Tờ Herald Sun (Úc) ngày 15-2 dẫn lời Thủ tướng Úc Scott Morrison tuyên bố thỏa thuận tham gia sáng kiến “Vành đai và Con đường” giữa bang Victoria với Trung Quốc “không mang lại lợi ích” và có thể bị hủy bỏ trong vài tuần tới.
Năm 2018, Thống đốc bang Victoria Daniel Andrews đã “vượt mặt” chính quyền liên bang ký một biên bản ghi nhớ với Trung Quốc trong khuôn khổ sáng kiến “Vành đai và Con đường”, song thỏa thuận này đã bị chỉ trích nặng nề vì sẽ mang lại cho Bắc Kinh các nguồn tài trợ và quyền kiểm soát cơ sở hạ tầng quan trọng của bang Victoria.
Quốc hội Úc hồi tháng 12 đã ban hành đạo luật Quan hệ Đối ngoại, cho phép chính phủ hủy bỏ bất kỳ thỏa thuận giữa chính quyền các bang và nước ngoài, nếu bị xem là “không phù hợp với chính sách đối ngoại liên bang”.
Theo đó, ông Andrews, cũng như người đứng đầu các bang và lãnh thổ khác, sẽ phải cung cấp cho chính phủ liên bang chi tiết của tất cả các thoả thuận được ký kết với các nước khác trước ngày 10-3.
Trao đổi với Herald Sun, Thủ tướng Morrison cho biết tuy ông sẽ không "làm trước" quy trình đó – cho các bang thời hạn trước ngày 10-3, song cho biết ông không thấy bất kỳ lợi ích nào từ thỏa thuận này.
Thủ tướng Úc Scott Morrison và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình. Ảnh: HANDOUT/SCMP
“Tôi chưa thấy những lợi ích của thỏa thuận này. Nếu có lợi ích, chúng là gì và những gì chúng ta đã phải để có được chúng? Tôi không có câu trả lời nào tới thời điểm này, nhưng việc xem xét những thỏa thuận như vậy sẽ vẫn tiếp tục”.
Ông Morrison khẳng định chính sách liên bang sẽ quyết định quan hệ đối ngoại.
“Đó là một nguyên tắc rất quan trọng. Phải có sự nhất quán khi chính phủ quốc gia giao thiệp với các chính phủ quốc gia khác”.
Ông Morrison đã gửi một thông điệp thẳng thắn đến chính quyền bang Victoria về tương lai của thỏa thuận với Trung Quốc, cho biết thỏa thuận này khó có thể thành công.
Theo Herald Sun, Thống đốc bang Victoria Andrews đến nay vẫn bênh vực thoả thuận này, cho rằng thỏa thuận sẽ mang lại “nhiều việc làm, hoạt động thương mại và đầu tư hơn cho người dân bang Victoria”.
Trao đổi với phóng viên hồi tháng 8-2020 sau khi dự luật Quan hệ Đối ngoại được công bố, ông Andrews cho biết: “Mối quan tâm của tôi luôn là tạo ra công ăn việc làm”.
“Và tôi luôn xem thoả thuận này, cũng như tất cả các thoả thuận của chúng tôi, không chỉ với một quốc gia mà với tất cả các quốc gia khác nhau, các tiểu bang, các khu vực khác nhau mà chúng tôi có quan hệ, chúng luôn là tấm hộ chiếu để thúc đẩy hoạt động xuất khẩu” – ông Andrews nói.
Bên cạnh đó, ông Andrews cũng từ chối thừa nhận sáng kiến "Vành đai và Con đường" là một mối đe dọa an ninh quốc gia.
“Không, tôi sẽ không bao giờ thừa nhận quan điểm đó, nhưng một lần nữa các vấn đề đối ngoại là vấn đề của chính phủ liên bang” - ông Andrews cho biết.
Thỏa thuận “Vành đai và Con đường” giữa bang Victoria và Trung Quốc hồi năm 2020 đã dấy lên sự lo ngại từ dư luận, khi quan hệ Úc – Trung Quốc trở nên xấu đi trong bối cảnh đại dịch COVID-19.
Theo kết quả một cuộc khảo sát do Viện nghiên cứu các vấn đề công thực hiện vào năm 2020, đa số người dân bang Victoria muốn chính quyền bang rút khỏi thỏa thuận đầy tranh cãi này.
