Sáng nay (15/3), ông Uông Việt Dũng, Chánh văn phòng Bộ GTVT cho biết, thông tin Bộ GTVT vừa chấp thuận lùi thời gian hoàn thành Dự án cao tốc Vĩnh Hảo - Phan Thiết đến ngày 30/6/202 là chưa thực sự cụ thể và chưa phản ánh được đầy đủ các thông tin dẫn đến dư luận hiểu công trình này bị lùi 2 tháng so với mục tiêu Chính phủ chỉ đạo.
Hiện Bộ GTVT vẫn đang quán triệt mục tiêu và quyết liệt chỉ đạo các ban quản lý dự án và các đơn vị thi công phải đảm bảo tiến độ, đến 30/4/2023 khánh thành đưa vào khai thác 3 dự án thành phần cao tốc Bắc – Nam phía Đông giai đoạn 2017 - 2020 là Mai Sơn - Quốc lộ 45, Phan Thiết - Dầu Giây và Vĩnh Hảo - Phan Thiết.
Tuy nhiên, tại cả 2 dự án Vĩnh Hảo - Phan thiết và Dầu Giây - Phan Thiết đang gặp nhiều khó khăn do các địa phương chưa hoàn thành việc gia hạn thời gian khai thác các mỏ đất, dẫn đến thiếu hụt khối lượng đất để hoàn thành hệ thống đường gom. Cụ thể, cao tốc Vĩnh Hảo – Phan Thiết thiếu khoảng 920.000m3 đất, cao tốc Phan Thiết – Dầu Giây thiếu 600.000 m3 đất.
“Bộ GTVT đang chỉ đạo các đơn vị hoàn thành toàn bộ tuyến chính để bàn giao đưa vào khai thác sử dụng trước ngày 30/4, riêng hệ thống đường gom sẽ hoàn thiên sau (do thiếu đất) nhưng không ảnh hưởng đến thời gian đưa vào khai thác tuyến chính”, ông Dũng thông tin.
Dự án thành phần cao tốc Phan Thiết - Vĩnh Hảo dài hơn 100 km, 6 làn, mặt đường 32 m; vốn đầu tư gần 11.000 tỷ đồng, hiện tuyến chính đã đạt gần 90% khối lượng, đáp ứng tiến độ thông xe trước ngày 30/4. Tuy nhiên, công trình đang thiếu khoảng 920.000 m3 đất đắp nền phục vụ thi công đường gom.
Theo Bộ GTVT, Dự án thành phần đầu tư xây dựng đoạn Vĩnh Hảo - Phan Thiết thuộc Dự án xây dựng một số đoạn đường bộ cao tốc trên tuyến Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2017 - 2020 là đối tượng được áp dụng cơ chế đặc thù theo Nghị quyết số 60/NQCP ngày 16/6/2021 và Nghị quyết số 133/NQ-CP ngày 19/10/2021 của Chính phủ về cấp phép các mỏ vật liệu xây dựng thông thường cho nhà thầu để khai thác cung cấp cho Dự án.
Tại các Nghị quyết này, Chính phủ đã cho phép nhà thầu được khai thác cho đến khi “đủ khối lượng khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường cung cấp cho Dự án.
Triển khai các Nghị quyết của Chính phủ, UBND tỉnh Bình Thuận đã thực hiện cấp phép khai thác 6 mỏ đất cho các nhà thầu thi công với thời hạn khai thác đến ngày 10/12/2022 theo tiến độ ban đầu của các hợp đồng xây lắp đã ký. Cụ thể, mỏ Bình An được cấp cho Gói thầu XL02; Hòn Lúp (cho Gói thầu XL03); mỏ Sông Khiêng, mỏ đất thôn Phú Thái xã Hàm Trí, mỏ đất Lâm Giang xã Hàm Trí, mỏ thôn 2 xã Hàm Cần (cho Gói thầu XL04).
Tuy nhiên, do các nguyên nhân khách quan như dịch bệnh Covid năm 2021, điều kiện thời tiết bất lợi, dẫn đến phải gia hạn thời gian thực hiện các gói thầu đến ngày 30/4/2023 và cần phải gia hạn thời gian khai thác các mỏ đất. Do các nhà thầu thi công không phải là đơn vị chuyên nghiệp thực hiện công tác khai thác khoáng sản, chưa am hiểu chi tiết về trình tự thủ tục gia hạn và chưa lường trước các yếu tố khách quan, bất thường về thời tiết nên hồ sơ đề nghị gia hạn Giấy phép nộp chậm hơn so với thời gian quy định tại Nghị định số 158/2016/NĐ-CP ngày 29/11/2016 của Chính phủ (nhà thầu thầu phải nộp đủ hồ sơ đề nghị gia hạn Giấy phép khai thác khoáng sản cho cơ quan tiếp nhận hồ sơ khi Giấy phép khai thác khoáng sản còn hiệu lực ít nhất là 45 ngày), dẫn đến UBND tỉnh Bình Thuận chưa thực hiện gia hạn. Liên quan đến vấn đề này,Bộ Tài nguyên và Môi trường cho rằng việc gia hạn các mỏ vật liệu nói trên thuộc thẩm quyền của Chính phủ.
Theo Bộ GTVT, nhu cầu đất đắp còn lại của Dự án khoảng 920.000 m3, do chưa được gia hạn nên từ ngày 10/12/2022 đến nay (khoảng 80 ngày) các nhà thầu không có vật liệu đất để thi công, máy móc, thiết bị, nhận lực đã huy động phải chờ đợi, gây lãng phí. Với khối lượng còn lại, nếu từ đầu tháng 3/2023 có đất đắp và nhà thầu triển khai thi công 3 ca 4 kíp thì Dự án mới có thể hoàn thành vào ngày 30/4/2023, trong khi thủ tục gia hạn mỏ mất thời gian ít nhất khoảng gần 1 tháng.
Do vậy, để tránh lãng phí, thiệt hại cho nhà thầu, đồng thời có vật liệu đất để thi công hoàn thành các gói thầu trước ngày 30/4/2023, Bộ GTVT kiến nghị Thủ tướng Chính phủ xem xét chấp thuận đưa vào Nghị quyết phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 2 năm 2023 một số biện pháp để tháo gỡ khó khăn. Cụ thể, cho phép UBND tỉnh Bình Thuận thực hiện thủ tục gia hạn 6 Giấy phép khai thác mỏ đất đắp được áp dụng theo cơ chế đặc thù của Nghị quyết số 60/NQCP để phục vụ thi công cho Dự án thành phần đầu tư xây dựng đoạn Vĩnh Hảo - Phan Thiết cho đến khi hoàn thành Dự án mà không xét thời điểm nộp hồ sơ xin gia hạn.
Bên cạnh đó, Bộ GTVT kiến nghị Chính phủ cho phép các nhà thầu trong thời gian thực hiện các thủ tục gia hạn được phép khai thác các mỏ đất để phục vụ thi công Dự án.