Trụ sở Ngân hàng Trung ương Nga ở thủ đô Matxcơva - Ảnh: GETTY IMAGES

Ngân hàng Trung ương Nga giải thích thẳng thắn rằng việc tăng lãi suất lên tới 20% nhằm bù đắp rủi ro mất giá đồng rúp (rouble) và lạm phát.

Hiện nay (1-3) giá đồng rúp vẫn đang bị trượt xuống giá thấp kỷ lục so với đồng USD. Cụ thể tạm giảm xuống còn 105,51 rúp đổi 1 USD, âm gần 42% so với mức đóng cửa vào cuối tuần trước (25-2).

Trao đổi với Tuổi Trẻ Online, TS. Nghiêm Văn Bảy (trưởng bộ môn Ngân hàng, khoa Ngân Hàng - Bảo hiểm, Học viện Tài chính) nhận định kinh tế Nga đang bị bao vây, có thông tin người dân ồ ạt đi rút tiền về. Việc Ngân hàng Trung ương Nga tăng vọt lãi suất chủ chốt lên 20% sẽ tác động đến lãi suất tiền gửi và cả lãi suất cho vay.

Tiền chi cho chiến tranh vô cùng lớn, một quả tên lửa lên đến hàng chục triệu đô. Nhằm bù đắp cho các thiếu hụt, tăng thêm nguồn lực dự trữ tài chính quốc gia, từ đó duy trì mục tiêu chính trị, Chính phủ Nga không thể bắt người dân nộp tiền vào mà phải dùng công cụ gián tiếp là tăng lãi suất - nguyên lý chung trong điều hành tiền tệ các quốc gia. Khi đó thị trường sẽ được điều tiết theo hai hướng là giảm cung tiền ra nền kinh tế và tăng dự trữ tiền vào hệ thống ngân hàng - cũng là dự trữ cho Chính phủ.

TS. Nghiêm Văn Bảy

- trưởng bộ môn Ngân hàng, khoa Ngân hàng - Bảo hiểm, Học viện Tài chính

Cụ thể, khi lãi suất tiền gửi còn cao hơn cả lợi nhuận có thể kiếm được từ sản xuất kinh doanh thì người dân, doanh nghiệp sẽ chọn gửi tiền vào ngân hàng, từ đó Chính phủ đạt được mục tiêu tăng dự trữ vốn ở các ngân hàng thương mại.

Bên cạnh đó, vì ngân hàng thương mại sẽ áp mức lãi cho vay cao (do lãi suất tăng cao), nên người dân khó tiếp cận vốn vay, khiến tiền bị tồn đọng, buộc ngân hàng thương mại phải gửi về Ngân hàng trung ương. Như vậy Nhà nước có thể vay tiền này để phục vụ các mục đích của mình.

Mặt trái là khi tăng lãi suất cho vay lên cao thì có khả năng phải hi sinh mục tiêu phát triển kinh tế. Đa phần doanh nghiệp đều bị tác động tiêu cực, trừ những doanh nghiệp cá biệt có lợi nhuận cao ngất ngưỡng, hoặc thuộc ngành thiết yếu có chính sách hỗ trợ riêng.

Vì khi lãi vay cao buộc doanh nghiệp phải thắt chặt chi tiêu, hoạt động sản xuất kinh doanh không dễ, gây rủi ro sa sút hoặc phá sản. Về dài hạn, cả việc tăng lãi suất và tổn hao do chiến tranh cũng gây nên rủi ro nền kinh tế bị suy thoái.

Tuy nhiên, nếu nhìn vào tổng thể GPD của các quốc gia trong năm 2021, theo số liệu của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) thì Mỹ mới là nước đóng góp lớn nhất cho nền kinh tế toàn cầu với GDP hơn 22.900 tỉ USD (25%), tiếp đến là Trung Quốc (16.900 tỉ USD, xấp xỉ 18%), Nhật Bản (5.100 tỉ USD, 5,4%)… Trong khi Nga xếp hạng 11 (1,7%).

Như vậy, trong trường hợp kinh tế Nga bị suy thoái thì sẽ khó dẫn đến khủng hoảng kinh tế toàn cầu mà khả năng cao sẽ chao đảo cục bộ và các đối tác liên quan.

Nga bị loại khỏi SWIFT, bất tiện khi phải 'cầm cả vali tiền mặt đi thanh toán'

TTO - Việc Nga bị ngắt khỏi hệ thống SWIFT không chỉ giáng đòn lên nền kinh tế Nga, mà nhiều chuyên gia Việt nói khả năng sẽ ảnh hưởng đến hoạt động xuất nhập khẩu, du lịch... với những đối tác liên quan.