Đó là khi những VĐV nam với thể chất trung bình, một ngày nọ trở thành phụ nữ chuyển giới và bước vào sân đấu của nữ.

IAAF "cấm cửa" phụ nữ chuyển giới

Những ngày gần đây, thể thao thế giới một phen nổ ra tranh cãi khi Liên đoàn Điền kinh thế giới (IAAF) ra quyết định gần như là "cấm cửa" phụ nữ chuyển giới khỏi các cuộc thi dành cho nữ. Cụ thể, các phụ nữ chuyển giới một khi đã trải qua giai đoạn dậy thì của nam giới sẽ không còn tư cách dự thi các nội dung điền kinh nữ thuộc phạm vi quản lý của IAAF.

Những tranh cãi liên quan đến phụ nữ chuyển giới trong thể thao đã tồn tại suốt hai thập niên qua. Năm 2004, Ủy ban Olympic (IOC) đặt cột mốc quan trọng khi cho phép phụ nữ chuyển giới tham dự Olympic. Và đến Olympic Tokyo năm 2021, có đến ba phụ nữ chuyển giới thi đấu.

Một người chuyển giới cần đáp ứng ba điều kiện để có thể tham dự Olympic gồm: một cuộc phẫu thuật chuyển đổi giới tính, giấy xác nhận giới tính hợp pháp của họ, và trải qua liệu pháp điều trị lượng hormone trước khi tham gia (kéo dài khoảng hai năm).

Liên đoàn Điền kinh thế giới ban đầu ra giới hạn các VĐV chuyển giới phải chứng minh được lượng testosterone trong cơ thể họ ít hơn mức 10 nanomoles/lít trong vòng một năm trước khi thi đấu.

Đến năm 2019, dưới sức ép của các VĐV nữ - những người luôn bất mãn về việc phải thi đấu với những người mặc nhiên có tố chất tốt hơn họ, IAAF giảm mức giới hạn testosterone còn 5 nanomoles/lít. Như vậy vẫn là quá nhiều.

Các phụ nữ chuyển giới có lợi thế thế nào so với những phụ nữ thực sự? Giới khoa học chứng minh rằng nam giới một khi đã trải qua giai đoạn dậy thì sẽ có khối lượng cơ tổng thể nhiều hơn và ít mỡ cơ thể hơn so với nữ giới. Họ cũng có cơ xương, tim, phổi lớn hơn và số lượng tế bào hồng cầu nhiều hơn. Những lợi thế này ít nhiều được giữ nguyên kể cả khi họ đã chuyển giới.

Học sinh nam cũng có thể thắng nhà vô địch nữ

Điền kinh là môn thể thao cảm nhận rõ ràng những bất công trong một cuộc so tài có phụ nữ chuyển giới góp mặt. Allyson Felix - người từng giành 6 HCV Olympic đạt thành tích tốt nhất sự nghiệp ở nội dung 400m là 49,26 giây. Nhưng dữ liệu cho biết trong năm 2018, có đến 300 học sinh nam vượt qua được thành tích này của cô, chỉ trong phạm vi các giải đấu trẻ, giải của trường học... Những lợi thế từ việc có một cơ thể tốt hơn vì thế cũng rất rõ ràng.

Năm 2020, Selina Soule - một nữ sinh 18 tuổi từng gây xôn xao với đoạn video phân tích việc những VĐV chuyển giới có lợi thế thế nào khi tham gia sân chơi của nữ. Soule mô tả họ bằng cụm từ "những chàng trai sinh học", lập tức tạo nên một cơn sốt trong cộng đồng điền kinh Mỹ.

Ba năm sau cuộc tranh cãi đó, IAAF cuối cùng đã chịu nhượng bộ những VĐV nữ. Quy tắc mà họ vừa đặt ra thực ra không mới. Trước đó, Liên đoàn Thể thao dưới nước (FINA) cũng ra quy định tương tự: chỉ cho phép những người thực hiện quá trình chuyển giới trước 12 tuổi tham dự các giải đấu quốc tế. Đó gần như là dấu chấm hết cho phụ nữ chuyển giới trong sân chơi thể thao đỉnh cao.

Dù vậy, Chủ tịch IAAF Sebastian Coe khẳng định sẽ "không nói không mãi mãi với phụ nữ chuyển giới" và thành lập một nhóm theo dõi cộng đồng, cũng như xem xét bất kỳ thay đổi nào nếu phù hợp.