Những ngày qua, các nghệ nhân tại làng gốm hơn 500 tuổi ở phố cổ Hội An (Quảng Nam) lại hối hả chuẩn bị đất sét, lò nung để nhào nặn linh vật trâu đất cung ứng ra thị trường Tết Nguyên đán 2021

Chị Võ Tấn Kim Chi (phường Thanh Hà) cho biết, dịp cuối năm là cơ hội để làng nghề của mình có thể bán các sản phẩm từ gốm, nhất là các bức tượng về linh vật Tết…

"Mỗi năm, các nghệ nhân tại làng gốm Thanh Hà lại nặn tượng linh vật Tết để trưng bày ở làng gốm và bán ra thị trường. Năm nay, chúng tôi chế tác ra nhiều tượng con trâu với các kiểu dáng mới lạ để bán cho khách du lịch và phục vụ người dân chưng Tết", chị Chi chia sẻ

Để có được những chú trâu đất sét đầy sống động, từ rằm tháng 8, các nghệ nhân đã phải tranh thủ đào loại đất sét nằm sâu 2-3m được phù sa bồi đắp trên sông Thu Bồn. Sau đó đem phơi khô rồi cho vào cối giã thành bột mịn để ra đất nặn màu xám nhạt

Đất sét sau khi làm sạch sẽ được nhào nặn để tạo hình các linh vật theo ý muốn. Mọi công đoạn làm nên tượng trâu đều làm hoàn toàn thủ công. Tùy theo kích thước và hoa văn trang trí mà các nghệ nhân mất khoảng 1 giờ đến 1 ngày để có thể tạo nên một tượng trâu đất

Sau khi "kỳ công" nặn thành hình, trâu đất sẽ được mang phơi nắng và để khô tự nhiên trong vòng 3 ngày đến 1 tuần

Công đoạn cuối cùng là đánh bóng, quét men gốm. Điều đặc biệt là gốm Thanh Hà có nhiều sắc độ màu khác nhau như vàng đỏ, đỏ gạch, nâu, hồng, đen... mà không cần đến bất kỳ hóa chất nào, chỉ dựa vào kinh nghiệm của người làm gốm khi pha trộn đất và sử dụng nhiệt độ

Nghệ nhân Nguyễn Văn Xê là đời thứ 4 trong gia đình vẫn giữ nghề truyền thống làm gốm suốt gần 100 năm nay

Dịp Tết năm nay, nghệ nhân Xê đã tạo hình hàng chục linh vật con trâu cỡ lớn (30x60 cm) với đầy đủ tư thế: đứng, nằm, gặm cỏ, chiến đấu, theo đơn đặt hàng trong và ngoài tỉnh. Mỗi cặp tượng có giá khoảng 2 đến 3 triệu

Theo nghệ nhân Xê, ông chọn làm trâu đất vì vừa mang ý nghĩa con giáp biểu tượng năm Tân Sửu vừa mang nét làng quê dân dã, truyền thống. Cặp trâu sừng sững ngoảnh mặt nhìn nhau tạo sinh khí, sức sống mới, hi vọng trong năm mới, sức kéo của các chú trâu đất sẽ thúc đẩy kinh tế địa phương đi lên, mang nhiều may mắn đến với người dân, đất nước

"Làm gốm trâu rất kì công, riêng công đoạn nặn, vuốt đã mất vài ngày, khó nhất là làm sừng trâu, phải tỉ mỉ uốn cong và ướm sừng vào phần đầu sao cho đẹp. Năm nay, vì Covid-19 nên tôi cũng không dám làm nhiều, chứ mọi năm, tầm này việc bận không ngơi tay", ông Xê nói

Ngoài ra, các nghệ nhân còn sáng tạo ra mâm trâu đất với 20 bức tượng trâu có kích thước nhỏ, xinh xắn, nằm lọt trong lòng bàn tay

Trâu đất còn được kết nối với các con giáp khác để tạo thành những chiếc chuông gió rất bắt mắt để trang trí nhà cửa

Nghệ nhân gốm sáng tạo những hình ảnh vui nhộn, ngộ ngĩnh cho linh vật của năm nay, từ trâu kéo xe, cõng gùi, ống tiết kiệm tiền, bình cắm hoa hình trâu đất, đến lũ trẻ cưỡi trên lưng trâu,... Giá trâu đất phụ thuộc vào kích thước, công tạo hình và độ sáng tạo của người làm nên không cố định

Hiện, sản phẩm con trâu đất đang thu hút du khách đến làng gốm Thanh Hà. Nhiều người tỏ ra thích thú khi được trải nghiệm nặn tượng trâu đất miễn phí

Bằng sự tỉ mỉ, tâm huyết và bàn tay tài hoa của người nghệ sĩ đã thổi hồn cho linh vật của năm mới, gửi gắm mong muốn một năm mưa thuận gió hòa, thành công, khởi sắc hơn

Các sản phẩm trâu đang được du khách rất ưa chuộng, việc đa dạng sản phẩm như vậy cũng giúp bà con kiếm thêm nguồn thu nhập sau dịch bệnh và thiên tai

Hà Nam