Bộ Công Thương quan ngại yêu cầu xét nghiệm sẽ gây khó cho tiêu thụ hàng hóa

Lan Nhi

(TBKTSG Online) - Bộ Công Thương cho biết, theo phản ánh từ các địa phương, doanh nghiệp thì việc thực hiện yêu cầu xét nghiệm Covid-9 của Bộ Y tế tại công văn 898 (7-2-2021) về việc hướng dẫn phòng dịch trong vận chuyển hàng hóa chưa phù hợp. Và đây có thể là nguyên nhân dẫn đến việc nông sản tại Hải Dương bị tồn đọng, khó tiêu thụ và cũng không xuất khẩu được.

Nông sản tại Hải Dương đến kỳ thu hoạch nhưng việc tiêu thụ rất khó khăn. Ảnh minh họa: TTXVN

Nông sản tồn đọng, nhà nông lao đao

Việc tỉnh Hải Dương thực hiện giãn cách xã hội từ 0 giờ ngày 16-2-2021 dẫn đến viêc hàng hóa, nhất là nông sản tại tỉnh bị ứ đọng lại, không thể tiêu thụ được.

Báo cáo nhanh của Sở Công Thương và Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN-PTNN) tỉnh Hải Dương cho biết, nông sản sản xuất ra không tiêu thụ được hoặc tiêu thụ cầm chừng. Hiện hoạt động sản xuất, tiêu thụ nông sản của tỉnh Hải Dương bị ảnh hưởng nặng nề. Đến ngày 15-2-2021, một ngày trước khi tỉnh thực hiện giãn cách xã hội, toàn tỉnh Hải Dương đã thu hoạch được 19.500 ha rau màu, còn 2.802 ha đang đến kỳ thu hoạch.

Sản lượng thu hoạch dự kiến là 46.000 tấn hành, 30.700 tấn cà rốt, 8.000 tấn cải bắp, su hào, su lơ, rau ăn lá, 1.000 tấn lợn sữa - chiếm 80% số nông sản trên để phục vụ xuất khẩu); nhu cầu vật tư, thức ăn đầu vào cho nuôi trồng cũng thiếu…

Tổng lượng nông sản của Hải Dương là 90.760 tấn chưa tiêu thụ được, cụ thể: còn 4.080 ha rau đang đến kỳ thu hoạch với 3.205 ha hành, 621 ha cà rốt và 261 ha cải bắp, su hào, súp lơ, rau ăn lá. Việc giải cứu nông sản đang diễn ra ở một số địa phương lân cận, ví dụ như Hà Nội nhưng chủ yếu là mang tính tự phát, không thống nhất.

Ngay từ khi Hải Dương thực hiện giãn cách xã hội, Bộ Công Thương đã làm việc trực tiếp với các hệ thống phân phối lớn tại phía Bắc như Central Group (chuỗi siêu thị BigC và Go!); Vincommerce (chuỗi Vinmart và Vinmart+), BRG Retail (Chuỗi siêu thị BRG Mart), Chuỗi siêu thị MM Mega Market ….để thu mua nông sản bảo đảm an toàn thực phẩm và an toàn dịch bệnh hiện đang vào mùa thu hoạch từ nông dân, hợp tác xã, doanh nghiệp của tỉnh Hải Dương.

Đến thời điểm hiện nay, Central Group đã thu mua lượng lớn rau, củ, quả của tỉnh Hải Dương tiêu thụ trong hệ thống, khoảng 100 tấn/tuần, dự kiến tăng lên 200 tấn/tuần; MM Mega Market (Việt Nam) đã có văn bản cam kết ngày 18/ 2/ 2021 về việc hỗ trợ tiêu thụ nông sản cho tỉnh Hải Dương, đã đặt mua 24,3 tấn rau quả/ ngày từ Hải Dương (bao gồm su hào, cải bắp và ổi) và sẽ tiếp tục tăng sản lượng trong những ngày tới để phân phối về các trung tâm của MM tại miền Trung và miền Nam. Hệ thống Vinmart cũng đã liên hệ và đặt hàng một số loại nông sản an toàn.

Bộ Công Thương cũng đã làm việc với các đơn vị chức năng của Bộ NN-PTNN, các địa phương và doanh nghiệp để bàn giải pháp tháo gỡ khó khăn, loại bỏ tâm lý e dè của người tiêu dùng đối với hàng hóa nông sản thực phẩm có nguồn gốc xuất xứ từ vùng đang có dịch.

Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện, có một số vướng mắc khó khăn trong việc lưu thông hàng hóa, tiêu thụ nông sản (có sản lượng lớn, đã vào vụ thu hoạch) của một số địa phương vùng đang có dịch (đặc biệt là tỉnh Hải Dương) và các tỉnh giáp ranh.

Theo đó, việc thu mua, vận chuyển tiêu thụ nông sản bị ách tắc khi các thương lái không thể vận chuyển nông sản do quy định phòng chống dịch tại nhiều địa phương giáp với tỉnh Hải Dương.

