Nhạc sĩ Hình Phước Long

Nhạc sĩ Hình Phước Long - một người con quê hương Ninh Hòa (Khánh Hòa) - cho biết sau khi ông sáng tác và nộp tác phẩm cho ban tổ chức Trại sáng tác ca khúc của tỉnh Phú Khánh (khi ấy chưa tách thành hai tỉnh Khánh Hòa và Phú Yên), Gần lắm Trường Sa được giao lại cho Đoàn ca múa nhạc Hải Đăng dàn dựng, phổ biến cũng ngay từ năm 1982.

Nữ ca sĩ Anh Đào của Đoàn ca múa nhạc Phú Khánh là người đầu tiên hát ca khúc này.

"Không xa đâu Trường Sa ơi…"

6 năm trước khi Trung Quốc chiếm đoạt Gạc Ma thuộc quần đảo Trường Sa vào ngày 14-3-1988, thông tin và hình ảnh về Trường Sa có phần hiếm hoi đối với nhiều người và vẫn còn "lắm xa xôi" - như chính trong ca từ ca khúc Gần lắm Trường Sa: "Mỗi cánh thư về từ đảo xa/ Anh thường nói rằng Trường Sa lắm xa xôi/ Nơi anh đóng quân là một vùng đảo nhỏ, bên đồng đội yêu thương/…".

Thế nhưng, khi các ca sĩ "kể lại" qua ca khúc về vùng "biển đảo quê hương, giữa sóng cuồng, bão giật" ấy, cùng với hình ảnh về những chiến sĩ Trường Sa nơi "đảo quê hương, anh vẫn đêm ngày giữ biển khơi" với "đôi mắt biên cương vẫn sáng long lanh giữa sóng cuồng bão giật"… đã gây nhiều xúc động, đồng cảm ở rất nhiều người nghe.

Trường Sa và những người chiến sĩ bảo vệ Trường Sa đã trở nên gần gũi, thân thương như chính điệp khúc của bài ca ấy: "Không xa đâu Trường Sa ơi/ Vẫn gần bên em vì Trường Sa luôn bên anh/ Vẫn gần bên anh vì Trường Sa luôn bên em".

Trong cuộc trò chuyện mới đây của nhạc sĩ Hình Phước Long với phóng viên Tuổi Trẻ, nhạc sĩ cho biết có nhiều sự thật về việc sáng tác bài hát mà báo chí lâu nay chưa viết đúng hay viết đủ.

Theo nhạc sĩ Hình Phước Long, cả hai bài hát Gần lắm Trường Sa (1982) và Gặp anh trên đảo Sinh Tồn (1983) đều được viết khi ông còn công tác ở Phòng văn hóa thông tin huyện Cam Ranh (nay là thành phố).

Sau khi chuyển về công tác ở Sở Văn hóa - thông tin tỉnh Phú Khánh, đến năm 1984 ông mới được đến với Trường Sa. Nhưng ông đã "nuôi" đề tài về Trường Sa đến 4-5 năm trước khi sáng tác bài hát Gần lắm Trường Sa.

Bài hát Gần lắm Trường Sa được chính tác giả - nhạc sĩ Hình Phước Long viết tay, sao nguyên bản gốc tặng phóng viên báo Tuổi Trẻ - Ảnh: P.S.NGÂN

Bao năm ấp ủ viết về Trường Sa

Nhạc sĩ kể, năm 1978 khi đang phụ trách mảng văn nghệ quần chúng ở Phòng văn hóa - thông tin huyện Cam Ranh, ông được cử vô giúp bộ đội Lữ doàn 146 trên bán đảo Cam Ranh - một đơn vị trực tiếp bảo vệ Trường Sa - làm chương trình văn nghệ để dự hội diễn văn nghệ toàn tỉnh.

Lúc đó, có đoàn bộ đội đi tiếp viện cho các đảo ở Trường Sa và bộ đội đã công tác trên các đảo được thay quân trở về đất liền ở bán đảo Cam Ranh. Dịp ấy, được gặp nhiều cán bộ và bộ đội từ các đảo trở về, nhạc sĩ lân la hỏi thăm nhiều người rồi mới hiểu ra nhiều chuyện trên các đảo ở Trường Sa, chứ hồi ấy thông tin về Trường Sa còn mù mờ lắm.

"Từ đó, tôi mới nuôi trong lòng ý nghĩ mình sẽ viết về đề tài Trường Sa. Nhưng khi tôi tìm đến các thư viện, lục trong thư viện Cam Ranh và thư viện tỉnh Phú Khánh, tìm miết cũng không thấy được tài liệu nào viết về Trường Sa một cách cụ thể, mà chủ yếu là về Hoàng Sa thôi. Vì thế mà nó âm ỉ đến mấy năm sau tôi mới viết được" - nhạc sĩ kể.

Những năm ấy có phong trào do Đoàn, Đội tổ chức, phát động sinh viên học sinh viết thư cho bộ đội Trường Sa. Năm 1982, Hình Phước Long được cử tham dự Trại sáng tác ca khúc của tỉnh tổ chức ở TP Nha Trang.

Ông kể: "Vào một buổi chiều đi xuống biển Nha Trang, tôi thấy một cô gái (chứ không phải cô sinh viên cao đẳng sư phạm cụ thể nào cả) đang đứng trước biển bên cạnh chiếc ghế đá với tóc dài, tà áo dài bay trong gió biển.

Vì thời đó ít có người mặc áo dài lắm, nên hình ảnh đó của cô ấy đã gây ấn tượng cho mình. Đồng thời, cùng với đề tài Trường Sa âm ỉ trong tôi bao nhiêu năm rồi nên tôi suy nghĩ, giả định về việc nếu cô ấy có người yêu là lính ở đảo Trường Sa thì thế nào nhỉ? Cổ có nghe được lời người yêu của cổ trong tiếng sóng vọng về hay không?".

Nhạc sĩ hồi tưởng: "Tôi lại nhớ đến câu hát má tôi hay hát để ru anh em tôi. Đó là câu hát từ ca dao "Khi xa sát vách cũng xa/ Khi gần muôn dặm đường xa vẫn gần". Thế là bật ngay được câu hát "Không xa đâu Trường Sa ơi…" và rút giấy ra viết lại ngay câu hát đó kể cả nốt nhạc. Tức là cái phần điệp khúc tôi viết trước.

Sau đó, từ trại sáng tác, tôi đạp xe về nhà ở Ninh Hòa thăm má và viết luôn một mạch khoảng chừng không tới một tiếng đồng hồ thì xong toàn bộ kể cả nhạc và lời bài hát. May mắn là bài hát ấy đã sống được trong lòng người nghe cho đến hôm nay".

Tác giả Gần lắm Trường Sa được tặng thưởng Huân chương Lao động

TT - Ngày 22-2, ông Mai Thu - phó giám đốc Sở Nội vụ tỉnh Khánh Hòa - cho biết Chủ tịch nước vừa ký quyết định tặng thưởng Huân chương Lao động hạng ba cho nhạc sĩ Hình Phước Long, tác giả ca khúc Gần lắm Trường Sa (1982) và nhiều ca khúc khác viết về huyện đảo Trường Sa.