Hồi tháng 10/2010, trong lần xử án cuối cùng tại thành phố New York (Mỹ), Salvatore Vitale tự khai rằng ông ta tham gia 11 vụ giết người trong 30 năm làm việc cho băng đảng tội phạm Bonanno. Nhưng cựu trùm mafia này, một trong những "kẻ phản bội" đáng gờm nhất trong lịch sử mafia Mỹ, sẽ chỉ phải chấp hành án phạt tù 7 năm. Nếu không hợp tác với Cục Điều tra liên bang Mỹ (FBI), ông sẽ có khả năng lĩnh án chung thân.

Mảnh khảnh, nói nhỏ nhẹ và phong thái lịch sự, Salvatore Vitale, người từng lớn lên ở thành phố New York và vào trường đại học trong một năm, không hề giống những ông trùm mafia mà công chúng hình dung. Khi trả lời các câu hỏi, ông nói "Đúng" thay vì "Vâng", khiến câu nói của ông có vẻ uy quyền.

Sự phản bội gây chấn động giới mafia

Cơ quan công tố nói rằng nhờ sự hợp tác của bị cáo 63 tuổi (vào năm 2010), tòa án đã kết án tù đối với 51 phần tử mafia và khiến băng đảng tội phạm Bonanno suy yếu. Ngoài ra, ông còn giúp giới chức phát hiện hơn 500 phần tử mafia ở Mỹ và các nước khác. Nhiều ông trùm cộm cán của các băng đảng Genovese, Gambino và Bonanno đã vào tù vì lời khai của Salvatore. Cũng nhờ ông mà cảnh sát tìm ra thi thể của nhiều nạn nhân từng thiệt mạng bởi các vụ thanh trừng của mafia.

Trước tòa, Salvatore Vitale xin lỗi các nạn nhân: "Tôi muốn nói rằng tôi cầu nguyện hàng ngày cho những nạn nhân của tôi và tôi thực sự hối tiếc. Trước mặt quý vị, tôi cảm thấy xấu hổ về quãng đời trước đây. Tôi đã bôi nhọ thanh danh của cha tôi, bản thân tôi và các con".

Salvatore Vitale đã sống trong tù từ khi cảnh sát bắt ông vào ngày 9/1/2003. Tới thời điểm tòa xử án lần cuối, ông đã sống 7 năm trong tù nên được tự do ngay sau phiên xử. Sau đó, ông sẽ tham gia chương trình bảo vệ nhân chứng của FBI và sống ẩn dật đến cuối đời. Vì thế, phiên tòa là sự kiện cuối cùng mà giới phóng viên có thể tiếp cận ông.

Joseph C. Massino, một "bố già" của băng đảng Bonnano, có mối quan hệ vô cùng đặc biệt với Salvatore. Họ là hai người bạn thuở ấu thơ, và sau này Joseph kết hôn với chị gái của Salvatore. Khi nắm quyền tối cao ở tập đoàn tội phạm Bonanno, "bố già" Joseph đã đưa em rể lên vị trí "đội trưởng". Vì thế, sự phản bội của ông gây chấn động giới mafia. Còn đối với giới chống tội phạm Mỹ, ông là nhân chứng vô cùng giá trị.

Tới tận năm 2002, tập đoàn tội phạm Bonnano luôn tự hào vì họ là tổ chức mafia duy nhất chưa từng chứng kiến thủ lĩnh từ cấp "đội trưởng" trở lên ra tòa. Quy trình tuyển mộ nghiêm ngặt của băng đảng cùng với sự cảnh giác cao độ của các ông trùm sau khi một đặc vụ FBI trà trộn thành công vào băng đảng, khiến giới chức rất khó bắt các thủ lĩnh của Bonanno.

Sự hợp tác của Salvatore đã giúp cảnh sát và FBI không chỉ công phá băng đảng Bonanno mà còn khiến "bố già" Joseph C. Massino phản bội tổ chức mà ông ta từng điều hành. Vụ phản bội của Joseph, người mà giới truyền thông gọi là "bố già" cuối cùng của mafia thời hiện đại ở Mỹ, là một sự kiện chấn động giới tội phạm hồi ấy.

Mối quan hệ đặc biệt với "bố già" cuối cùng của mafia Mỹ

Là con út của một cặp vợ chồng nhập cư gốc Italy tại hành phố New York, Salvatore tỏ ra rụt rè, ngại giao tiếp khi con nhỏ.

