Trong Thông điệp liên bang đầu tiên hôm 1/3, Tổng thống Mỹ Joe Biden đã đề cập đến các tài phiệt thân cận với Tổng thống Nga Vladimir Putin, khẳng định Mỹ và các nước đồng minh sẽ "tịch thu du thuyền, căn hộ hạng sang và chuyên cơ" của họ. Thông điệp này cho thấy nền tảng vững chắc hàng chục năm qua của các tài phiệt Nga đang rung lắc.

Kể từ khi Nga mở chiến dịch quân sự tại Ukraine, các nước phương Tây đã tìm cách phong tỏa tài sản của ông Putin và các tài phiệt nước này, cũng như ngăn họ di chuyển. Mục tiêu là trừng phạt giới cầm quyền Nga và buộc ông Putin nhượng bộ.

Đến nay, ít nhất thì các lệnh trừng phạt cũng đã thu hút sự chú ý của giới tài phiệt Nga. Hôm 2/3, tỷ phú Nga Roman Abramovich thông báo sẽ bán câu lạc bộ bóng đá Chelsea (Anh) mà ông mua năm 2003.

Dù Abramovich không có tên trong danh sách bị trừng phạt, các nghị sĩ Anh cũng đang thúc giục lãnh đạo đất nước làm điều này. Tỷ phú 55 tuổi được cho là đang bán bớt bất động sản ở London để chuẩn bị cho tình huống này. Ông hiện có khối tài sản ước tính khoảng 13,5 tỷ USD.

"Ông ấy lo bị trừng phạt. Đó là lý do ông ấy bán nhà và một căn hộ khác", Chris Bryant – một nghị sĩ Anh cho biết trên Bloomberg.

Các tài phiệt khác cũng đang di chuyển. Thế giới biết được điều này một phần nhờ sinh viên 19 tuổi ở Florida tạo ra bot Twitter theo dõi sự di chuyển của gần 40 máy bay và trực thăng liên quan đến các tài phiệt Nga.

Đầu tuần này, ít nhất 4 siêu du thuyền do các tỷ phú Nga có liên quan đến ông Putin sở hữu bị bắt gặp di chuyển hướng đến Montenegro và Maldives, CNBC cho biết. Maldives là quốc đảo nằm ở Ấn Độ Dương, không có hiệp ước dẫn độ với Mỹ và vì thế có thể làm nơi trú ẩn an toàn cho các tài phiệt.

Dù vậy, nhiều nơi trú ẩn khác đang đóng cửa với họ. Monaco đã áp lệnh trừng phạt tương tự Liên minh châu Âu (EU) hôm 1/3. Thụy Sĩ – quốc gia nổi tiếng trung lập – tuần này cũng quyết định đứng về phía EU, đóng cửa không phận với các chuyến bay từ Nga và cấm nhập cảnh với nhiều người thân cận ông Putin.

Dĩ nhiên, các chuyên gia nói rằng áp lệnh trừng phạt lên các tài phiệt không phải chuyện đơn giản hoặc nhanh chóng. Các tỷ phú sành sỏi, gây dựng được khối tài sản lớn thì đều biết cách bảo vệ của cải qua hệ thống công ty bình phong.

"Nếu anh là một tài phiệt Nga, đỗ du thuyền ở Ấn Độ Dương, phần lớn tiền của anh không đứng tên anh đâu", Alison Jimenez – Giám đốc công ty tư vấn luật Dynamic Securities Analytics cho biết, "Anh sẽ có hàng lớp công ty bình phong với những cái tên khác đại diện".

Dĩ nhiên, họ vẫn có thể chịu ảnh hưởng của các lệnh trừng phạt từ phương Tây. "Anh có thể tịch thu du thuyền, máy bay của họ, nhưng họ vẫn có tiền rải rác trên toàn cầu", Jimenzez cho biết, "Nếu anh tịch thu 75% tài sản của họ, họ vẫn giàu hơn hầu hết những người khác trên thế giới".

Tuy nhiên, sức ép này dường như đang có tác động về tâm lý. Tuần này, hai tỷ phú Nga Mikhail Fridman và Oleg Deripaska đã lên tiếng kêu gọi chấm dứt xung đột tại Ukraine. Fridman sinh ra tại miền đông Ukraine. Ông hiện là Chủ tịch Alfa Group – tập đoàn đa ngành kinh doanh từ ngân hàng, bảo hiểm, bán lẻ đến sản xuất nước khoáng.

Tỷ phú nhôm Oleg Deripaska, 54 tuổi, thì đăng bài trên Telegram, kêu gọi đàm phán hòa bình "càng nhanh càng tốt". Ông là người giàu thứ 775 thế giới theo bảng xếp hạng năm 2021 của Forbes, hiện sở hữu tài sản trị giá 4 tỷ USD.

Hà Thu (theo CNN)