Chỉ trong vài tháng, số nhân viên bị sa thải ở mỗi công ty công nghệ như Meta hay Amazon đã lên tới hàng chục nghìn người. Việc nhiều nhân viên bị sa thải sau nhiều năm cống hiến, thậm chí là chỉ sau một đêm, cho thấy các công ty công nghệ thuê họ đã chọn giải pháp đơn giản nhất khi môi trường kinh tế trở nên không thuận lợi: sa thải nhân viên và qua đó tránh được các rắc rối liên quan đến việc trả lương và chế độ phúc lợi.

Trong những lần sa thải vừa qua, các tập đoàn công nghệ đều lấy lý do là thời kỳ kinh tế đang quá bấp bênh để giữ lại một bộ máy cồng kềnh. Với việc nền kinh tế Mỹ có thêm nhiều dấu hiệu mất ổn định, thì những lao động của thung lũng Silicon lại càng e ngại vì họ gần như chắc chắn rằng đây chưa thể là đợt sa thải cuối cùng. Trong số những công ty đó, Meta - công ty mẹ của Facebook - đang hứng chịu nhiều chỉ trích và sự hoài nghi nhất từ những cổ đông của mình.

Cho tới giờ, Meta - công ty mẹ của Facebook - đã quyết định sa thải 24% lực lượng lao động của mình

Meta liệu có vượt được bão?

Có rất nhiều trở ngại đang cùng lúc cản bước tiến của Meta. Thị trường quảng cáo số không còn màu mỡ như trước do nền kinh tế rơi mất ổn định, Apple thắt chặt chính sách bảo vệ quyền riêng tư của người dùng, cũng như sự xuất hiện của nhiều công nghệ trí tuệ nhân tạo, và cuối cùng là sự trỗi dậy của TikTok. Theo trang CNN, nhiều nhân viên của Meta bây giờ đang "nín thở" chờ bị gọi tên vào danh sách cho nghỉ việc. Còn CEO Mark Zuckerberg đã tiết lộ rằng chiến dịch sa thải này sẽ còn kéo dài tới tháng 5. "Thay đổi chưa bao giờ là dễ dàng. Nhưng tôi biết chắc rằng công ty chúng ta sẽ vượt qua được thời kỳ này để phát triển mạnh mẽ hơn, xây dựng sản phẩm nhanh hơn và các bạn sẽ được tạo điều kiện để cống hiến tốt nhất" - CEO 38 tuổi phát biểu gần đây. 

Một cựu CEO công nghệ giấu tên phát biểu vào hôm thứ 3 tuần trước rằng những công ty như Meta, Google, Amazon và Twitter đã tuyển dụng "sai lầm một số lượng lớn người" trong nhiều năm qua để làm những "dự án khoa học". Đặc biệt khi nói về Meta, vị lãnh đạo này nói: "Người dùng sẽ thắc mắc: 100,000 người này đang làm gì vậy? Các ứng dụng của công ty không thay đổi nhiều". Điều mà các cổ đông và những nhân viên chờ đợi nhất bây giờ là liệu Meta có vượt qua được bão tố để tái sinh mạnh mẽ hơn hay sẽ chứng kiến đà sụt giảm sâu hơn. Đáng lo là đã có những số liệu cho thấy rất khó để Meta chứng minh đường lối và chiến lược kinh doanh của mình là hiệu quả.

"Vỡ mộng" metaverse

Kể từ khi ra mắt hồi tháng 10/2021 tới giờ, cứ 10 người dùng trải nghiệm thế giới ảo Horizon Worlds của Meta thì chỉ có 1 người quay lại dùng tiếp. Kể từ khi Facebook đổi tên thành Meta đến nay, sự hứng thú của thị trường đối với Metaverse cũng nhanh chóng tụt giảm. Tờ Financial Times còn thống kê lưu lượng tìm kiếm cụm từ Metaverse trong 1 năm trở lại đây đã giảm tới 80%.

Số liệu từ nội bộ công ty Meta còn tệ hơn. Cộng cả năm 2021 và 2022 thì bộ phận Thực tế ảo của công ty này đã thua lỗ tới 23,9 tỷ USD, trong khi doanh thu mang lại chỉ có 4,4 tỷ USD mà thôi. Lỗ chồng lỗ, có vẻ như CEO Mark Zuckerberg đã bắt đầu muốn "chôn vùi" tham vọng Meta một cách lặng lẽ và đi tìm một mục tiêu hợp thời hơn, đó chính là trí tuệ nhân tạo AI. Mới đây CEO này tuyên bố trên Facebook: "Chúng tôi đang bắt đầu bằng cách tập hợp nhiều nhóm làm việc về AI tổng hợp trong toàn công ty thành một nhóm tập trung vào việc xây dựng những trải nghiệm thú vị xung quanh công nghệ này…" - không hề nhắc gì tới cụm từ "Metaverse" - Mark Zuckerberg như ngầm khẳng định giấc mơ metaverse đã đến lúc phải ra đi.

Tham vọng metaverse của Mark Zuckerberg được cho là quá sớm để thành công

Nhưng công ty Meta của Mark Zuckerberg không phải là cái tên duy nhất thổi phồng quá mức và quá sớm làn sóng vũ trụ thực tế ảo. Hai năm vừa qua, có rất nhiều ông lớn cũng nhảy vào xu thế này, ví dụ như Google hay Microsoft- đều tung ra các bộ thiết bị AR và VR của riêng mình. Bên cạnh thế giới ảo Horizon Worlds của Meta, thì còn có Decentraland, cũng chỉ ghi nhận có 8.000 người dùng mỗi ngày. The Sandbox - 32.000 người dùng - còn lâu mới đạt tới tham vọng phủ sóng toàn cầu.

Mark Crowley, trợ lý giáo sư kỹ thuật máy tính tại Đại học Waterloo cho biết: "Thế giới thực ngoài kia phong phú và quan trọng hơn nhiều so với thực tế ảo và nó sẽ luôn như vậy. Tôi tin rằng yếu tố hạn chế đối với các hoạt động nhập vai thực tế ảo chính là chúng không cần thiết tí nào".

Cứ 10 người vào trải nghiệm thế giới ảo của Meta thì chỉ có 1 người quay lại lần sau

Mặt khác, những người ủng hộ metaverse tin rằng nó sẽ cung cấp một thực tế mới cho con người - một thực tế thậm chí có thể "cải thiện thế giới vật chất cho con người".

Nhưng dù thế nào đi nữa thì rõ ràng sự hào hứng ban đầu đối với metaverse đã bị dập tắt, đặc biệt là sau sự gia tăng của AI. Nhưng điều này không có nghĩa là khái niệm về metaverse sẽ biến mất mãi mãi. Một ví dụ rõ ràng về điều này là lĩnh vực AI đã tồn tại hàng thập kỷ và trải qua nhiều năm bị lãng quên khi mọi người nghi ngờ về triển vọng của công nghệ này. Tuy nhiên, ngày nay, AI chắc chắn đang phá vỡ và cách mạng hóa nhiều ngành công nghiệp khác nhau - và đây cũng có thể là trường hợp của metaverse. Tuy nhiên, ngày đó sẽ không sớm đến như Meta, hay các công ty công nghệ khác đã hy vọng.

Vũ trụ thực tế ảo được kì vọng là sẽ trỗi dậy mạnh mẽ nếu "gặp thời" - cũng tương tự như công nghệ A.I

* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!