Cách đây không lâu, nhiều người nói rằng các tài năng công nghệ đã rời bỏ Thung lũng Silicon một cách chóng vánh. Dữ liệu mới nhất cho thấy hiện tượng như vậy không tiếp tục xảy ra.

Một lượng lớn tiền đã đổ vào Thung lũng Silicon và đầu tư vào các công ty khởi nghiệp. Các công ty công nghệ lớn trở thành người hưởng lợi, nhưng người nghèo ở Thung lũng Silicon lại bị ảnh hưởng bởi tình hình dịch bệnh COVID-19 . Không có gì lạ khi Russell Hancock, Giám đốc điều hành của Joint Venture, than thở: "Hai nền kinh tế song hành cùng nhau".

Làm cho người giàu giàu hơn

Đúng, thực sự có một số giám đốc điều hành và nhà đầu tư giàu có rời đi, chẳng hạn như Musk, Oracle và Hewlett-Packard Enterprise, nhưng kiểu di chuyển này không bình thường. Nhìn vào khu vực vịnh San Francisco trong năm 2020, có một hiện tượng đáng để quan tâm: khoảng cách giàu nghèo ngày càng rộng. Dịch bệnh ảnh hưởng đến số đông, nhưng tiền vẫn tiếp tục chảy vào túi của một số ít người.

Russell Hancock cho biết: “Hiện chúng tôi đã thừa nhận rằng đại dịch đã khiến người giàu trở nên giàu có và người nghèo đang chết đói”. Một báo cáo mới giới thiệu về tình trạng hiện tại của Thung lũng Silicon vừa được công bố. Số vốn mà các công ty khởi nghiệp ở Vùng Vịnh nhận được đạt mức cao kỷ lục, mặt khác, giá trị thị trường của các công ty công nghệ niêm yết tiếp tục tăng, và nhiều công ty đã IPO.

Vào năm 2020, dân số của Thung lũng Silicon (tính ở Santa Clara và San Mateo) về cơ bản sẽ giống nhau, với mức tăng nhẹ 0,02%. Một số người rời khỏi vùng lõi, nhưng họ không rời California. Thống kê cho thấy khoảng 59% những người đã chia tay Thung lũng Silicon trong vài năm qua vẫn ở lại California.

Rachel Massaro, một giám đốc điều hành tại Joint Venture, cho biết: “Tôi nghĩ rằng chúng ta có thể bình tĩnh lại. Thung lũng Silicon vẫn là một nơi của sự đổi mới, và vẫn còn rất nhiều công ty có ảnh hưởng đang tụ họp. Họ vẫn chưa rời đi’. Một thực tế không thể phủ nhận nữa, Thung lũng Silicon đang trải qua quá trình phân hạch, cấp cao nhất là các công ty lớn và nhóm thu nhập cao, càng vượt trội hơn cấp trung bình là dân văn phòng, thu nhập của họ gấp 4 lần so với nhân viên phục vụ.

Giá trị vốn hóa thị trường của các công ty ở Thung lũng Silicon và San Francisco đạt 10,5 nghìn tỷ USD, tăng 37% so với cùng kỳ năm ngoái. Cụ thể, Tesla tăng 7 lần, Apple tăng 77%, Facebook tăng 30% và Google tăng 28%. Trong số 15 công ty công nghệ có nhiều nhân viên nhất, số lượng nhân viên tăng 3,7%, bao gồm 3 công ty trên, cũng như Intel, Salesforce và Cisco.

Khoản đầu tư mà thế hệ công ty mới nhận được cũng phá vỡ kỷ lục. Snowflake, DoorDash và Airbnb đều là những công ty thuộc Vùng Vịnh ra mắt công chúng trong năm 2020, đưa số lượng IPO từ Thung lũng Silicon tăng 117% và San Francisco tăng 101%.

