Sáng 14/3, TAND TP Hà Nội mở phiên tòa vụ án Vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng, đưa ra xét xử bị cáo Đỗ Quốc Hùng (60 tuổi, Phó Giám đốc Trung tâm xử lý nợ Hội sở chính BIDV, nguyên Giám đốc BIDV Chi nhánh Thành Đô), Lưu Thị Bích Thủy (61 tuổi, nguyên Phó Giám đốc BIDV Chi nhánh Thành Đô), Phạm Anh Tài (62 tuổi, nguyên Trưởng phòng tín dụng BIDV Thành Đô), Nguyễn Văn Hà (45 tuổi, Trưởng phòng khách hàng doanh nghiệp 3 BIDV Thành Đô), Lại Minh Ngọc (48 tuổi, Phó Giám đốc BIDV Thành Đô), Lê Vũ Thanh (75 tuổi, nguyên Giám đốc BIDV Tây Nam Quảng Ninh) và Đỗ Xuân Khoan (Phó Giám đốc BIDV Tây Nam Quảng Ninh).

Thất thoát 181 tỷ đồng

Theo cáo trạng, Công ty TNHH Đầu tư và Phát triển Kenmark là doanh nghiệp 100% vốn nước ngoài, do Công ty TNHH Cheermaster thành lập tại tỉnh Hải Dương, để thực hiện Dự án đầu tư và kinh doanh hạ tầng khu công nghiệp Việt Hòa - Kenmark Hải Dương (tại TP Hải Dương, tỉnh Hải Dương). Đại diện pháp luật của công ty này là ông Hwang Jonathan Cheng Yu (quốc tịch Mỹ, Tổng Giám đốc) và ông Hwang Ding Kuo (quốc tịch Đài Loan, Chủ tịch).

Để có tiền thực hiện dự án, ngày 4/2/2008, Công ty Kenmark ký Hợp đồng tín dụng vay hơn 67,6 triệu USD của các Ngân hàng đồng tài trợ, gồm: Ngân hàng TMCP Sài Gòn - Hà Nội (SHB) Chi nhánh Quảng Ninh; Ngân hàng TMCP Nhà Hà Nội (HHB) Chi nhánh Bắc Ninh và các chi nhánh ngân hàng Cổ phần Đầu tư phát triển (BIDV) hợp vốn (gồm BIDV Chi nhánh Quảng Ninh, BIDV chi nhánh Đông Anh do BIDV Chi nhánh Thành Đô là đầu mối).

Tỷ lệ cam kết cho vay là: BIDV Thành Đô hơn 39,1 triệu USD, SHB Quảng Ninh 18,5 triệu USD, HBB Bắc Ninh 10 triệu USD.

Cơ quan tố tụng xác định, trong thời gian từ ngày 4/12/2007 đến ngày 18/5/2010, tổ thẩm định dự án gồm bị cáo Đỗ Quốc Hùng, Lưu Thị Bích Thủy và các thuộc cấp thực hiện thẩm định hồ sơ đề nghị vay vốn đối với Công ty Kenmark đã đánh giá không đúng mức về các yếu tố rủi ro, đề xuất cho công ty này vay vốn, trong khi hồ sơ của doanh nghiệp không đầy đủ tài liệu theo quy định.

Ngoài ra, dự án của Công ty Kenmark có dự án đầu tư, phương án sản xuất, kinh doanh, dịch vụ không hiệu quả, không khả thi, không phù hợp với quy định của pháp luật; năng lực tài chính không đảm bảo khả năng trả nợ trong thời hạn cam kết.

Tuy nhiên, Tổ thẩm định vẫn báo cáo kết quả thẩm định xác định dự án đầu tư của Công ty Kenmark đáp ứng được các điều kiện cho vay. Điều này dẫn đến quyết định cho Công ty Kenmark vay hơn 52,8 triệu USD và hơn 57,4 tỷ đồng trái quy định, không đúng yêu cầu về hình thức giải ngân 2 bước của BIDV.

