Năm 2020, trong bối cảnh kinh tế gặp nhiều khó khăn do tác động của COVID-19, Bộ Tài chính, ngành hải quan đẩy mạnh cải cách hành chính nhằm phục vụ mục tiêu kép: Phòng chống COVID-19 và tạo thuận lợi thương mại.

Chủ động hỗ trợ, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp

Có thể kể ra một số điểm nổi bật của ngành hải quan về cải cách thủ tục hành chính trong bối cảnh dịch COVID-19 diễn biến phức tạp, điển hình như: Tổng cục Hải quan đã chỉ đạo các cục hải quan tỉnh, thành phố tập trung rút ngắn thời gian thông quan, giải phóng hàng hóa thông qua việc đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, hạn chế tối đa việc tiếp xúc trực tiếp giữa công chức hải quan với người làm thủ tục.

Đặc biệt thực hiện chỉ đạo của Chính phủ và Bộ Tài chính, cơ quan hải quan đã triển khai thông quan nhanh hàng hóa, nhất là đối với hàng viện trợ trong phòng, chống dịch; giảm các trường hợp phải lấy mẫu để phân tích, giám định, phân loại hàng hóa, rút ngắn thời gian trả mẫu, nâng tỷ lệ thông báo kết quả phân tích, phân loại trước hạn và đúng hạn; đẩy mạnh áp dụng quản lý rủi ro trong hoạt động nghiệp vụ hải quan…

Bên cạnh đó, để ứng phó linh hoạt với diễn biến phức tạp của dịch bệnh, ngành hải quan đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính thông qua rà soát một số hoạt động nghiệp vụ; kịp thời tham mưu hoàn thiện cơ chế, chính sách, pháp luật hải quan nhằm hỗ trợ doanh nghiệp (DN) trong xuất nhập khẩu (XNK) hàng hóa.

Cụ thể, Tổng cục Hải quan đã trình Bộ Tài chính ban hành Thông tư 47/2020/TT-BTC quy định về chứng từ chứng nhận xuất xứ đối với hàng hóa (C/O) nhập khẩu áp dụng trong giai đoạn dịch COVID-19. Việc ban hành thông tư đã giải quyết được vướng mắc, khó khăn của DN trong vấn đề nộp bản gốc C/O do ảnh hưởng bởi dịch COVID-19.

Cùng với đó, trước nguy cơ dịch bệnh vẫn luôn thường trực bùng phát bất cứ lúc nào, Tổng cục Hải quan đã ban hành Quyết định số 1616/QĐ-TCHQ ngày 19.6.2020 về Kế hoạch hành động đẩy mạnh cải cách hành chính, hỗ trợ DN trong hoạt động XNK hàng hóa trong và sau dịch COVID-19, triển khai trong toàn ngành, qua đó có những giải pháp kịp thời hỗ trợ cho hoạt động XNK hàng hóa.

Điểm sáng về cải cách thủ tục hành chính

Cũng theo Tổng cục Hải quan, bên cạnh việc nỗ lực ứng phó dịch bệnh, năm 2020, ngành hải quan tiếp tục đẩy mạnh cải cách thể chế, cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính và đạt được những bước tiến đáng ghi nhận, đáp ứng yêu cầu chỉ đạo của Chính phủ, Bộ Tài chính và kỳ vọng của DN.

Điểm sáng đáng ghi nhận thứ nhất là ngành đã tham mưu cho Bộ Tài chính trình Chính phủ ban hành Nghị định 67/2020/NĐ-CP, cắt giảm 6, đơn giản hóa 13 trên tổng số 29 điều kiện kinh doanh; cắt giảm 22 trên tổng số 52 thành phần hồ sơ của các thủ tục công nhận cửa hàng miễn thuế, kho, bãi, địa điểm quy định tại Nghị định số 68/2016/NĐ-CP.

Hiện nay, Tổng cục Hải quan đang tích cực rà soát, cắt giảm, đơn giản hóa ít nhất 20% số quy định và ít nhất 20% chi phí liên quan đến hoạt động kinh doanh trong giai đoạn 2020 – 2025, theo yêu cầu tại Nghị quyết 68/NQ-CP (ngày 12/5/2020).

Về thực hiện chính phủ điện tử, ngành hải quan hoàn thành tích hợp 72 thủ tục hải quan lên Cổng Dịch vụ công quốc gia; đẩy mạnh thu thuế điện tử, hạn chế thanh toán tiền mặt. Đến nay, ngành hải quan đã ký kết với 43 ngân hàng, trong đó có 31 ngân hàng phối hợp thu 24/7; số thu chiếm trên 98,7% tổng số thu ngân sách của ngành.

Ngành hải quan cũng phối hợp với các bộ, ngành tăng số lượng thủ tục kiểm tra chuyên ngành được thực hiện qua Cơ chế một cửa quốc gia theo yêu cầu của Chính phủ. Đến nay đã có 13 bộ, ngành triển khai 202 thủ tục với 43.000 DN tham gia, xử lý hơn 3,4 triệu bộ hồ sơ trên Cơ chế một cửa quốc gia. Việt Nam cũng đã trao đổi C/O mẫu D với 9 nước ASEAN, thông qua Cơ chế một cửa ASEAN.