Thuỵ Sĩ là một quốc gia nhỏ ở Tây Âu, nơi tránh được lạm phát tràn lan, ngay cả khi các quốc gia khác đang phải chiến đấu với giá cả cao ngất ngưởng.

Lạm phát ở Thuỵ Sĩ đạt mức cao nhất trong vòng 29 năm là 3,5% vào năm 2022. Mặc dù con số này là cao đối với tiêu chuẩn của Thuỵ Sĩ, nhưng nó vẫn thấp hơn rất nhiều so với tỷ lệ lạm phát lên đến hai chữ số của các nền kinh tế phát triển khác như Mỹ (9,1%), Anh (11,1%) và khu vực đồng euro (10,6%).

Một người tiêu dùng ở Zurich, Thuỵ Sĩ, cho biết: “Tôi nghĩ rằng ở nước ngoài sẽ cảm nhận được lạm phát rõ hơn ở đây. Mẹ tôi đang sống ở Berlin của Đức và bà luôn nói rằng mọi thứ ngày càng đắt”.

Vậy đâu là yếu tố giúp Thuỵ Sĩ ẩn mình khỏi lạm phát đang tràn lan trên toàn cầu?

Nền giá vốn đã cao

Thuỵ Sĩ là một trong những quốc gia giàu nhất thế giới. GDP bình quân đầu người vượt xa các nền kinh tế lớn khác như Mỹ, Nhật Bản và Đức. Đây cũng là nơi sinh sống của những công dân giàu nhất thế giới với khối tài sản trung bình của mỗi người trưởng thành là 696.604 USD.

Các thành phố của Thuỵ Sĩ như Zurich và Geneva đã duy trì vị trí trong nhóm 10 thành phố đắt đỏ nhất thế giới vào năm 2022, ngay cả khi lạm phát đẩy chi phí ở những nơi khác như Singapore và New York lên cao.

Do đó, công dân Thụy Sĩ thường ít bị ảnh hưởng bởi giá cả tăng. Họ có xu hướng chi ít hơn cho những nhu cầu cơ bản như thực phẩm, nhà ở và các mặt hàng khác.

Giáo sư lịch sử kinh tế Tobias Straumann tại Đại học Zurich, giải thích: “Bởi vì mọi người có thu nhập trung bình khá cao, tỷ lệ chi tiêu cho thực phẩm trong ngân sách chung của các hộ gia đình có thể không cao như ở các quốc gia khác”.

Ông nói thêm rằng ở Thuỵ Sĩ dĩ nhiên vẫn tồn tại bất bình đẳng giàu nghèo. Nhưng từ góc độ quốc tế, Thuỵ Sĩ có một chính sách xã hội hoạt động rất tốt.

Sức mạnh của đồng franc Thuỵ Sĩ

Một lý do khác đem lại sự ổn định tương đối của Thụy Sĩ bắt nguồn từ sức mạnh của đồng franc Thụy Sĩ.

Đồng tiền của nước này đã tăng giá đều đặn, thậm chí còn tương đương so với đồng euro vào năm 2022. Trong khi nhiều loại tiền tệ mất giá mạnh so với đồng USD, thì franc Thuỵ Sĩ đứng vững giữa châu Âu biến động.

Nguyên nhân là do đồng tiền này được đánh giá là “nơi trú ẩn an toàn” hoặc tài sản phòng vệ tốt. Franc Thuỵ Sĩ được hỗ trợ rất nhiều nhờ dự trữ vàng, trái phiếu và tài sản tài chính. Những tài sản này giúp Ngân hàng Quốc gia Thuỵ Sĩ đảm bảo sự ổn định của đồng nội tệ trong thời gian biến động.

Điều đó cũng có lợi cho Thụy Sĩ, một nền kinh tế phụ thuộc rất nhiều vào thương mại quốc tế.

Thụy Sĩ nhập khẩu hàng hóa và dịch vụ trị giá khoảng 302 tỷ USD mỗi năm, phần lớn trong số đó đến từ các nước láng giềng EU. Đồng franc Thụy Sĩ mạnh mẽ sẽ giúp những lô hàng nhập khẩu đó có giá cả phải chăng hơn.