Sau khi Công ty Kenmark dừng hoạt động và đại diện pháp luật xuất cảnh khỏi Việt Nam, các ngân hàng đã thu nợ và bán đấu giá tài sản đảm bảo của doanh nghiệp, đối trừ số tiền cho vay.

VKS cho biết, tính đến ngày khởi tố vụ án, dư nợ không có khả năng thu hồi của Công ty Kenmark tại 3 ngân hàng BIDV, SHB, HHB là hơn 15,5 triệu USD, tương đương hơn 360,5 tỷ đồng.

Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an ghi nhận một số cá nhân đại diện cho các ngân hàng SHB và HBB đã nộp một phần số dư nợ của Công ty Kenmark. Do đó, cơ quan chức năng không truy cứu trách nhiệm hình sự 4 cá nhân của các ngân hàng này. Đến nay, số dư nợ không thu hồi được tại BIDV là hơn 181 tỷ đồng.

"Quá trình thực hiện khó tránh khỏi sơ suất"

Tại phiên tòa, bị cáo Hùng cho biết, thời điểm kiểm tra, đánh giá chủ đầu tư, bị cáo và cấp dưới cho rằng Công ty Kenmark có uy tín, là doanh nghiệp lớn, hoạt động ở nhiều nước trên thế giới. Trước khi cho doanh nghiệp vay tiền, bị cáo nói đã báo cáo với Hội sở, xin phép chủ trương đầu tư, báo cáo về khách hàng vay. Sau khi được Hội sở chấp thuận, bị cáo đã tổ chức họp để xem xét khoản vay.

Cuộc họp có sự tham gia của đại diện các ngân hàng SHB Quảng Ninh, BIDV Đông Anh, BIDV Tây Nam Quảng Ninh, HBB Bắc Ninh, để lập tổ thẩm định và cân đối vốn, phân công nhân sự thực hiện.

Sau khi có quyết định chấp thuận của Hội sở, bị cáo Hùng đã ký giải ngân một số khoản vay cho Công ty Kenmark.

Phân trần về cáo buộc cho Công ty Kenmark vay tiền dù doanh nghiệp này không đủ điều kiện cho vay, ông Hùng cho biết khi xem xét hồ sơ Công ty Kenmark gửi, có bản phê duyệt quy hoạch của UBND tỉnh Hải Dương, quyết định chấp thuận mở khu công nghiệp, có nhà xưởng...

Bị cáo khai nhà xưởng của khách vay khi đó xây tại mặt đường quốc lộ 5, rất lớn nên bị cáo nghĩ rằng công ty có giấy phép xây dựng của UBND tỉnh.

Bị cáo Hùng cũng nhấn mạnh việc đã từng yêu cầu các chi nhánh ngân hàng phải lưu ý đánh giá kỹ hồ sơ khách vay.

Sau đó, HĐXX chất vấn bị cáo Hùng về cáo buộc giải ngân chưa đúng quy định, không tuân thủ quy trình 2 bước của Hội sở. Trả lời tại tòa, bị cáo cho rằng bản thân và thuộc cấp tại BIDV Thành Đô đã thực hiện theo đúng chỉ đạo của Hội sở chính.

Cụ thể, theo Hùng, từ quý 3/2009 đến hết quý 1/2010, Công ty Kenmark vẫn trả nợ. Đến giữa tháng 5/2010, doanh nghiệp này thông báo tạm dừng hoạt động, dừng trả nợ, đồng thời đại diện pháp luật trở về nước. Kể từ thời điểm này, bị cáo Hùng trực tiếp tham gia xử lý và thu hồi nợ của khách hàng.

"Quá trình thực hiện khó tránh khỏi sơ suất. Bị cáo có một phần lỗi dù đó là điều không mong muốn xảy ra", bị cáo nói trước HĐXX và phân trần nguyên nhân sơ suất một phần do năng lực, kinh nghiệm hạn chế, một phần cũng vì mục tiêu chung phát triển khách hàng của bị cáo và cấp dưới.