Lấy mẫu xét nghiệm nhanh các nhân viên sân bay Tân Sơn Nhất tại Trung tâm y tế quận Tân Bình (TP.HCM) - Ảnh: NHẬT THỊNH

Trước đó, khi số báo Tuổi Trẻ tất niên (7-2) đến tay bạn đọc, mới chỉ có ca bệnh 1979 là nhân viên bốc xếp tại sân bay và một người em của bệnh nhân này được xác nhận dương tính với COVID-19.

Sau đó, toàn bộ số bệnh nhân được phát hiện từ chuỗi lây nhiễm này lên đến 33 người. Đến nay bước đầu khẳng định TP đã cơ bản kiểm soát được chuỗi lây nhiễm sau 6 ngày liên tiếp không phát hiện ca bệnh mới.

Chìa khóa xét nghiệm rộng

Trung tâm Kiểm soát bệnh tật TP.HCM (HCDC) cho rằng chiến lược xét nghiệm thần tốc chính là chìa khóa của thành công trong việc kiểm soát chuỗi lây bệnh từ sân bay Tân Sơn Nhất.

Xét nghiệm được thực hiện cho các nhóm đối tượng nguy cơ như F1, mở rộng cho nhóm F2, lấy mẫu rộng các hộ gia đình xung quanh các địa điểm liên quan đến bệnh nhân khi có thời điểm TP phong tỏa đến 35 địa điểm.

Sau khi thực hiện xét nghiệm tầm soát diện rộng, đánh giá nguy cơ và dựa trên các bằng chứng điều tra, các địa điểm phong tỏa được gỡ bỏ một phần hoặc toàn phần, hạn chế tối đa ảnh hưởng đến cuộc sống người dân. Hiện TP còn 12 nơi phải phong tỏa phòng dịch.

Theo HCDC, một nguyên tắc tối quan trọng để kiểm soát được ổ dịch hoặc chuỗi lây nhiễm là phải tìm ra được nguồn lây.

Đối với chuỗi lây nhiễm lần này, bước đầu TP đã đánh giá có khả năng bắt nguồn từ nhóm nhân viên thuộc đội quản lý và đội bốc xếp hàng hóa, hành lý của Công ty phục vụ mặt đất (VIAGS) tại sân bay Tân Sơn Nhất.

Do đó, TP đã triển khai khẩn xét nghiệm rà soát lần 2 cho toàn bộ nhân viên VIAGS, lấy mẫu toàn bộ hộ gia đình họ với hơn 5.400 mẫu xét nghiệm.

Phải thay đổi chiến lược xét nghiệm

Tại Hà Nội, ca bệnh 2229 (nam giới, 54 tuổi, quốc tịch Nhật Bản, đã tử vong hôm 13-2) cũng thuộc diện chưa rõ nguồn lây. Giới chức y tế nghiêng nhiều về khả năng bệnh nhân lây bệnh tại Hà Nội, do ngay trước khi bệnh nhân rời khu cách ly ngày 31-1 tại TP.HCM, bệnh nhân đã có kết quả xét nghiệm âm tính.

Tâm dịch Hải Dương cũng đang xuất hiện những ca bệnh không rõ nguồn lây. Người đầu tiên được phát hiện mắc COVID-19 trong gia đình 4 người ở phường Hải Tân, TP Hải Dương là bà N.T.T., 52 tuổi.

Bà T. có đi tập yoga ở phòng tập nhưng đã nghỉ từ khi Hải Dương ghi nhận ca bệnh (27-1), thời điểm gần đây chỉ đi chợ. Từ ngày 4 và 5-2 bà bắt đầu mệt, ho nhiều, sốt về chiều, gia đình tự mua thuốc về uống.

Đến 8-2 bà đề nghị được xét nghiệm COVID-19, ngày 11-2 được lấy mẫu và có kết quả nghi mắc, đến 15-2 xét nghiệm khẳng định dương tính COVID-19. Đến 16-2 xét nghiệm cả gia đình đều mắc bệnh.

Hiện đã bắt đầu có những thay đổi về chiến lược xét nghiệm, theo hướng xét nghiệm sàng lọc rộng rãi thay vì chỉ xét nghiệm ở vùng có ca bệnh và người liên quan ca bệnh. Tại Hà Nội, việc xét nghiệm tại sân bay Nội Bài với hơn 12.000 mẫu khi ở đây chưa ghi nhận ca bệnh là đợt xét nghiệm diện rộng đầu tiên.

Hiện tại Hà Nội, Hải Dương, Quảng Ninh, TP.HCM đều đang triển khai những đợt xét nghiệm rộng rãi tương tự nhằm phát hiện nguy cơ trước khi có ca bệnh, không đợi có ca bệnh mới xét nghiệm.

Bí thư Thành ủy Hà Nội Vương Đình Huệ kiểm tra thực địa tại khách sạn Somerset West Point ở phường Quảng An, quận Tây Hồ - Ảnh: Q.THẾ

Xét nghiệm ngẫu nhiên trong cộng đồng

Ông Hoàng Đức Hạnh, phó giám đốc Sở Y tế Hà Nội, cho biết tại Hà Nội hiện vẫn ghi nhận thêm các ca bệnh ở ngoài cộng đồng và các ca bệnh là những trường hợp F1 đã được cách ly tập trung nên nguy cơ về dịch bệnh bùng phát vẫn ở mức cao, đặc biệt sau tết khi người dân từ các tỉnh thành khác trở lại Hà Nội sinh sống, làm việc.

Đặc biệt, với ca bệnh là người Nhật Bản, Phó chủ tịch UBND TP Hà Nội Chử Xuân Dũng cho biết có thể bệnh nhân này phát bệnh ngày 2-2 và như vậy đến ngày 13-2 là 11 ngày, tiếp xúc rất nhiều nơi, rủi ro với cộng đồng rất cao.

Từ nhận định trên, ông Dũng yêu cầu Trung tâm Kiểm soát bệnh tật TP có phương án, hướng dẫn lấy mẫu xét nghiệm ngẫu nhiên ở các khu vực có nguy cơ cao. "Cần xét nghiệm sàng lọc để kiểm soát, trước hết là những chuyên gia nước ngoài, những khu vực xung quanh khu cách ly, lưu trú sẽ lấy mẫu xét nghiệm xác suất" - ông Dũng cho biết.

Ngoài ra, phó chủ tịch UBND TP Hà Nội cũng yêu cầu CDC Hà Nội cần có kế hoạch triển khai xét nghiệm ngẫu nhiên, nhất là khu công nghiệp có người đi từ 12 tỉnh thành đang có dịch. Tại TP.HCM, việc tổ chức xét nghiệm ngẫu nhiên đối với người đến TP bằng các phương tiện giao thông công cộng cũng sẽ được thực hiện khi người lao động trở lại TP.

TP.HCM xét nghiệm 40.000 mẫu, kiểm soát chuỗi lây nhiễm ở Tân Sơn Nhất

TTO - Cùng với việc từ ngày 10-2 không ghi nhận thêm trường hợp lây nhiễm trong cộng đồng, TP.HCM đã cơ bản kiểm soát được chuỗi lây nhiễm ở Tân Sơn Nhất và tình hình dịch bệnh tại thành phố.