Trong báo cáo về tình hình sản xuất, thương mại 2 tháng đầu năm vừa công bố, Bộ Công Thương lưu ý đến những biến động về giá cả, trong đó có nhóm năng lượng, nhiên liệu.

Cụ thể, theo Bộ Công Thương, nhóm mặt hàng năng lượng, nhiên liệu có xu hướng tăng theo xu hướng giá thế giới. Giá xăng dầu các loại đến kỳ điều hành ngày 21/2 so với kỳ điều hành ngày 11/1 tăng từ 1.570 đồng đến 2.562 đồng/lít/kg (tùy loại xăng dầu), tương đương tăng 9,59% - 14,04%.

Còn tại kỳ điều hành mới nhất ngày 1/3, xăng E5 RON 92 tiếp tục tăng 540 đồng/lít; xăng RON 95 tăng 550 đồng/lít. Trong khi đó giá dầu diesel tăng 510 đồng/lít, dầu hỏa tăng 470 đồng/lít còn dầu mazut tăng 530 đồng/kg.

Sau điều chỉnh, hiện xăng E5 RON 92 có giá bán tối đa trên thị trường là 26.070 đồng/lít; RON 95 là 26.830 đồng/lít; dầu diesel 21.310 đồng/lít, dầu hỏa 19.970 đồng/lít; dầu mazut 18.460 đồng/kg.

Trước tình hình giá xăng trong nước tăng cao chưa từng có, tiến sát về mốc 27.000 đồng/lít, Bộ Công Thương đã đề nghị Bộ Tài chính rà soát và tính toán lại các mức chi phí trong cơ cấu tính giá cơ sở mặt hàng xăng dầu.

Trong đó nhấn mạnh tới mức chi phí kinh doanh định mức, lợi nhuận định mức đã áp dụng từ 2014, phí đưa xăng dầu từ nước ngoài về Việt Nam (Premium) và các loại thuế, nhất là thuế bảo vệ môi trường.

Theo Bộ Công Thương, việc tính toán rà soát lại nhằm cho phù hợp nhằm bảo đảm tính đúng, tính đủ, hài hòa lợi ích giữa doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu và người tiêu dùng, doanh nghiệp sử dụng xăng dầu.

Đồng thời việc này cũng để đảm bảo thực hiện mục tiêu bình ổn thị trường, kiểm soát lạm phát và hỗ trợ cho sản xuất, kinh doanh trong quá trình phục hồi kinh tế theo chỉ đạo của Chính phủ.

Thực tế, trong nhiều năm qua kể từ khi áp dụng Thông tư 39 quy định về phương pháp tính giá cơ sở, cơ chế hình thành, quản lý, sử dụng Quỹ bình ổn của liên bộ Công Thương - Tài chính, chi phí kinh doanh định mức cho mặt hàng xăng là 1.050 đồng/lít; với các loại dầu diesel, dầu hỏa là: 950 đồng/lít; với các loại dầu mazut là: 600 đồng/kg.

Chi phí định mức kinh doanh xăng dầu được áp dụng cố định từ năm 2014 đến nay, mặc dù đã có nhiều thay đổi và biến động giá cả thị trường. 

Điều này khiến cho nhiều doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu cho rằng mức chi phí định mức này không còn phù hợp do thị trường giá xăng dầu thế giới đã biến động liên tục, lạm phát và các chi phí đều tăng cao, ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh.

Đây cũng là một trong những nguyên nhân khiến nhiều doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu, cửa hàng, đại lý không mặn mà bán hàng trong thời gian qua.

Trước đó, trả lời báo chí về việc nguồn cung và giá xăng dầu trong thời gian tới, ông Trần Duy Đông - Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước (Bộ Công Thương) - cho hay, trong thời gian tới, nếu diễn biến giá xăng dầu quá cao, quá phức tạp, ảnh hưởng đến phát triển kinh tế và đời sống, sản xuất của người dân, doanh nghiệp. Trong bối cảnh quỹ bình ổn có hạn, cần sử dụng công cụ thuế, phí để bình ổn giá xăng dầu trong nước.

"Quan điểm của Bộ Tài chính khi giảm thuế, phí, về góc độ nguồn thu ngân sách là rất áp lực. Nhưng, các chính sách Nhà nước cũng cần chia sẻ với người dân. Ở vấn đề xăng dầu, chúng ta chưa dùng nguồn lực nhà nước, mới chỉ dùng nguồn lực xã hội, Quỹ bình ổn để can thiệp. Giá dầu thô tăng cao thì nguồn thu từ đó cho ngân sách cũng cao hơn. Vì vậy, có thể cân nhắc giảm các yếu tố thuế phí khác", ông Đông nói.

Về phía Bộ Tài chính, Bộ này cho hay, chính sách thuế, cơ cấu thuế, phí và các yếu tố cấu thành trong công thức giá cơ sở mặt hàng xăng dầu. Hiện các sắc thuế áp dụng đối với mặt hàng xăng dầu gồm: thuế nhập khẩu (đối với xăng dầu nhập khẩu), thuế giá trị gia tăng, thuế tiêu thụ đặc biệt (đối với xăng) và thuế bảo vệ môi trường (không thu phí, lệ phí đối với xăng dầu), đảm bảo phù hợp với thông lệ quốc tế cũng như thực tiễn của Việt Nam.

So với nhiều nước trên thế giới, tỉ trọng thuế trong giá xăng dầu bán ra của nước ta hiện nay vẫn thấp hơn mức bình quân chung. Tỉ trọng thuế trong giá bán xăng dầu ở nhiều nước chủ yếu trong khoảng 45- 60% (ngoại trừ một số nước có trữ lượng dầu mỏ lớn thì có tỉ trọng thấp hơn), trong khi đó, đối với Việt Nam, tỉ trọng thuế đối với xăng khoảng 38% và đối với dầu khoảng 20%.

Cũng theo Bộ Tài chính, trong giá bán xăng dầu còn có khoản chi phí vận chuyển, lợi nhuận định mức nhưng các khoản này cũng chỉ chiếm khoảng từ 5%-8% mức giá cơ sở của mặt hàng xăng dầu.

Về thuế bảo vệ môi trường, Bộ Tài chính cho biết Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã quy định mức thuế bảo vệ môi trường đối với các mặt hàng xăng dầu, cụ thể: xăng (trừ ethanol) là 4.000 đồng/lít; dầu diezel, dầu mazut và mỡ nhờn: 2.000 đồng/lít; nhiên liệu bay là 3.000 đồng/lít. Đối với các mặt hàng xăng sinh học như xăng E5, E10 - chứa 5-10% ethanol thì chỉ tính thuế bảo vệ môi trường đối với lượng xăng gốc hóa thạch kết cấu trong xăng sinh học.