Cai sữa nhiều năm nhưng vẫn bị tắc tia sữa

Bác sĩ Ngô Văn Tỵ, khoa ung bướu Bệnh viện Đại học Y Hà Nội, cho biết vừa phẫu thuật cho hai trường hợp áp xe vú do tắc tuyến sữa. Điều đáng nói, hai trường hợp này đã cai sữa nhiều năm.

Trường hợp thứ nhất, bệnh nhân H. (40 tuổi, Hà Nội) đã cai sữa hai năm, hiện nay con nhỏ đã hơn 3 tuổi. Chị H. vào viện trong tình trạng một bên ngực sưng to, đỏ, căng bóng, đau kèm ngứa. Khối áp xe vú của chị H. đã lớn, sắp vỡ nên phải tiến hành mổ cấp cứu trước khi bị vỡ.

Chị H. cho biết trước đây khi cho con bú, chị rất ít sữa, một bên ngực trái bị tụt núm vú nên chị gần như không cho con bú bên vú trái. Trong quá trình nuôi con, chị chưa bao giờ có nhiều sữa và bị áp xe vú. 

Gần đây, chị thấy bên ngực trái sưng đỏ, cứng, nóng ran và đau như bị tắc tia sữa. Nhưng vì nghĩ cai sữa đã hai năm nên không thể bị tắc tia sữa. Chị lo sợ mình bị ung thư vú. Sau hai tuần bị đau vú trái, chị tới Bệnh viện ĐH Y Hà Nội để khám.

Trường hợp thứ hai là bệnh nhân M. (27 tuổi) đã cai sữa một năm, hiện nay con chị 2,5 tuổi. Chị M. cho biết, khi nuôi con, chị nhiều sữa nhưng cho con bú không đều cả hai bên do một bên núm vú bị tụt.

Tháng 8-2022, chị M. thấy một bên ngực trái đau, nóng, sưng đỏ. Chị đi khám bác sĩ sản khoa, bác sĩ chẩn đoán đây là khối áp xe nhưng cũng có thể là ung thư vú đang trong giai đoạn phát triển. 

Bác sĩ chỉ định cho chị uống kháng sinh nhưng không thấy ổ áp xe đỡ nên chỉ định cho chị đi chụp cộng hưởng từ. Sau đó chị được mổ áp xe vào tháng 8-2022, nhưng gần đây chị lại thấy xuất hiện triệu chứng bị áp xe ở chính bên ngực trái. Lần này chị vào Bệnh viện Đại học Y Hà Nội để điều trị.

Theo bác sĩ Tỵ, hai trường hợp bệnh nhân H. và M. kể trên do khối áp xe lớn, có những vết hoại tử trên da nên phải tiến hành mổ cấp cứu. Mỗi cuộc mổ diễn ra khoảng 30 phút. Vết mổ sẽ để hở một vài ngày để vệ sinh lấy hết các tổ chức mủ rồi sau đó mới tiến hành khâu lại. 

Cho con bú đúng cách để tránh bị áp xe vú sau này

Bác sĩ Tỵ cho biết trường hợp bị áp xe vú khi đã cai sữa thời gian lâu như hai bệnh nhân kể trên đúng là điều rất lạ kể cả với những bác sĩ không chuyên khoa vú. 

Áp xe vú là bệnh lý nhiễm trùng thường xuất hiện sau sinh 3 - 8 tuần. Sau thời gian cai sữa, tỉ lệ này chỉ chiếm khoảng trên 10%.

Nếu không phẫu thuật kịp thời, để khối áp xe vú tự vỡ có thể dẫn đến biến chứng nặng như nhiễm khuẩn huyết, suy thận, suy đa cơ quan, rối loạn đông máu, hoại tử các chi, nguy hiểm đến tính mạng. Vùng bị hoại tử sẽ lan rộng, mất rất nhiều thời gian để hồi phục, hình thành sẹo xấu, sẹo co rúm sau này...

Bác sĩ Tỵ cũng cho hay, một điều đặc biệt trong chế độ dinh dưỡng đối với bệnh nhân sau khi phẫu thuật áp xe vú: sau mổ, bệnh nhân cần ăn các thức ăn gây lồi sẹo, ví dụ như rau muống. Ăn nhiều rau muống và thịt bò, đạm để làm đầy nhanh phần thịt bị khoét bỏ và tiến hành khâu kín vết thương.

Trong số ca bệnh, có những trường hợp phải cắt bỏ, khoét đi tới khoảng 1/3 vú do bệnh nhân để lâu, khối áp xe quá lớn rất ảnh hưởng tới thẩm mỹ. Sau phẫu thuật, kích thước bầu ngực sẽ chênh lệch rõ rệt.

Về dấu hiệu phát hiện áp xe vú: vú sẽ xuất hiện các nang giống túi chứa đầy mủ, bao quanh bởi các mô viêm. Người phụ nữ dễ mệt mỏi, đau từ ngực lan ra sau lưng, lan sang bả vai và cánh tay. Vùng da trên ổ áp xe sưng nóng, căng tức, phù tím, có thể sốt cao, rét run, môi khô, đau đầu, sữa có thể lẫn mủ chảy qua núm vú.

Nguyên nhân chính dẫn tới bị áp xe vú là do quá trình cho con bú không đúng cách. Để phòng tắc tia sữa dẫn đến áp xe, người mẹ nên massage nhẹ nhàng, cho con bú sớm ngay sau sinh, bú thường xuyên và bú đúng tư thế. 

Nên cho trẻ bú hết sữa và luân phiên hai bên bầu vú, nếu không, phải vắt hết sữa thừa sau mỗi lần con bú. Vệ sinh núm vú đúng cách và sạch sẽ trước và sau khi cho con bú.

Đối với các bà mẹ đang cho con bú, khi ngực căng, có dấu hiệu tắc sữa không thể cho con bú, sản phụ có thể chườm mát hoặc massage ngực để thông sữa trở lại. Có thể thông tắc sữa bằng máy hút sữa hoặc làm mềm ngực bằng máy vật lý trị liệu như đèn hồng ngoại, sóng siêu âm. 

Khi có vết đỏ, sưng hay đau vùng ngực; núm vú bị tụt vào trong hay có dịch mủ chảy ra từ núm vú; cảm thấy đau khi cho con bú, cơ thể sốt, lạnh run... nên đi khám sớm. 

Tùy mức độ, bác sĩ kê thuốc kháng sinh, kháng viêm hoặc can thiệp như chích rạch hay chọc hút, tránh để ổ áp xe lan rộng. Chú ý, không cai sữa sớm, khi cai sữa, nên giảm dần số lượng và số cữ bú từ từ.

Đối với phụ nữ nói chung: tránh làm nứt hoặc xước núm vú tạo điều kiện vi khuẩn xâm nhập làm viêm tuyến sữa. Nên mặc áo ngực phù hợp, vừa vặn... để tránh gây tổn thương. 

Cho con bú dưới đống đổ nát động đất và 90 giờ nằm chờ tiếng chân người

Tình cảm dành cho đứa con trai mới sinh đã tiếp thêm sức lực cho người mẹ Necla Camuz cố gắng sống sót sau 90 giờ kẹt trong đống đổ nát sau trận động đất ở Thổ Nhĩ Kỳ.