Dọc những tuyến đường tại huyện Châu Thành, tỉnh Bến Tre, nhiều vườn bưởi da xanh bị bỏ phế, hoang tàn vì lâu ngày không được chăm sóc. Do giá bưởi đứng ở mức thấp trong một thời gian dài, trong khi giá vật tư nông nghiệp tăng mạnh, nhà vườn càng duy trì cây bưởi càng bị lỗ.

Phá vườn bưởi do giá thấp, thua lỗ

Đưa chúng tôi đi xem vườn bưởi hơn 10.000m2 của gia đình, bà Trần Thị Thu Hoa (xã Giao Long, huyện Châu Thành) cho biết vườn bưởi từng là nguồn thu nhập chính cho gia đình nhưng từ hai năm nay giá bưởi chỉ dao động 15.000 - 20.000 đồng/kg, không đủ tiền phân thuốc. Ngay cả khi bưởi đã được xuất khẩu sang thị trường khó tính là Mỹ nhưng giá loại trái cây này vẫn không được cải thiện.

Trong khi đó, tiền phân thuốc ngày càng tăng khiến nhà vườn không còn vốn để tái đầu tư. "Cứ tưởng sau khi bưởi da xanh được xuất đi Mỹ sẽ có giá tốt hơn nhưng ngày càng tệ, giá bán đã thấp mà thương lái còn kén chọn. Do đó, gia đình tôi đã trồng xen dừa xiêm xanh và cây điều vào vườn bưởi, khi nào cây lớn sẽ đốn bỏ bưởi", bà Hoa cho biết.

Từng ăn nên làm ra khi giá bưởi da xanh dao động quanh mức 40.000 - 50.000 đồng/kg, ông Huỳnh Văn Quận (xã Giao Long) cũng đã quyết định trồng xen dừa vào vườn bưởi khoảng 40.000m2 do giá bưởi quá thấp, thu không đủ bù cho chi phí. Giải thích lý do không bán bưởi cho những công ty xuất khẩu sang Mỹ để có giá tốt hơn, ông Quận cho rằng bán cho công ty còn "chua" hơn nữa, dù giá lên tới 35.000 đồng/kg.

"Thương lái chỉ chọn mua những trái đủ 1,3 - 1,8kg để cung cấp cho hợp tác xã hay công ty xuất đi thị trường Mỹ. Ngoài số ký trên đều bị trả lại. Những trái bưởi bị trả lại sẽ không bán được hoặc bán với giá rẻ mạt. Do đó, tôi chỉ bán xô (cả bưởi lớn lẫn bưởi nhỏ cùng một giá) với giá 20.000 đồng/kg, tính ra thu nhập vẫn tốt hơn", ông Quận nói.

Kỳ vọng thị trường Trung Quốc

Ông Võ Văn Nam, chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật, Sở NN&PTNT tỉnh Bến Tre, cho biết địa phương này có gần 10.000ha bưởi da xanh, với gần 200.000 tấn trái mỗi năm. Để chuẩn bị cho việc xuất khẩu trái bưởi da xanh sang thị trường Hoa Kỳ và các nước EU, Bến Tre đã hình thành 16 vùng trồng gắn với 30 mã số với diện tích gần 370ha.

Sau lô bưởi đầu tiên được xuất sang thị trường Hoa Kỳ, đến nay mới chỉ xuất thêm khoảng trên dưới 100 tấn nữa. Với sản lượng bưởi của tỉnh Bến Tre, số lượng bưởi xuất khẩu chỉ chiếm một phần rất nhỏ. Thị trường xuất khẩu lớn nhất của trái bưởi da xanh vẫn là Trung Quốc. "Nhưng từ sau đợt dịch, do thị trường Trung Quốc vẫn chưa ăn hàng trở lại, trái bưởi tắc đầu ra nên rớt giá kéo dài", ông Nam nói.

Ngoài ra, do việc thu mua xuất khẩu chiếm tỉ lệ còn thấp, người dân sẽ gặp khó khăn với lượng bưởi không đạt chuẩn còn lại. "Do giá bưởi luôn duy trì ở mức thấp, nhà vườn thua lỗ nên không mặn mà đầu tư cộng thêm tình trạng hạn mặn xâm nhập sâu, bất thường những năm gần đây khiến nhà vườn bỏ phế hoặc chuyển sang trồng các loại cây trồng khác", ông Nam cho biết thêm.

Tuy nhiên, ông Nam cho rằng việc xuất khẩu bưởi da xanh đi các thị trường khó tính như Mỹ là thành công bước đầu và đang trong thời gian đàm phán với phía Trung Quốc nên kỳ vọng giá loại trái cây này sẽ tốt hơn khi thị trường Trung Quốc ăn hàng trở lại.