Vào hôm 13-2, trong phiên luận tội lần thứ hai, cựu Tổng thống Donald Trump đã được Thượng viện Mỹ bỏ phiếu trắng án với 57 phiếu thuận và 43 phiếu chống, bác bỏ cáo buộc kích động một cuộc nổi dậy khiến đám đông ủng hộ ông xông vào điện Capitol đập phá.
Với kết quả này, ông Trump đi vào lịch sử Tổng thống Mỹ khi là người đầu tiên bị luận tội hai lần cũng như được Thượng viện hai lần tha bổng.
Trong số 57 thượng nghị sĩ bỏ phiếu chống ông Trump có bảy phiếu đến từ đảng Cộng hòa. Đây là con số khá bất ngờ đối với đảng Cộng hòa cũng như những người ủng hộ ông Trump. Tuy vậy, qua con số này có thể thấy tầm ảnh hưởng to lớn của cựu Tổng thống trong năm năm vừa qua, theo hãng tin Reuters.
Thế “tiến thoái lưỡng nan” trong nội bộ đảng Cộng hòa
Cựu Tổng thống Donald Trump và các nhà lãnh đạo đảng Cộng hòa. Ảnh: Erin Schaff/POOL/GETTY IMAGES
Cựu Tổng thống Trump, người hầu như không xuất hiện trước công chúng tại nơi ở mới ở Florida kể từ khi rời Nhà Trắng hôm 20-1, vẫn nhận được sự trung thành từ những người ủng ông, khiến các chính trị gia đảng Cộng hòa cam kết trung thành và e ngại trước cơn thịnh nộ của ông.
Tuy vậy, ông Trump cũng được coi là “ liều thuốc độc chính trị” tại một số bang chiến trường sau hai lần bị luận tội, nhiều tháng tuyên bố cuộc bầu cử tổng thống Mỹ gian lận và cuộc bạo loạn tại tòa nhà quốc hội vào ngày 6-1.
Điều này đã đưa đảng Cộng hòa vào thế khó xử trong bối cảnh đảng này cần một liên minh mạnh mẽ để giành quyền kiểm soát Quốc hội trong cuộc bầu cử giữa kỳ diễn ra vào năm 2022 và cuộc chạy đua vào Nhà Trắng năm 2024 với khả năng ông Trump tiếp tục sẽ trở thành ứng cử viên Tổng thống.
“Thật khó có thể tưởng tượng đảng Cộng hòa sẽ giành chiến thắng trong cuộc bầu cử quốc gia mà không có những người ủng hộ ông Trump. Đảng đang đối mặt với tình thế tiến thoái lưỡng nan, không thể giành chiến thắng nếu có ông Trump nhưng cũng không thể thắng nếu thiếu đi ông Trump” - ông Alex Conant, chiến lược gia của đảng Cộng hòa nhận định.
Giữ vững “ngôi vương”
Cựu Tổng thống Donald Trump. Ảnh: Carlos Barria/REUTERS
Cho tới nay, ông Trump chưa thông báo về kế hoạch dài hạn về việc quay lại chính trường nhưng ông ấy đã ẩn ý về một cuộc chạy đua vào Nhà Trắng, đồng thời ông được cho là muốn thách thức những thành viên đảng Cộng hòa đã bỏ phiếu luận tội ông tại Hạ viện và bỏ phiếu chống lại ông ở Thượng viên.
“Liệu ông Trump có tái tranh cử hay không là phụ thuộc vào chính ông ấy nhưng cựu Tổng thống vẫn có tầm ảnh hưởng to lớn tới định hướng chính sách và cả trong việc lựa chọn ai là người đủ tiêu chuẩn để truyền đi thông điệp đó. Bạn có thể gọi đó là một nhà vua hay bất cứ điều gì bạn muốn gọi” - một cố vấn cho biết.