Khác với nhiều trùm mafia cùng thời, Salvatore theo con đường "chính đạo" trong những năm đầu tuổi trẻ. Cựu trùm mafia sinh năm 1947 từng vào đại học một năm trước khi rời khỏi trường để gia nhập quân đội với tư cách là lính dù trong 2 năm và đóng quân ở Mainz, Đức.

Xuất ngũ, Salvatore làm tài xế xe tải cho một hãng bưu chính. Sau đó, ông trở thành viên chức cải huấn tội phạm ma túy của bang New York trước khi bắt đầu làm việc cùng anh rể Joseph Massino. Công việc hàng ngày của Salvatore khi đó là lái một xe tải chở đồ ăn để bán cà phê và bánh ngọt tại các nhà máy và đại lý ô tô ở thành phố New York.

Năm 1987, Joseph Massino lĩnh án tù 10 năm vì tội gian lận. Hồi đó, tuy Joseph Massino chưa phải là trùm tối cao của Bonanno, song trên thực tế ông ta nắm quyền điều hành do "bố già" Philip Rastelli - thủ lĩnh cao nhất của băng đảng - ốm yếu. Khi Joseph chấp hành án tù, Salvatore đóng vai trò là người truyền mệnh lệnh của Joseph tới băng đảng. Thông qua những lần thăm trại giam của Salvatore, Joseph đã gián tiếp điều hành băng đảng Bonanno. Trong thời gian ấy, ông đã vài lần thay mặt Joseph ra lệnh giết vài người.

Khi Philip Rastelli qua đời vào tháng 6/1991, các đội trưởng bầu Joseph lên vị trí ông trùm tối cao của băng đảng, dù ông ta vẫn ở trong tù. Tháng 11/1992, trại giam ân xá Joseph Massino trước thời hạn, nhưng phải chịu sự quản chế trong 2 năm. Điều kiện ân xá là Joseph không tiếp xúc với những người có tiền án. Để tránh quy định ấy, Joseph chỉ định Salvatore là người liên lạc giữa ông ta với những thủ lĩnh cấp dưới. Công việc hợp pháp của Joseph là điều hành một nhà hàng và một quán cà phê ở New York.

Song từ khi Joseph ra tù, các thủ lĩnh của băng đảng bắt đầu coi thường Salvatore, cho rằng ông quá lạm quyền nhờ vai trò là em rể của "bố già". Để xoa dịu đàn em, Joseph giảm tỷ lệ tiền thưởng của Salvatore, đồng thời tước một số đặc quyền của em vợ. Mặc dù vậy, Salvatore vẫn tỏ ra trung thành và giúp Joseph đoạt mạng vài "kẻ khó ưa".

Bước ngoặt bắt đầu khi cảnh sát yêu cầu Salvatore không rời khỏi nhà trong quá trình họ điều tra tội tống tiền và ép người khác vay tiền với lãi cao. Tuy nhiên, vì quá trình kết án Salvatore diễn ra quá lâu, Joseph nghi ngờ em vợ hợp tác với cảnh sát và FBI. Vì thế, ông trùm ra một mật lệnh: Nếu nhà chức trách bắt ông ta, Salvatore phải ra khỏi băng đảng hoặc mất mạng.

Vào tháng 1/2003, cảnh sát bắt Joseph và Salvatore cùng vài thủ lĩnh của băng đảng Bonanno vì cáo buộc giết người và nhiều tội danh khác. Đó cũng là lúc cảnh sát biết Joseph nghi ngờ em vợ phản bội sau khi thẩm vấn vài thủ lĩnh dưới quyền của "bố già". Lo ngại Salvatore có thể bị giết, họ giam ông và Joseph ở 2 nơi khác nhau, và không bao giờ để 2 người thấy nhau khi ra tòa.

Dù cảnh sát không tiết lộ, bằng cách nào đó Salvatore biết anh rể muốn đoạt mạng ông. Vì thế, ông quyết định hợp tác với cơ quan công tố. 

Biết Salvatore hợp tác với cơ quan công tố, một thuộc hạ thân tín khác của Joseph cũng quyết định phản bội băng đảng để hưởng mức án nhẹ hơn. Đối mặt nguy cơ lĩnh án tử hình, "bố già" Joseph quyết định nhận tội và trở thành nhân chứng. Kết quả là ông ta thoát án tử và lĩnh 2 án chung thân vì tội giết người.