Đặc điểm chung của các đơn hàng này đều được thanh toán qua hình thức D/P - một phương thức thanh toán phổ biến trong thương mại quốc tế, nghĩa là thanh toán giao tiền thì giao chứng từ. Theo Hiệp hội Điều Việt Nam (VINACAS), rủi ro đã xảy ra khi hiện nay các doanh nghiệp điều trong nước đã mất quyền kiểm soát bộ chứng từ gốc, đồng thời không rõ bộ chứng từ gốc đang ở đâu?

Theo quy trình thanh toán D/P, doanh nghiệp điều của Việt Nam sau khi làm thủ tục xuất khẩu sẽ gửi bộ chứng từ cho hãng vận chuyển. Chứng từ sau đó chuyển đến cho ngân hàng của người bán tại Việt Nam. Ngân hàng Việt Nam sẽ chuyển phát nhanh bộ chứng từ này cho ngân hàng của nhà nhập khẩu ở Italy.

Nhà nhập khẩu sẽ tiến hành thanh toán cho ngân hàng nhập khẩu và nhận bộ chứng từ. Với bộ chứng từ này người mua có thể nhận hàng tại cảng và ngân hàng nhập khẩu tiến hành chuyển giao tiền cho ngân hàng phía Việt Nam. Tuy nhiên, vấn đề xảy ra khi bộ chứng từ gốc từ Việt Nam chuyển qua Italy đã "không cánh mà bay".

Công nhân làm việc tại nhà máy chế biến hạt điều. (Ảnh: TTXVN)

VINACAS cũng ghi nhận thị trường Italy không phải là thị trường lớn nhưng lại bất thường có nhiều đơn hàng trong thời gian ngắn cùng thông qua một công ty môi giới.

VINACAS thông tin thêm, hiện có một doanh nghiệp có nguy cơ thiệt hại nhiều nhất khi dự kiến xuất khẩu 43 container. Sau khi thấy bất thường doanh nghiệp lập tức đề nghị ngân hàng thu hồi lại 17 bộ chứng từ, 26 bộ chứng từ mất quyền kiểm soát.

Việc thanh toán theo phương thức D/P tuy có nhiều rủi ro nhưng được các doanh nghiệp ngành điều sử dụng nhiều vì thủ tục đơn giản và thanh toán nhanh. Chính vì vậy, suốt nhiều năm qua phương thức này vẫn được các doanh nghiệp sử dụng. Tuy nhiên, đây là lần đầu tiên xảy ra sự việc trong thời gian ngắn và với số lượng đơn hàng lớn, đồng thời với nhiều doanh nghiệp.

* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!