Theo hãng tin Al Jazeera, Giám đốc Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) Rafael Grossi cho biết cơ quan này đã đạt được thỏa thuận với Iran để tiếp tục các hoạt động xác minh và giám sát "cần thiết" trong tối đa ba tháng.
Tuy nhiên, theo thỏa thuận, IAEA sẽ có ít quyền truy cập hơn và không có nhiều cuộc thanh tra nhanh kể từ ngày 23-2.
Đồng thuận giữa Iran và IAEA
Phát biểu với các phóng viên Al Jazeera tại Vienna sau khi trở về từ Tehran, ông Grossi cho biết các cuộc đàm phán của ông với các quan chức Iran đã tạo ra một "kết quả tốt, hợp lý” để "cứu vãn tình hình lúc này".
Ông Rafael Grossi. Ảnh: REUTERS
"Chúng tôi đã đạt được những hiểu biết chuyên môn tạm thời, theo đó IAEA sẽ tiếp tục các hoạt động xác minh và giám sát cần thiết trong thời gian lên đến ba tháng" - ông Grossi nói.
"Chúng tôi đã đồng thuận rằng hai bên sẽ giữ cho những hiểu biết này được xem xét liên tục, vì thế, nếu chúng tôi muốn tạm ngừng hoặc gia hạn nó, điều này hoàn toàn khả thi" - ông nói thêm.
Đồng thời, ông cũng bày tỏ hy vọng những hiểu biết trên sẽ giúp ổn định tình hình vốn rất bất ổn và tạo nền tảng cho các cuộc tham vấn chính trị khác ở các cấp khác có thể diễn ra.
Người đứng đầu IAEA cho biết số lượng thanh tra viên vẫn giữ nguyên. Tuy nhiên, các cuộc giám sát sẽ giảm về quy mô.
Dù không đưa ra nhiều thông tin chi tiết cụ thể, nhưng Bộ trưởng Ngoại giao Iran Mohammad Javad Zarif trước đó nói rằng thỏa thuận sẽ bao gồm việc ngăn chặn IAEA truy cập các đoạn phim trên camera của họ tại các nhà máy hạt nhân.
Ông Grossi nói với các phóng viên Al Jazeera rằng luật do Quốc hội Iran thông qua sẽ được áp dụng, điều đó có nghĩa là Nghị định thư bổ sung cho phép IAEA thực hiện các cuộc thanh tra nhanh sẽ bị đình chỉ.
"Tuy nhiên, chúng tôi đã quyết định đến đó và đồng ý về một thỏa thuận song phương. Điều này sẽ cho phép chúng tôi kiểm soát giai đoạn này theo cách tốt nhất có thể mà không mất năng lực giám sát và xác minh cần thiết" - ông Grossi cho hay.
Chuyến thăm của ông Grossi đã diễn ra trước ngày 23-2 - mốc thời gian do Quốc hội Iran đặt ra cho tân Tổng thống Mỹ Joe Biden để dỡ bỏ các lệnh trừng phạt do người tiền nhiệm Donald Trump áp đặt, nếu không Tehran sẽ tạm dừng các cuộc thanh tra của IAEA.
Khả năng mở ra cơ hội đối thoại cho Mỹ và Iran
Theo phóng viên Mike Hanna của Al Jazeera, thỏa thuận đạt được giữa Iran và IAEA có thể sẽ "cung cấp thêm thời gian để tiến trình ngoại giao được tiến hành" giữa Mỹ và Iran.
Trong nhiều tuần, hai nước đã gặp bế tắc về nỗ lực quay trở lại thỏa thuận hạt nhân năm 2015 (còn gọi là Kế hoạch Hành động Toàn diện Chung, hay JCPOA), khi Iran đồng ý hạn chế chương trình hạt nhân để đổi lấy việc dỡ bỏ các lệnh trừng phạt quốc tế.
Trước đó, Tehran đã dần thu nhỏ các cam kết của mình theo thỏa thuận sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump đơn phương rút khỏi thỏa thuận vào năm 2018.
Sau khi nhậm chức, Tổng thống Joe Biden đã nói rằng ông muốn tham gia lại thỏa thuận với điều kiện Iran phải trở lại tuân thủ đầy đủ các cam kết trước. Trong khi đó, các quan chức Iran đã yêu cầu Mỹ thực hiện bước đầu tiên để tái gia nhập hiệp định và dỡ bỏ các lệnh trừng phạt.
Trước đó, vào ngày 21-2, Ngoại trưởng Zarif kêu gọi Đức, Pháp và Anh - các nước châu Âu đã ký kết JCPOA, nên thuyết phục Mỹ quay lại thỏa thuận.