Trong khi đó, Thụy Sĩ xuất khẩu gần 305 tỷ USD hàng năm, phần lớn là hàng hóa và dịch vụ có giá trị cao, chẳng hạn như đồng hồ và dược phẩm. Chúng ít bị biến động về giá hơn so với các mặt hàng biên lợi nhuận thấp, sản xuất đại trà.

Sự ổn định của nguồn cung năng lượng

Thuỵ Sĩ không bị ảnh hưởng nhiều bởi một số yếu tố bên ngoài khiến giá cả tăng cao chẳng hạn như xung đột tại Ukraine.

Với địa hình đồi núi và hơn 1.500 hồ nước, Thuỵ Sĩ ít phụ thuộc vào nhập khẩu dầu khí so với một số nước láng giềng châu Âu. Thuỷ điện đóng một vai trò quan trọng trong việc cung cấp năng lượng cho nước này.

Các nhà cung cấp năng lượng Thuỵ Sĩ chủ yếu thuộc sở hữu của nhà nước. Họ được bảo vệ trước những biến động thị trường thông qua mạng lưới an toàn tài chính.

Vào cuối năm 2022, giá năng lượng ở Thụy Sĩ đã tăng với tỷ lệ 16,2%, thấp hơn so với mức mà các quốc giá lớn phải đối mặt như Đức (25%), Hà Lan (30%), Mỹ (52,3%) và Ý (64,7% ).

Giá hàng hoá và dịch vụ được kiểm soát

Bên cạnh năng lượng, Thụy Sĩ cũng có những điều kiện nghiêm ngặt về giá hàng hóa và dịch vụ, điều này cũng giúp chúng ít bị biến động bởi lạm phát.

Trong số những sản phẩm lõi để đo lường lạm phát trong khu vực đồng euro, bao gồm thực phẩm, nhà ở và vận tải, gần 1/3 (30%) phải tuân theo quy định về giá ở Thuỵ Sĩ. Đây là tỷ lệ nhiều hơn bất kỳ quốc gia châu Âu nào khác.

Tỷ lệ giá thực phẩm tăng hàng năm ở Thụy Sĩ là 4,0% trong tháng 12 năm ngoái, thấp hơn nhiều so với 11,9% ở Mỹ, 16,9% ở Anh và 19,8% ở Đức.

Thuế cao đối với hàng nông nghiệp nhập khẩu cũng có nghĩa là thực phẩm sản xuất nội địa như sữa và phô mai được ưu tiên hơn. Chúng sẽ ít bị ảnh hưởng bởi các xu hướng trên thị trường thực phẩm toàn cầu. Điều đó đã giúp kích thích nền kinh tế của đất nước.

Lạm phát dự kiến giảm xuống dưới 2% vào năm 2024

Điều đó không có nghĩa là người tiêu dùng Thụy Sĩ đã hoàn toàn miễn nhiễm với tình trạng tăng giá gần đây. Người dân địa phương cho biết giá cả cũng đã tăng tương đối đối với nhà cho thuê và một số loại thực phẩm.

Tuy nhiên, Ngân hàng Quốc gia Thụy Sĩ tháng 12 dự báo lạm phát sẽ giảm xuống mức trung bình 2,4% vào năm 2023, sau đó đạt 1,8% vào năm 2024. Các nhà kinh tế nói rằng điều đó sẽ không làm ảnh hưởng đến nền kinh tế.

Những quốc gia khác có thể học được gì từ Thụy Sĩ?

Giáo sư Straumann nói rằng việc quốc hữu hóa cung cấp năng lượng Thụy Sĩ đã mang lại một bài học quan trọng cho các quốc gia khác, đặc biệt là các nước ở châu Âu, nơi mà nhiều công ty năng lượng chuyển sang tư nhân hoá.

Ông nói: “Xét về ngắn hạn, ý tưởng của các quốc gia châu Âu rất tốt. Nhưng nó không bền vững lắm và bây giờ họ bị ảnh hưởng bởi điều đó. Nhiều người nói rằng người Thuỵ Sĩ quá bảo thủ, nhưng khi nhìn lại, tôi thấy đó là một quyết định đúng đắn”.

Tham khảo CNBC