Ông Trump vẫn giữ được sự ủng hộ to lớn từ đảng Cộng hòa trong các cuộc thăm dò ngay cả sau cuộc tấn công vào điện Capitol. Theo một cuộc thăm dò của hãng tin Reuters kết hợp cùng công ty nghiên cứu thị trường Ipsos, 70% đảng viên Cộng hòa vẫn ủng hộ hiệu suất công việc của ông Trump. Một cuộc thăm dò sau đó cũng cho thấy tỉ lệ tương tự ủng hộ cựu Tổng thống nên được phép tái tranh cử.
Những người bảo vệ ông Trump tại Thượng viện lập luận rằng phiên luận tội một cựu Tổng thống là vi hiến và bài phát biểu của ông trước khi đám đông tấn công vào điện Capitol là quyền tự do ngôn luận được bảo vệ bởi hiến pháp. Tuy vậy, đã có bảy thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa bác bỏ quan điểm trên và bỏ phiếu chống lại ông Trump.
Đảng Dân chủ nhận định nhiều thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa đã bỏ phiếu bằng “lượng tâm” vì sợ những người ủng hộ ông Trump trả thù.
“Nếu cuộc bỏ phiếu này diễn ra kín đáo thì ông Trump sẽ bị kết tội” - Thượng nghị sĩ đảng Dân chủ Richard Blumenthal cho hay.
Điển hình, mặc dù Lãnh đạo phe Cộng hòa tại Thượng viện Mitch McConnell đã bỏ phiếu trắng án nhưng sau đó ông đã gay gắt chỉ trích cựu Tổng thống, cho rằng ông “phải chịu trách nhiệm về mặt đạo đức và trên thực tế” vì đã kích động cuộc bạo loạn.
Thái độ trên của ông McConnell đã minh chứng cách một số lãnh đạo đảng Cộng hòa đang cố gắng giữ khoảng cách với ông Trump và hạn chế ảnh hưởng của ông mà không tạo nên cơn sóng giận dữ từ cựu Tổng thống và những người ủng hộ ông.
Tầm ảnh hưởng của ông Trump thể hiện rõ ràng trong chuyến thăm của lãnh đạo đảng Cộng hòa ở Hạ viện Kevin McCarthy đến khu nghỉ dưỡng Mar-a-Lago của cựu tổng thống ở Palm Beach, Florida vào tháng trước. Tại đây, họ đã hội ý về chiến lược cho cuộc bầu cử giữa kỳ năm 2022.
Chuyến đi diễn ra ba tuần sau khi ông McCarthy chỉ trích cựu Tổng thống phải chịu trách nhiệm về vụ bạo loạn tại điện Capitol nhưng sau đó, ông đã phản bác lại và nói rằng ông không tin ông Trump đã kích động cuộc bạo loạn.
Vết nhơ khó xóa
Dù cho ông Trump vẫn giữ tầm ảnh hưởng nhất định trong đảng Cộng hòa, nhiều thượng nghị sĩ trong đảng đã nói rằng “vết nhơ” từ cuộc bạo loạn và những tuyên bố lặp đi lặp lại về cáo buộc gian lận bầu cử của ông Trump đã ngăn cản cơ hội tái đắc cử của ông vào năm 2024.
“Sau khi người dân Mỹ chứng kiến toàn bộ sự việc được trình bày tại phiên luận tội, tôi không nghĩ ông Trump sẽ giành chiến thắng một lần nữa” - Thượng nghị sĩ Lisa Murkowski, người đã bỏ phiếu kết tội ông Trump, cho biết.
Cùng với việc ông Trump đã mãn nhiệm và bị chặn khỏi Twitter, nhiều người dự đoán rằng ảnh hưởng của ông Trump sẽ sớm phai dần trong đảng Cộng hòa, đặc biệt sau khi xuất hiện nhân tố hay vấn đề mới.
“Thật không may, trong khi ông Trump đã làm rất nhiều điều tốt đẹp thì cách ông thể hiện trong giai đoạn hậu bầu cử là điều mọi người ghi nhớ. Và đó là một tấn bi kịch” - Thượng nghị sĩ John Cornyn, đồng minh thân cận của cựu Tổng thống, thẳng thắn nhìn nhận.
