Khách vay mới ngại vay vì lãi cao

Mỹ Tâm, nhân viên truyền thông tại Hà Nội, 2 tuần trước được một nhân viên tín dụng tại SHB thông báo nhà băng này đã có công văn giảm lãi suất cho vay. Người này nói quen ai vay vốn kinh doanh thì giới thiệu giúp và nhấn mạnh "đảm bảo không bị ép mua bảo hiểm nhân thọ đâu".

Tuy nhiên, hỏi ra, Tâm mới biết đây là sản phẩm vay mua nhà ở xã hội dành cho người có thu nhập thấp. Cô nghĩ mình không thuộc diện này. Cuối tuần vừa rồi, cô tiếp tục hỏi thêm một nhân viên tín dụng tại một chi nhánh SHB ở Hà Nội thì được thông báo lãi suất cho vay mua nhà đang ở khoảng 15,3%/năm.

"Tôi ngớ người vì tưởng lãi suất vay thế chấp đã hạ nhiệt. Khi hỏi lại, nhân viên tín dụng nói chỉ có lãi gửi tiết kiệm mới giảm, lãi vay làm sao giảm mạnh được", Tâm kể.

Theo nhân viên tín dụng trên, mức 15,3%/năm là lãi suất ưu đãi năm đầu, từ năm thứ 2 áp dụng cách tính lãi suất cơ sở cộng biên độ. Cứ 3 tháng, lãi suất cơ sở sẽ thay đổi một lần tùy theo thị trường, cộng thêm biên độ là ra lãi suất cho vay.

Nhớ lại cách đây 2 tuần được giới thiệu không bị ép mua bảo hiểm, Tâm hỏi thêm việc này, song nhân viên này trả lời "bảo hiểm bây giờ là điều kiện bắt buộc" khi vay và giới thiệu sản phẩm bảo hiểm Dai-ichi để có thể hỗ trợ làm hồ sơ vay tốt nhất.

Ngại vay lãi cao, Mỹ Tâm tham khảo thêm tư vấn từ nhân viên tín dụng tại TPBank. Người này cho biết nhà băng đưa ra lãi suất ưu đãi cho khách vay mua nhà trong 6 tháng đầu là 8%/năm, trong một năm đầu là 12%/năm. Hết thời gian ưu đãi thì cũng tính lãi thả nổi.

Biên độ tại nhà băng này ở mức 4%/năm, còn lãi cơ sở sẽ thay đổi 3-6 tháng một lần, nhà băng điều chỉnh theo diễn biến thị trường. Những ngân hàng nhỏ hoặc tầm trung có lãi suất huy động cao thì lãi cho vay cũng tăng cao theo.

Nhưng biên độ 4%/năm chưa phải cao nhất. Khi hỏi vay tại HDBank, Mỹ Tâm nhận được tư vấn lãi suất ưu đãi cố định 13,5%/năm cho năm đầu. Từ năm tiếp theo sẽ tính lãi suất cơ sở cộng biên độ 4,5%/năm.

Không ít nhà băng hiện nay đều có gói ưu đãi năm đầu, từ năm 2 mới tính lãi thả nổi. Tuy nhiên, lãi suất năm đầu tiên cũng phổ biến trên 10%/năm. Tại Techcombank, lãi vay mua bất động sản cố định 12 tháng đầu là 12%/năm cho khách đã giao dịch với ngân hàng trước năm 2023; với khách giao dịch mới, lãi năm đầu là 13,9%/năm. Tại VietinBank, lãi vay ưu đãi năm đầu là 10,5%/năm, tại GPBank là 11,3%/năm, VIB là 12%/năm, PVcomBank là 12%/năm… 

Các nhà băng cũng đều đưa ra quy định thời gian vay tối đa, phổ biến 20-35 năm với các khách hàng vay mua bất động sản. Mức vay tối đa trong khoảng từ 60-80% giá trị định giá tài sản. Các ngân hàng cũng áp dụng phí trả nợ trước hạn, trong khoảng 1-3%.

Vay 300 triệu đồng, 8 năm trả tổng hơn 500 triệu đồng

Cuối tuần vừa rồi, chị Thùy Linh, hiện làm việc tại Hà Nội, cũng liên hệ với một nhân viên tín dụng tại VPBank vay thế chấp 300 triệu đồng để mua nhà trong 8 năm. Nhân viên này cho biết lãi suất ưu đãi năm đầu ở mức 13,3%/năm, từ năm 2 mới tính thả nổi.

Người này sau khi lấy đủ thông tin cần thiết đã gửi chị Linh một bảng tính lãi. "Với khoản vay 300 triệu đồng, sau 8 năm, tổng số tiền trả cả gốc lẫn lãi là hơn 500 triệu đồng. Tuy nhiên, nhân viên nói có thể mỗi tháng sẽ chênh thêm vài trăm nghìn đồng, mà thời gian vay tận 96 tháng", chị Linh nói.

Tiếp tục liên hệ với một nhân viên VPBank để tham khảo hình thức vay tín chấp, người này cho biết lãi suất tính theo dư nợ giảm dần.

"Lãi suất 0,8-1,8%/tháng, tùy điều kiện hồ sơ. Hồ sơ càng đẹp, lãi suất càng thấp", người này nói và yêu cầu cung cấp tên cơ quan, bảng lương 3 tháng gần nhất.

"Tôi tưởng mặt bằng lãi suất cho vay đã hạ, nhưng thực ra mức giảm gần như không đáng kể", chị Linh nói và cho biết không thấy khác nhau giữa lãi vay hiện tại và thời điểm cuối năm 2022.

Khách cũ gồng mình gánh lãi

Hà Trang, hiện làm việc tại TPHCM, vay 900 triệu đồng, mua nhà tháng 6/2020 với lãi suất ưu đãi năm đầu là 11,9%/năm. Hiện lãi suất đã lên 14%/năm. "Thời gian vừa rồi, tôi đọc báo thấy lãi suất huy động giảm, nhẩm nghĩ trong đầu lãi cơ sở cũng giảm theo, nhưng hỏi nhân viên tín dụng thì thực ra cũng không có khác biệt", Trang nói. Hiện Trang vẫn đang gồng gánh khoản nợ gần 500 triệu đồng.

Theo Ngân hàng Nhà nước, đã có 22 nhà băng giảm lãi vay trong tháng 2/2023. Tuy nhiên, mức giảm 0,4%/năm và cũng chỉ giảm lãi vay bình quân phát sinh mới. 

Khảo sát của Dân trí cho thấy lãi suất vay mua nhà của các ngân hàng hầu hết có sự điều chỉnh, với mức giảm 0,2-3%/năm. Tuy nhiên, mức giảm chỉ áp dụng trong một thời gian nhất định. Thời gian vừa rồi, lãi suất huy động đã hạ nhiệt, tuy nhiên, các nhân viên tín dụng đều cho biết với các khách vay mới, hết năm đầu ưu đãi, lãi suất không rõ còn như hiện nay không nên khó có thể tính trước. 

Ngoài ra, thực tế mặt bằng lãi suất huy động và cho vay có giảm so với thời điểm cuối năm 2022, nhưng vẫn ở mức cao so với nhu cầu thực tế. Mức lãi suất cho vay vẫn cao hơn 2-3,5%/năm so với cùng kỳ năm trước.