Hết thời hạn thi công nhưng chưa thấy nắp cống ngăn mặn
Trong 8 năm qua, Bến Tre luôn hứng chịu ảnh hưởng khốc liệt của các đợt xâm nhập mặn mùa khô. Đỉnh điểm là 2 đợt xâm nhập mặn lịch sử vào mùa khô năm 2015 - 2016 và 2019 - 2020. Do đó, Chính phủ đã ưu tiên cho tỉnh Bến Tre dự án "Quản lý nước Bến Tre" sử dụng vốn vay ODA của Chính phủ Nhật Bản với tổng số tiền 6.200 tỉ đồng (gồm 6 cống: Thủ Cửu, Cái Quao, Vàm Nước Trong, Vàm Thơm, An Hóa, Bến Rớ và Tân Phú). Ban Quản lý đầu tư và xây dựng Thủy lợi 9 (Bộ NN-PTNN) làm chủ đầu tư dự án này, thực hiện trong giai đoạn 2022 - 2025.
Sau khi hoàn thiện, Bến Tre sẽ cơ bản khép kín hệ thống thủy lợi, nền nông nghiệp của tỉnh sẽ không còn bị các đợt xâm nhập mặn đe dọa trong mùa khô hằng năm.
Sáng 7.3, PV Thanh Niên cùng ông Bùi Trung Chỉnh, Chủ tịch UBND xã Tiên Long (H.Châu Thành, Bến Tre), đến công trường Dự án cống Bến Rớ ở xã Tiên Long. Tại đây, PV ghi nhận thực địa máy móc vẫn im bặt và thiết bị, sắt đá… ngổn ngang, chỉ còn một ít công nhân còn ở lại công trường.
Theo ông Bùi Trung Chỉnh, Dự án cống Bến Rớ thi công từ đầu năm 2021 đến nay. Việc thi công kéo dài gây ra không ít khó khăn cho người dân địa phương. Bởi, đơn vị thi công đã đắp 2 đập tạm ở đầu dòng ngăn nước lưu thông qua vào khu vực thi công. Cùng với đập tạm ngăn mặn của tỉnh Bến Tre hoàn thành từ mùa khô năm 2020 đã dẫn đến tình trạng nước trong kênh bị tù đọng kéo dài hơn 3 km.
Trước bức xúc của người dân, cuối năm 2022, UBND tỉnh Bến Tre đã cho tháo dỡ toàn bộ đập tạm trên tuyến kênh để trả lại môi trường nước trong lành cho cư dân.
Hiện, Dự án Cống Bến Rớ chưa lắp đặt cửa cống để ngăn mặn. Việc này sẽ gây ảnh hưởng lớn đến sản xuất nông nghiệp (chủ yếu là cây ăn trái có giá trị cao như sầu riêng, nhãn) ở 2 huyện Châu Thành và Bình Đại.
Trạm nước thô lớn nhất tỉnh Bến Tre ngưng hoạt động 6 giờ
Chiều cùng ngày, trao đổi với PV Thanh Niên, ông Trần Hùng, Chủ tịch HĐQT Công ty CP cấp thoát nước Bến Tre cho hay, do cống Bến Rớ chưa thể ngăn nước mặn nên đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến việc lấy nước thô tại trạm Cái Cỏ (xã Quới Thành, H.Châu Thành, Bến Tre). Đây là trạm bơm nước có công suất 44.000 m3/ngày đêm, chiếm hơn 70% lượng nước thô bơm về để xử lý trong ngày của công ty để cung cấp cho 90.000 hộ dân, doanh nghiệp trên địa bàn TP.Bến Tre, H.Châu Thành…
"Tuần qua, chúng tôi phải dừng lấy nước thô tại trạm Cái Cỏ tổng cộng khoảng 6 giờ đồng hồ vì độ mặn trên kênh lên đến 0,7 ‰ (vượt 0,2 ‰ so với độ mặn nước máy cho phép của tỉnh Bến Tre - PV). Lần gần nhất phải ngưng lấy nước trong gần 2 giờ liên tục là sáng nay (7.3). Nhưng may mắn là nước chỉ mặn lâu nhất trong 3 giờ rồi lại xuống ở ngưỡng cho phép nên công ty hiện vẫn đảm bảo cung cấp nước có độ mặn 0,2 ‰ cho khách hàng. Nếu độ mặn vượt ngưỡng 0,5 ‰ lâu hơn thì công ty cũng đành phải lấy nước có độ mặn như vậy và chỉ còn cách mong khách hàng thông cảm", ông Hùng cho biết.
