Theo đó, Cơ quan An ninh điều tra Bộ Công an đã khởi tố vụ án Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ, xảy ra tại Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT). Đây là vụ án có tính chất nghiêm trọng, phức tạp, có liên quan đến kỳ thi tốt nghiệp THPT quốc gia, được xã hội đặc biệt quan tâm.

Kết quả điều tra xác định, ngoài hành vi sai phạm của bị can Bùi Văn Sâm (nguyên giảng viên Đại học Sư phạm Hà Nội) và bị can Phạm Thị My (nguyên giảng viên Đại học Sư phạm Hà Nội) trong quá trình xây dựng ngân hàng câu hỏi và ra đề thi kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2021, Cơ quan điều tra còn phát hiện một số tồn tại, bất cập, sơ hở, thiếu sót trong quá trình chỉ đạo, tổ chức xây dựng ngân hàng câu hỏi và ra đề thi kỳ thi tốt nghiệp THPT, cụ thể như sau:

Quá trình điều tra xác định, trong thời gian tham gia công tác xây dựng ngân hàng câu hỏi thi chuẩn hóa năm 2021, tại đợt 1 và đợt 2, bị can Phạm Thị My đã mang các thông tin, tài liệu liên quan đến ngân hàng câu hỏi ra khỏi khu vực quy định. Hành vi của bị can My đã vi phạm quy định của quy trình xây dựng ngân hàng câu hỏi và các quy định bảo mật tài liệu của Bộ GD&ĐT.

Để xảy ra hành vi sai phạm trên, ngoài yếu tố chủ quan từ việc bị can Phạm Thị My đã không chấp hành quy định, cam kết về công tác bảo mật thì cũng có trách nhiệm của cán bộ thực hiện công tác kiểm tra, giám sát được phân công các đợt công tác và trách nhiệm chỉ đạo của Ban chỉ đạo xây dựng ngân hàng câu hỏi. Đồng thời, nguyên nhân cũng do Bộ GD&ĐT chưa có văn bản hướng dẫn, phân công công việc, trách nhiệm cụ thể đối với từng cá nhân tham gia công tác giám sát, chưa có biện pháp chủ động trong công tác phòng ngừa các vi phạm của thầy cô giáo khi tham gia xây dựng ngân hàng câu hỏi và ra đề thi.

Cũng theo Cơ quan An ninh điều tra Bộ Công an, trong quá trình tham gia xây dựng ngân hàng câu hỏi phục vụ ra đề thi năm 2019, ông Đỗ Thế Chuẩn, cán bộ Trung tâm khảo thí quốc gia đã thực hiện việc chỉnh sửa phần mềm quản lý ngân hàng câu hỏi để đạt được yêu cầu rút tổ hợp câu hỏi thi có câu theo chỉ đạo của ông Sái Công Hồng (khi đó là Trưởng Ban chỉ đạo công tác xây dựng ngân hàng câu hỏi).

Việc chỉnh sửa đã làm thay đổi cơ chế rút đề của phần mềm từ ngẫu nhiên rút theo thứ tự sắp xếp ưu tiên. Ông Chuẩn đã báo cáo ông Hồng về việc này qua email nhưng ông Hồng không có ý kiến chỉ đạo, nên sau đó phần mềm đã bị chỉnh sửa vẫn được sử dụng trong quá trình ra đề thi tại Hội đồng ra đề từ năm 2019 đến năm 2021, không theo cơ chế ngẫu nhiên, vi phạm quy chế thi năm 2019-2021.

"Việc chỉnh sửa phần mềm làm mất tính năng rút ngẫu nhiên của phần mềm, sau đó được sử dụng để hỗ trợ công tác ra đề thi trong khu vực cách ly là không đảm bảo quy định của quy chế thi và tạo ra sơ hở để các bị can Bùi Văn Sâm, Phạm Thị My lợi dụng thực hiện hành vi phạm tội", văn bản của Cơ quan An ninh điều tra nêu.

Cơ quan An ninh điều tra Bộ Công an chỉ rõ thêm, việc phân công nhiệm vụ cho các chuyên gia, giáo viên tham gia xây dựng ngân hàng câu hỏi thi và ra đề thi còn chưa hợp lý. Cụ thể, Bộ GD&ĐT phân công các thầy cô giáo vừa làm công tác xây dựng ngân hàng câu hỏi vừa tham gia công tác ra đề thi là chưa khách quan, dễ dẫn đến lộ lọt thông tin, tài liệu liên quan đến các câu hỏi.

Để khắc phục những sơ hở, thiếu sót và tồn tại nêu trên, Cơ quan An ninh điều tra Bộ Công an kiến nghị Bộ GD&ĐT những nội dung sau:

Xem xét, xử lý trách nhiệm đối với các cá nhân đã chỉ đạo, thực hiện chỉnh sửa phần mềm dẫn đến phần mềm sử dụng trong Hội đồng ra đề thi từ năm 2019 đến năm 2021 không đảm bảo nguyên tắc ngẫu nhiên, vi phạm quy chế thi. 

Bộ GD&ĐT cần kiểm tra, xem xét xử lý trách nhiệm đối với các cá nhân được giao nhiệm vụ, nhưng đã để cán bộ giáo viên vi phạm quy định bảo mật trong quá trình xây dựng ngân hàng câu hỏi năm 2021 và Hội đồng ra đề thi năm 2021 sử dụng phần mềm quản lý ngân hàng câu hỏi hoạt động không đảm bảo nguyên tắc rút đề ngẫu nhiên, vi phạm quy chế thi. Bộ GD&ĐT cần kịp thời có biện pháp ngăn chặn, khắc phục ngay những sơ hở, thiếu sót trong công tác xây dựng ngân hàng câu hỏi thi và ra đề thi THPT quốc gia, đảm bảo khách quan, chặt chẽ, đúng quy định.

"Bộ GD&ĐT cần tiến hành kiểm tra, rà soát các quy định, quy trình, quy chế liên quan đến công tác xây dựng ngân hàng câu hỏi và công tác ra đề thi kỳ thi tốt nghiệp THPT quốc gia để bổ sung, khắc phục những quy định còn chưa chặt chẽ, không để các cá nhân lợi dụng thực hiện hành vi vi phạm pháp luật", văn bản nêu.