Theo báo cáo của Sở Công Thương tỉnh Hải Dương, thực tế, hầu hết các chốt, trạm kiểm soát dịch bệnh Covid-19 tại cửa ngõ ra vào địa bàn các tỉnh, thành phố lân cận đều hạn chế xe hàng hóa ra vào tỉnh Hải Dương. Nhiều xe phải nằm chờ rất lâu, sau đó vẫn buộc phải quay đầu.... Điều này làm cho  hàng hoá bị ách tắc, nông sản bị hư hỏng, gây nhiều khó khăn cho hàng hóa xuất khẩu đến hạn phải giao hàng…, gây thiệt hại cho hoạt động sản xuất kinh doanh và đời sống của người dân.

Theo phản ánh từ các địa phương, doanh nghiệp, việc thực hiện yêu cầu xét nghiệm Covid-19 của Bộ Y tế tại Công văn số 898/BYT-MT ngày 7-2-2021 về việc hướng dẫn phòng chống dịch Covid-19 trong vận chuyển hàng hóa có nhiều điểm chưa phù hợp dẫn đến việc nông sản bị tồn ứ khó tiêu thụ tại thị trường trong nước và trong thị trường xuất khẩu được.

Chủ các doanh nghiệp vận tải cho biết, các lái xe từ Hải Dương chở hàng hóa sang các địa phương lân cận, dù không phải thực hiện cách ly thì vẫn phải có giấy xét nghiệm Covid-19 chứng minh âm tính với SARS-CoV-2 trong vòng 3 ngày gần nhất.

Trong khi Hải Dương phải lo xét nghiệm cho hàng loạt F0, F1,F2 và các cán bộ y tế, phòng dịch thì lượng lái xe đợi được xét nghiệm đã hết thời hạn 3 ngày, hàng hóa bị ứ đọng, hư hỏng.

Vấn đề cũng không phải chỉ dừng ở những khó khăn cho nông sản. Nhiều sản phẩm ở các nhà máy tại Hải Dương là sản phẩm gia công trong chuỗi dây chuyền liên quan đến nhiều địa phương khác. Nói khác đi, nguyên liệu ở Hải Dương không thông thương được thì nhiều nhà máy tại địa phương khác cũng gặp khó do chuỗi cung ứng bị đứt gãy.

Cùng nhau tìm giải pháp thông thương hàng hóa từ vùng dịch

Hôm 22-2, Bộ Công Thương đã gửi kiến nghị tới Thủ tướng, đề nghị Chính phủ chỉ đạo: Bộ Y tế có hướng dẫn thống nhất về lưu thông người, hàng hóa, phương tiện giữa địa phương có dịch với các địa phương khác, tránh việc mỗi địa phương tự áp dụng một cách như hiện nay. Đồng thời chỉ đạo và huy động các đơn vị có năng lực xét nghiệm Covid-19 hỗ trợ các tỉnh có dịch Covid-19 bảo đảm phục vụ tối đa nhu cầu xét nghiệm của đội ngũ lái xe, áp tải hàng theo quy định của Bộ Y tế về việc hướng dẫn phòng chống dịch Covid-19 trong thời gian ngắn nhất nhằm hạn chế tối đa ách tắc lưu thông hàng hóa từ vùng dịch ra ngoài.

Bộ Công Thương cũng đề nghị Bộ Y yế là đầu mối, phối hợp với Bộ NN-PTNN chỉ đạo thống nhất các đơn vị chuyên ngành tại địa phương có dịch Covid-19 trong việc xác nhận hàng hóa, nông sản an toàn dịch bệnh; đầu mối chủ trì, phối hợp với Bộ Giao thông Vận tải (GTVT) có hướng dẫn thống nhất và quy định rõ các biện pháp an toàn phòng dịch cho người, phương tiện và hàng hóa để lưu thông hàng hóa qua các địa bàn có và không có dịch bệnh.

Đối với Bộ NN-PTNN, đề nghị phối hợp với Bộ Y tế hướng dẫn quy trình sản xuất nông lâm thủy sản bảo đảm phòng chống dịch bệnh, đủ điều kiện lưu thông phân phối tại thị trường trong nước và xuất khẩu. Chỉ đạo, hướng dẫn các địa phương sản xuất, nuôi trồng các loại nông lâm thủy sản phù hợp với nhu cầu và khả năng tiêu thụ trong bối cảnh dịch bệnh để hạn chế tối đa việc tồn ứ nông lâm thủy sản; cung cấp thông tin cho ngành công thương về hàng hóa nông sản an toàn thực phẩm và an toàn dịch bệnh để kết nối tiêu thụ tại thị trường trong nước và xuất khẩu.

Bộ Công Thương đề nghị các địa phương không “ngăn sông cấm chợ” diễn ra trên địa bàn đối với hàng hóa từ Hải Dương; thông báo công khai, thông tin rộng rãi về các đơn vị được chỉ định xét nghiệm SARS-COV-2; uu tiên tổ chức xét nghiệm SARS-COV-2 cho đội ngũ lái xe và người áp tải hàng.

Các địa phương có dịch và địa phương giáp ranh chủ động liên hệ làm việc với các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương có kinh nghiệm (Lạng Sơn, Thừa Thiên-Huế, Tây Ninh, Quảng Nam,…) để tổ chức các mô hình vận chuyển, lưu thông hàng hóa an toàn, phù hợp với điều kiện thực tế của mình bảo đảm phòng chống Covid-19 hiệu quả.