So với năm 2019, đầu tư đổ vào Thung lũng Silicon và San Francisco đã tăng 8%. Tổng vốn đầu tư mạo hiểm vào Mỹ năm 2020 là khoảng 123,6 tỷ USD, trong đó 26,4 tỷ USD sẽ chảy vào Thung lũng Silicon, 20 tỷ USD đổ vào San Francisco và 67 tỷ USD tại California. Nhiều quỹ đã được thực hiện bởi các công ty khởi nghiệp nổi tiếng, chẳng hạn như Stripe, Instacart và Robinhood, tất cả đều được định giá hơn 10 tỷ USD.

Đằng sau sự phồn vinh, khoảng cách giàu nghèo ngày càng nới rộng. Russell Hancock  tiết lộ cho đến gần đây, số người chết vì COVID-19 ở Vùng Vịnh là 2.069 người, với tỷ lệ tử vong cao nhất là thổ dân Hawaii/Đảo Thái Bình Dương, người Mỹ da đen/châu Phi và người Mỹ gốc Tây Ban Nha hoặc Latinh. Mercury News chỉ ra trong báo cáo rằng tỷ lệ tử vong ở các khu vực nghèo cao hơn nhiều so với các khu vực giàu có.

Để giữ được việc làm, người lao động lương thấp chỉ có thể chấp nhận rủi ro. Hancock cay đắng nói: “Đại dịch đã tàn phá ngành dịch vụ và kinh tế cá nhân của chúng tôi. Đây là một cuộc thảm sát thực sự. Mọi người đã mất kế sinh nhai”.

Đến giữa năm 2020, số lượng cơ sở hạ tầng cộng đồng và công việc dịch vụ trong Vùng Vịnh đã giảm 54%. Hancock tin rằng người gốc Tây Ban Nha có khả năng nộp đơn xin trợ cấp thất nghiệp cao hơn người da trắng 1,5 lần. Tính đến tháng 12/2020, khoảng 626.000 hộ gia đình ở Vùng Vịnh có nguy cơ bị đuổi ra khỏi nhà và vỡ nợ thế chấp, trong đó khoảng 200.000 hộ gia đình đến từ Thung lũng Silicon.

Stacy Murphy, đại diện của Teamsters Local 853 cho biết, các công ty như Salesforce và Twitter đã nói với nhân viên rằng họ có thể làm việc từ xa, ban đầu họ được trang bị xe đưa đón. Hiện nay, nhiều tài xế đưa đón đã bị sa thải hoặc nghỉ việc có lương. Murphy nói: "Chúng tôi vẫn đang chờ đợi."

Thung lũng Silicon không có dấu hiệu suy giảm

Bất chấp cuộc khủng hoảng, không có dấu hiệu cho thấy Thung lũng Silicon sẽ suy tàn. Thống kê cho thấy dân số di cư thuần từ Thung lũng Silicon vào năm 2020 bằng khoảng một nửa so với năm 2001, khi bong bóng dot-com (hay bong bóng Y2K) vừa vỡ.

Hội đồng Vùng Vịnh đã đưa ra nhiều dự án mới để ngăn các công ty rời đi. Patrick Kallerman, giám đốc nghiên cứu tại Viện Nghiên cứu Kinh tế của Hội đồng Vùng Vịnh, cho biết: “Những thay đổi sẽ không sớm xảy ra. Vùng Vịnh sẽ không biến thành một thị trấn ma trong sáu tháng nữa. Nhưng chúng ta phải tự hỏi liệu có bất kỳ thay đổi rõ ràng, lâu dài nào không?”.

Khi ngân sách của thành phố không đủ, chất lượng cuộc sống ở Vùng Vịnh sẽ bị ảnh hưởng. Doanh thu hàng năm của các thành phố ở Thung lũng Silicon sẽ giảm 5%, chủ yếu là do tác động của đại dịch. Trong quý 2/2020, doanh thu từ thuế bán hàng của San Francisco đã giảm 43%. Sự ra đi và ở lại của các công ty lớn và liệu nhân viên có làm việc từ xa hay không cũng sẽ ảnh hưởng đến thành phố.

Tương lai của Thung lũng Silicon ở đâu? Vẫn chưa ai biết rõ nhưng hiện trạng dường như không quá đáng lo ngại.

Phong Vũ