Ngày 8/3, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn (Bộ NN&PTNT) đã tổ chức Diễn đàn “Thúc đẩy thương mại nông sản, thủy sản và sản phẩm thủy sản giữa Việt Nam - Trung Quốc (Quảng Tây)” dưới sự chủ trì của Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Trần Thanh Nam.

Tại sự kiện, ông Nguyễn Hoài Nam - Phó Tổng thư ký Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP) đã có chia sẻ về thương mại thủy sản Việt Nam - Trung Quốc trong bối cảnh mới. Theo đó, giai đoạn 2018 - 2022, thương mại thủy sản Việt Nam - Trung Quốc đã tăng trưởng mạnh nhất trong các thị trường chính. Từ vị trí số 3, Trung Quốc đã vươn lên thành thị trường nhập khẩu thủy sản lớn thứ 2 của Việt Nam sau Hoa Kỳ.

Đại diện VASEP cho biết: “7 sản phẩm thủy sản của Việt Nam xuất khẩu sang Trung Quốc nhiều nhất gồm tôm, cua, cá hồi, mực, cá minh thái, cá tuyết, cá tra. Trong đó, tôm là sản phẩm được Trung Quốc nhập khẩu nhiều nhất với tỉ lệ 24% khối lượng, 41% giá trị. Sản phẩm thủy sản đông lạnh chiếm 93% khối lượng và 89% giá trị nhập khẩu”.

Liên quan đến thương mại thủy sản giữa Việt Nam và tỉnh Quảng Tây, ông Nguyễn Hoài Nam nhận định, Quảng Tây là địa phương lớn thứ 3 ở Trung Quốc về nhập khẩu thủy sản Việt Nam, sau Quảng Đông và Trạm Giang. Cụ thể, Quảng Tây chiếm 6% khối lượng và 11% giá trị nhập khẩu thủy sản từ Việt Nam vào Trung Quốc. Năm 2022, nhập khẩu thủy sản từ Việt Nam vào Quảng Tây đạt 28.400 tấn, trị giá gần 190 triệu USD. 

Từ những tiềm năng, thuận lợi đó, ông Nam đã đưa ra đề xuất phía Việt Nam cần tăng cường xúc tiến thương mại, giao thương giữa các doanh nghiệp với các địa phương Trung Quốc.

“Đồng thời, chúng ta cũng cần hỗ trợ, thúc đẩy tiến độ duyệt hồ sơ cho các doanh nghiệp đăng ký xuất khẩu thủy sản vào Trung Quốc. Đặc biệt, các cơ quan cần cập nhật, cung cấp thông tin về nhu cầu, quy định của thị trường và các địa phương của Trung Quốc cho doanh nghiệp Việt Nam”, ông Nguyễn Hoài Nam kiến nghị.

Tại diễn đàn, ông Nguyễn Trí Phương, Phó Giám đốc Sở NN&PTNT tỉnh Phú Yên cho biết, khoảng 70% sản phẩm tôm hùm của địa phương xuất khẩu sang Trung Quốc. Tuy nhiên, hiện các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh đang gặp khó khăn về việc xuất khẩu tôm hùm theo đường hàng không gây tốn nhiều chi phí vận chuyển dẫn đến lãi suất thấp.

Chính vì vậy, ông Phương đề nghị Quảng Ninh và phía Quảng Tây (Trung Quốc) tạo điều kiện thuận lợi để các doanh nghiệp vận chuyển và thông quan nhanh chóng theo đường bộ.

Về phía doanh nghiệp Quảng Tây và chính quyền phía Trung Quốc, ông Phương đề nghị phía bạn thông tin minh bạch về tiêu chuẩn chất lượng, cỡ loại, mùa vụ, giá cả tôm hùm để người nuôi chủ động nuôi và xuất bán đáp ứng yêu cầu chất lượng, số lượng, giá cả, đảm bảo đôi bên cùng có lợi và tạo điều kiện cho doanh nghiệp Việt Nam xuất khẩu chính ngạch tôm hùm nuôi qua đường bộ.

Bên cạnh đó, tại diễn đàn có ý kiến phản ánh về việc các doanh nghiệp xuất khẩu thực phẩm vào thị trường Trung Quốc đã thực hiện đăng kí theo Lệnh 248 nhưng phía Trung Quốc có sự thay đổi cách thức đăng kí trên hệ thống CIFER (Hệ thống thương mại một cửa), khiến cho thời gian đăng kí và phê duyệt mã số của doanh nghiệp bị chậm trễ.

Phản hồi về vấn đề này, ông Ngô Xuân Nam - Phó Giám đốc Văn phòng SPS Việt Nam cho biết: "Sau khi ban hành Lệnh 248, đến nay, Tổng cục Hải quan Trung Quốc chưa thay đổi nội dung các quy định. Theo thông lệ quốc tế, nếu muốn thay đổi các biện pháp quản lý an toàn thực phẩm và đăng kí doanh nghiệp, bên phía Trung Quốc bắt buộc phải lấy ý kiến các thành viên của WTO”.

Về ý kiến Trung Quốc chậm phê duyệt hồ sơ, ông Nam cho biết Văn phòng SPS Việt Nam đã nhận được thông tin phản ánh của các doanh nghiệp. Theo đó, từ ngày 13/2, Văn phòng SPS Việt Nam đã có văn bản gửi các cơ quan thẩm quyền và có những trao đổi để đẩy nhanh tốc độ phê duyệt hồ sơ của các doanh nghiệp.

Trả lời bên lề sự kiện với phóng viên về giải quyết khó khăn cho địa phương và doanh nghiệp, ông Trần Thanh Nam - Thứ trưởng Bộ NN&PTNT cho biết, mặc dù các nội dung về Lệnh 248, 249 của Trung Quốc đã được truyền đạt kỹ đến từng địa phương và doanh nghiệp, tuy nhiên vẫn còn tồn tại một số hạn chế.

Theo đó, những vướng mắc xoay quanh xuất khẩu đa phần đến từ yếu tố kỹ thuật. Cụ thể, việc xử lý, phê duyệt hồ sơ đăng ký và phê duyệt hồ sơ đăng ký bổ sung cơ sở bao gói thủy sản sống của phía Trung Quốc thường chậm. Phía Trung Quốc cũng chậm phản hồi đối với hồ sơ đăng ký bổ sung sản phẩm của phía Việt Nam.

Để khắc phục vấn đề này, phía Bộ NN&PTNT đã cử các đơn vị chức năng liên quan sang làm việc với Hải quan Trung Quốc. Thứ trưởng Trần Thanh Nam chia sẻ sẽ giao các cơ quan chức năng làm việc cụ thể với các doanh nghiệp, địa phương để ghi nhận những nội dung còn vướng mắc để chia sẻ trực tiếp với phía bạn nhằm tháo gỡ những vấn đề trước mắt mà doanh nghiệp, địa phương đã kiến nghị.