Ngày 15.3, TAND TP.Hà Nội tiếp tục xét xử vụ án cho vay trái quy định, xảy ra tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và phát triển Việt Nam - BIDV chi nhánh Thành Đô và một số đơn vị liên quan.

Đại diện viện kiểm sát đề nghị tuyên phạt 7 bị cáo cùng phạm tội vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng.

DANH LAM

5 bị cáo thuộc BIDV chi nhánh Thành Đô, gồm: ông Đỗ Quốc Hùng (cựu giám đốc) bị đề nghị 8 - 9 năm tù, bà Lưu Thị Bích Thủy (cựu phó giám đốc) 7 - 8 năm tù, ông Nguyễn Văn Hà (cựu phó trưởng phòng Tín dụng) 5 - 6 năm tù, ông Phạm Anh Tài (cựu Trưởng phòng Tín dụng) và Lại Minh Ngọc (cựu Trưởng phòng Thẩm định) cùng 3 năm 6 tháng đến 4 năm 6 tháng tù.

2 bị cáo còn lại thuộc BIDV chi nhánh Tây Nam Quảng Ninh, gồm ông Lê Vũ Thanh (cựu giám đốc) và Đỗ Xuân Khoan (cựu Phó trưởng phòng Tín dụng) cùng bị đề nghị 30 - 36 tháng tù nhưng cho hưởng án treo.

Về trách nhiệm dân sự, đại diện viện kiểm sát đề nghị các bị cáo cùng Công ty TNHH đầu tư và phát triển Kenmark (viết tắt là Công ty Kenmark) và ông Bùi Văn Bổn, cựu Giám đốc BIDV Bắc Kạn, liên đới bồi thường dư nợ gốc hơn 178 tỉ đồng; đồng thời ghi nhận 7 bị cáo đã bồi thường hơn 3,3 tỉ đồng, riêng ông Hùng nộp 1 tỉ đồng.

Cho vay trái quy định, "bốc hơi" trăm tỉ đồng

Theo cáo buộc, Công ty Kenmark là doanh nghiệp 100% vốn nước ngoài, được thành lập tại Hải Dương để thực hiện khu công nghiệp Việt Hòa - Kenmark, vốn đầu tư gần 1.600 tỉ đồng.

Để có tiền thực hiện dự án, tháng 2.2008, Công ty Kenmark ký hợp đồng tín dụng vay 67,6 triệu USD của 3 ngân hàng, gồm: SHB chi nhánh Quảng Ninh, HBB chi nhánh Bắc Ninh và một chi nhánh BIDV do BIDV chi nhánh Thành Đô làm đầu mối.

DANH LAM

Hồ sơ thẩm định vay cho thấy Công ty Kenmark không có đầy đủ tài liệu theo luật Xây dựng, dự án Việt Hòa - Kenmark không khả thi và không hiệu quả, năng lực tài chính không đảm bảo trả nợ trong thời hạn cam kết… Dù vậy, tổ thẩm định vẫn có báo cáo kết quả thẩm định đánh giá Công ty Kenmark đáp ứng đủ điều kiện cho vay, đề xuất cho vay tối đa hơn 67 triệu USD.

Trong đó, BIDV Thành Đô cho vay 39,1 triệu USD (57,8%), SHB chi nhánh Quảng Ninh cho vay 18,5 triệu USD (27,4%) và HBB chi nhánh Bắc Ninh cho vay 10 triệu USD (14,8%).

Từ tháng 2.2008 đến tháng 5.2010, các ngân hàng đã giải ngân cho Công ty Kenmark hơn 52 triệu USD và hơn 57 tỉ đồng. Đến đầu tháng 6.2010, Công ty Kenmark thông báo tạm dừng hoạt động, người đại diện pháp luật xuất cảnh khỏi Việt Nam.

Cơ quan tố tụng xác định việc các ngân hàng giải ngân trái yêu cầu về giải ngân 2 bước theo chỉ đạo của BIDV. Công ty Kenmark mới cơ bản hoàn thành đầu tư phần hạ tầng kỹ thuật của 13/27 nhà xưởng, đã được giải ngân khi dự án không đảm bảo hiệu quả và khả năng thu hồi vốn vay.

Sau khi đã thu nợ và bán đấu giá các tài sản bảo đảm, tính đến thời điểm khởi tố, dư nợ không có khả năng thu hồi của Công ty Kenmark tại 3 ngân hàng là 15,5 triệu USD (tương đương hơn 360 tỉ đồng). Riêng tại các chi nhánh BIDV, dư nợ không thu hồi được là 7,8 triệu USD (tương đương hơn 180 tỉ đồng).

DANH LAM

Phạm tội nhưng không tư lợi

Tại phần xét hỏi, các bị cáo thừa nhận có "một phần lỗi" trong sai phạm gây thiệt hại chung 360 tỉ đồng, nhưng cho rằng đều "vô tư, không động cơ vụ lợi".

Cựu Giám đốc Đỗ Quốc Hùng khẳng định, bên vay khi đó là doanh nghiệp quốc tế uy tín, có công ty mẹ hùng mạnh, hoạt động khắp thế giới; công ty bảo lãnh khoản vay cũng là một doanh nghiệp nước ngoài tầm cỡ, doanh thu 100 triệu USD mỗi năm.

Vì sự tin tưởng này, tổ thẩm định bị cáo buộc đã làm không đúng quy trình chuyên môn, bỏ qua thẩm định năng lực tài chính bên vay, không kiểm tra, làm rõ mâu thuẫn, chênh lệch số liệu tài chính của Công ty Kenmark.

Cựu Phó giám đốc Lưu Thị Bích Thủy thì nói phạm tội do nhận thức chưa được đầy đủ, lần đầu tiên cho vay một khách hàng là doanh nghiệp 100% vốn nước ngoài, chưa có kinh nghiệm nên không đánh giá hết được rủi ro và các biện pháp hạn chế.

Theo cơ quan tố tụng, Kenmark phụ thuộc chủ sở hữu là Công ty Cheermaster, bị Trung tâm Thông tin tín dụng ngân hàng nhà nước (CIC) đánh giá "chỉ số rủi ro cao", không tồn tại văn phòng hoạt động. Giấy phép thành lập được sử dụng với mục đích miễn trừ thuế, nhưng lại được BIDV đồng ý làm bảo lãnh cho khoản vay lên tới 68 triệu USD của Kenmark.

Cựu Phó trưởng phòng Tín dụng Nguyễn Văn Hà giải thích, việc bảo lãnh không có tài sản đảm bảo là "thông lệ bình thường của các ngân hàng, chỉ thể hiện thiện chí. Hơn nữa, việc nhận tài sản đảm bảo nước ngoài chưa có thông lệ, rất khó khăn".

Tại phần luận tội, đại diện viện kiểm sát đánh giá hành vi phạm tội của các bị cáo đặc biệt nguy hiểm cho xã hội, vì không đánh giá đúng nguy cơ rủi ro, không đánh giá đúng năng lực của doanh nghiệp vay vốn. Tuy vậy, các bị cáo không tư lợi, chỉ với mục đích đảm bảo lợi ích chung của ngân hàng và mang lại lợi ích cho cán bộ nhân viên.