Thưa bà, mới đây có vụ việc một nhân vật trẻ nhất được vinh danh trong danh sách Forbes Việt Nam Under 30 năm 2022 bị tố quấy rối tình dục khiến dư luận bức xúc. Từ đó, nhiều người trẻ cũng lên tiếng từng bị quấy rối tình dục. Vậy đâu là những nguyên nhân khiến vấn nạn này ngày càng phổ biến?

Qua quan sát của tôi sau hơn 20 năm làm nghề tham vấn tâm lý, tôi thấy có nhiều nguyên nhân. Đó là vì xuống cấp về mặt đạo đức. Người ta bất chấp nguyên tắc tối thiểu là tôn trọng cơ thể con người và sự tử tế trong tình yêu, tình dục, nên sẵn sàng có hành vi quấy rối.

Nguyên nhân tiếp theo là ngày nay, cơ hội để quấy rối cũng dễ dàng hơn. Xã hội bây giờ mở cửa nên cơ hội giao tiếp, cơ hội đi làm, tham gia vào các hoạt động cộng đồng, vui chơi, giải trí... ngày càng gia tăng. Nhiều cơ hội để mọi người tham gia thì cũng kèm theo đó là nhiều cơ hội để những kẻ xấu tấn công, trong đó có quấy rối tình dục.

Một nguyên nhân nữa, là vì những hình thức xử phạt chưa thực sự nghiêm minh. Ngoài ra, tâm lý người phương Đông e ngại nói chuyện này, nên nạn nhân hiếm khi tố cáo. Chỉ khi nào hậu quả rất tệ hại, nhiều người lên tiếng, có vụ việc gây xôn xao như vụ bạn vừa nhắc đến thì nhiều người mới dám lên tiếng... Tất cả nguyên nhân ấy khiến vấn nạn này gia tăng.

Vậy thưa bà, đâu là những người dễ bị quấy rối tình dục nhất?

Bất cứ ai cũng có thể là nạn nhân của quấy rối tình dục. Bởi lẽ quấy rối tình dục là hành vi tính dục, mà hành vi tính dục thì nảy sinh ở bất kỳ mối quan hệ nào giữa người với người. Tôi đi dạy, tôi vẫn có thể bị các học viên quấy rối. Chứ không phải chỉ riêng những người yếu thế hay những người ăn mặc hớ hênh này kia.

Có một phán xét là “tại nó thế này thế kia nên mới bị quấy rối”, “tại nó lẳng lơ, tại nó quyến rũ... nên bị quấy rối”. Không phải như thế. Kẻ quấy rối chỉ cần đợi cơ hội là họ làm mà chẳng cần biết nạn nhân là ai. Có kẻ còn quấy rối cả bà già. Có kẻ quấy rối cả con nít, trẻ em. Cho nên đừng chê bai các cô gái, cho rằng vì họ ăn mặc không ra gì nên mới là tâm điểm bị quấy rối. Xin thưa, với những kẻ có đầu óc bậy bạ thì họ bất chấp. Cho nên ai cũng có thể là nạn nhân. Nhưng cũng cần nói thêm, những người yếu thế, trẻ em, phụ nữ, cấp dưới, người tàn tật... dễ bị quấy rối tình dục hơn.

Bà vừa nhắc đến việc “tôi đi dạy, tôi vẫn có thể bị các học viên quấy rối”. Mạo muội hỏi, bản thân bà có từng là nạn nhân?

Có! Đó là lần tham gia một hội thảo. Có một ông giáo sư già 65, 70 tuổi, đã về hưu mà tôi gọi là thầy. Sau cuộc hội thảo, vì tôi quý nên tôi đưa thầy về. Ngồi sau xe, người này có những hành vi rất xấu xí, tay cứ sờ soạng, người cứ dí sát vào tôi. Tôi đã cố tình xê ra rồi mà người này vẫn cứ làm. Tôi phải dừng xe lại, dù không nói về những hành vi vừa diễn ra, nhưng tôi kiên quyết yêu cầu người này xuống xe... Nhiều đồng nghiệp của tôi, khi nói chuyện với nhau, cũng kể lại, ai cũng đã từng ít nhất một lần trở thành nạn nhân của vấn nạn này. Một nữ tiến sĩ tâm lý bạn tôi cũng từng bị sếp của cô ấy có những hành vi quấy rối tình dục ngay trên máy bay...

Người bị quấy rối tình dục hiển nhiên sẽ gặp hệ lụy, hậu quả trong cuộc sống. Đó là gì?

Bản thân tôi sau chuyện trải qua mà tôi vừa kể cũng đã khó chịu tới mấy ngày liền. Bởi tôi cảm thấy kinh tởm. Thế nên với những người bị quấy rối tình dục ở mức độ nặng, bị quấy rối nhiều lần... thì càng bị tổn thương sâu sắc về mặt thể chất và tinh thần. Mỗi người có thể bị ảnh hưởng khác nhau, nhưng hệ lụy đều là không thể đong đếm hết được, rất kinh khủng. Có người bị trầm cảm, rối loạn cảm xúc, rối loạn lo âu, bị ám ảnh suốt đời, bị lãnh cảm trong chuyện chăn gối... Những trường hợp gặp hậu quả nặng nề như vậy là không ít.

Để hạn chế và đẩy lùi vấn nạn này, bà có những đề xuất gì?

Tôi mong cơ quan chức năng xử lý nghiêm các vụ việc. Phải có cách tuyên truyền hợp lý, như có những cẩm nang cảnh báo, hướng dẫn kỹ năng phòng ngừa, cung cấp thông tin cần thiết cho người trẻ nói riêng và mọi người nói chung. Hãy dạy cho trẻ em về cách nhận diện đâu là kẻ quấy rối, đâu là hành vi yêu thương... Khi đó trẻ em sẽ tự biết cách bảo vệ bản thân. Nhân đây tôi cũng nói thêm, những nạn nhân đừng xấu hổ khi bị quấy rối tình dục. Nạn nhân là người được xã hội bảo vệ. Kẻ quấy rối mới đáng xấu hổ. Hãy dám chống lại kẻ xấu. Ngoài ra, hy vọng mặt đạo đức của xã hội được nâng cao hơn.

Cảm ơn bà vì cuộc trò chuyện!