Theo ông Hùng, trước đó, công ty đã có văn bản gửi Sở NN-PTNT tỉnh Bến Tre đề xuất chủ đầu tư, đơn vị thi công sớm cho lắp đặt cửa cống Bến Rớ ngăn xâm nhập mặn trực tiếp từ phía sông Hàm Luông vào khu vực thượng nguồn sông Ba Lai để nguồn nước thô quan trọng trên kênh Cái Cỏ không ảnh hưởng đến sản xuất nông nghiệp của người dân.
UBND H.Châu Thành cho biết, do công trình thi công cống Bến Rớ đã đắp đập chặn dòng nên trong kế hoạch phòng chống, ứng phó xâm nhập mặn mùa khô năm 2022 - 2023 của huyện này không có phương án ngăn xâm nhập mặn từ phía rạch Bến Rớ. Trong khi hiện nay cống Bến Rớ chưa hoàn thành, chưa thể ngăn mặn mà các đập tạm để thi công cũng đã tháo dỡ nên chính quyền, người dân huyện này đang rất bị động và chỉ còn cách "khẩn cầu" sao cho nước trên sông Hàm Luông không mặn như tại thời điểm mùa khô các năm trước.
Ông Đoàn Văn Đảnh, Giám đốc Sở NN-PTNT Bến Tre cho biết, Ban Chỉ huy phòng chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn tỉnh đã có văn bản kiến nghị UBND tỉnh xem xét, đề nghị chủ đầu tư (tức Ban Quản lý đầu tư và xây dựng thủy lợi 9, Bộ NN-PTNT) khảo sát thực tế, hỗ trợ địa phương có giải pháp ngăn mặn khẩn cấp vì độ mặn nước đang tăng nhanh.
Thông tin từ một lãnh đạo tỉnh Bến Tre cho biết, chủ đầu tư đã có thông tin đến địa phương rằng: "Đến nay vẫn chưa lắp đặt cửa cống Bến Rớ là do chậm thi công. Hiện cửa cống Bến Rớ đã hoàn thành xong và đang ở cảng Hải Phòng, chuẩn bị di chuyển vào miền Nam để lắp đặt".
Dự án Cống Bến Rớ
Thông tin từ Văn phòng UBND tỉnh Bến Tre cho hay, ngày 26.4.2022, UBND tỉnh ban hành công văn gửi chủ đầu tư Dự án Cống Bến Rớ với nội dung: Đề nghị Ban Quản lý đầu tư và xây dựng thủy lợi 9 phối hợp Công ty TNHH MTV Khai thác công trình thủy lợi Bến Tre thường xuyên theo dõi, chỉ đạo đơn vị thi công có biện pháp hợp lý thi công cống Bến Rớ, đảm bảo đến tháng 11.2022 phải ngăn được mặn, trữ ngọt.
Trường hợp thực hiện không đúng tiến độ theo cam kết để phục vụ công tác phòng chống hạn, mặn mùa khô năm 2022 - 2023 thì Ban Quản lý đầu tư và xây dựng thủy lợi 9 phải tự bỏ kinh phí để thực hiện công trình đập tạm ngăn mặn tại khu vực này.
Cống Bến Rớ thuộc gói thầu XL4-JICA3 xây lắp cống Tân Phú và cống Bến Rớ (H.Châu Thành, Bến Tre). Liên danh Công ty TNHH MTV Trần Trân - Công ty CP HASSYU Việt Nam - Công ty CP cơ khí và xây lắp 276 - Công ty CP đầu tư DTC - Công ty TNHH xây dựng Tự Lập trúng thầu với giá hơn 295,7 tỉ đồng. Thời gian thi công trong 20 tháng, kể từ tháng 3.2021.