Rằm tháng Giêng còn gọi là tết Nguyên tiêu (đêm trăng tròn đầu tiên của một năm mới), lễ hội đèn hoa... Phật giáo gọi lễ Thượng nguyên cầu thiên quan giáng phúc.
Ngày này người dân sắm lễ vật, hương hoa (chủ yếu đồ chay) để dâng cúng Phật và gia tiên. Ngoài ra gia chủ thắp đèn như câu ca dao: Mỗi đêm mỗi thắp đèn trời/ Cầu cho cha mẹ sống đời với con thể hiện lòng hiếu kính của con cái cầu an cho cha mẹ "sống đời", sống thọ với con.
Người dân đi chùa cầu bình an đầu năm cho gia đạo. Ảnh: NGUYỄN TÝ
Rằm tháng Giêng năm Tân Sửu (tức ngày 15-1 âm lịch) là ngày 26-2-2021. Theo lịch vạn niên năm nay, ngày rằm năm nay là ngày Ất Tỵ, tháng Canh Dần, năm Tân Sửu lại là thứ sáu cuối tuần tiện cho Phật tử đi chùa cầu an, nhiều gia đình còn hành hương.
Lễ vật: Ngoài trái cây ngũ quả, còn có các lễ vật quả cau, lá trầu, nhang (hương), đèn nến, trà, chè xôi. Ngày nay, nhiều người dân cúng rằm tháng Giêng có thêm món bánh trôi nước với ý nghĩa cầu mong cả năm mọi việc đều hanh thông, trôi chảy, hạnh phúc tròn đầy.
Chè trôi nước là lễ vật không thể thiếu trong ngày cúng rằm đầu năm.
Điểm đặc biệt trên mâm cỗ chay là sự hiện diện của những màu sắc tượng trưng cho ngũ hành. Màu đỏ tượng trưng cho hành hỏa, xanh của hành mộc, đen của hành thổ, màu trắng của hành thủy, màu vàng hành kim. Ăn cơm chay là một cách hướng tới sự cân bằng, thanh thản trong tâm hồn.
Ngày tết Nguyên tiêu các gia đình thường sắm hai lễ: cúng Phật, cúng thần linh và cúng gia tiên.
Trong Nếp cũ, nhà nghiên cứu văn hóa Toan Ánh viết: “Lễ Thượng nguyên vào ngày rằm tháng Giêng. Từ triều đình đến dân chúng đều có lễ Phật trong ngày này.
Theo đạo Phật, nguồn gốc lễ Thượng nguyên như sau: "Ngày mùng 1 và ngày rằm mỗi tháng được coi là ngày Phật, các tín đồ Phật giáo trong những ngày này đều rủ nhau đi chùa”.
Tết Nguyên tiêu tại TP.HCM thường được cộng đồng người Việt gốc Hoa tổ chức ở khu Chợ Lớn, quận 5… đúng như câu: Giao thừa ra quận 1, Nguyên tiêu về quận 5.
Một số hình ảnh lễ vật cúng rằm tháng Giêng:
Chè, xôi, cơm, dừa cúng Phật tại chùa.
Thanh long
Quýt, táo
Cơm canh chay cúng Phật ở chùa.
Mâm chay gồm dừa, xôi và chè trôi nước cúng phật tại gia.
Người dân đi chùa năm mới vào ngày Rằm Tháng giêng cầu bình an cho gia đạo.
