Hiện tại, Bộ Tài chính đang lấy ý kiến đối tượng chịu tác động về việc lập đề nghị xây dựng dự án Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi). Dự án luật đề nghị đưa dịch vụ trò chơi điện tử trực tuyến vào đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt.

Theo dự thảo luật, trò chơi điện tử trên mạng (game online) là loại hình giải trí gắn với sự phát triển của Internet, có sự tương tác giữa những người chơi với nhau và người chơi với máy chủ của doanh nghiệp qua máy tính cá nhân, máy chơi game, thiết bị di động.

Ngoài game online do doanh nghiệp cung cấp trò chơi điện tử trên mạng, người chơi hiện nay cũng có thể chơi các game do tổ chức, cá nhân ở nước ngoài cung cấp qua biên giới vào Việt Nam và thanh toán qua cổng thanh toán, thẻ cào điện thoại, thanh toán trực tiếp qua ngân hàng, thẻ tín dụng.

Bộ Tài chính đánh giá ngành này có doanh thu lớn, lợi nhuận cao so với loại hình kinh doanh khác, thu hút mọi độ tuổi, đặc biệt là giới trẻ. Do đó, Bộ Tài chính cho rằng cần thiết nghiên cứu tính thuế tiêu thụ đặc biệt với game online để định hướng tiêu dùng.

Xoá định kiến

Tại Hội thảo Doanh nghiệp dịch vụ trò chơi điện tử trực tuyến đóng góp ý kiến về Đề nghị xây dựng Dự án Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi) do Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) tổ chức, ông Đậu Anh Tuấn - Phó Tổng thư ký VCCI nhận định trong xã hội hiện có nhiều quan điểm khác nhau về game online. Trong đó vẫn có những định kiến, cũng như các lo ngại tác động tiêu vực với game online: Mất thời gian, ảnh hưởng đến trẻ em, ít vận động…

Tuy nhiên theo ông Tuấn, nhiều game online hiện nay đang được xây dựng theo hướng vừa chơi vừa học. Nhiều nghiên cứu cũng chỉ ra rằng chơi game giúp trẻ em phát triển trí tưởng tượng tư duy, khả năng phản xạ…

"Do vậy cần có đánh giá nhiều chiều, tác động nhiều mặt khi quyết định đánh thuế tiêu thụ đặc biệt với game online", ông Đậu Anh Tuấn nêu quan điểm

Liên quan đến đề xuất đánh thuế trong dự thảo luật, ông Đậu Anh Tuấn cho biết qua tìm kiếm thì chưa có quốc gia nào đánh thuế tiêu thụ đặc biệt với game online. Các nước có đánh thuế với thu nhập của người chơi có được từ game online như: Mua bán tài sản ảo, chơi game có thưởng phát sinh thu nhập…

Ông Lã Xuân Thắng - Giám đốc phát hành trò chơi trực tuyến của VNG cho rằng đang có nhiều định kiến với ngành game

Cùng quan điểm với Phó Tổng thư ký VCCI Đậu Anh Tuấn, ông Lã Xuân Thắng - Giám đốc phát hành trò chơi trực tuyến của VNG cho biết ngành game tại Việt Nam đang chịu nhiều định kiến xã hội.

Theo ông Thắng, cũng giống như phim ảnh, nghệ thuật, trò chơi trực tuyến cũng là một phần của ngành công nghiệp giải trí, sáng tạo nội dung. Ở các quốc gia như Hàn Quốc, Trung Quốc, Nhật Bản, Mỹ, Pháp và nhiều nước khác, trò chơi trực tuyến không chỉ được thừa nhận như là một ngành kinh tế quan trọng, mà còn được xác định là mũi nhọn đề xuất khẩu văn hoá ra thế giới. Vì vậy những quốc gia này có rất nhiều chính sách hỗ trợ, khuyến khích phát triển ngành công nghiệp trò chơi trực tuyến. Gần đây, một số quốc gia khác như Singapore, Các tiểu vương quốc Arab thống Nhất UAE, Jordan,... cũng đã có nhiều sáng kiến, nhiều chính sách thu hút các tập đoàn, các công ty game đến đặt trụ sở và hoạt động.

"Họ không muốn chậm chân trong ngành công nghiệp được dự đoán sẽ chạm mốc doanh thu 200 tỷ USD vào năm 2024 - 2025 và nhiều khả năng sẽ tăng trưởng mạnh hơn nữa trong thời gian tiếp theo", ông Thắng nhấn mạnh.

Nhưng ở Việt Nam, trong suốt nhiều năm qua, xã hội và cộng đồng vẫn dành cho game cái nhìn không thật sự thiện cảm, cho rằng trò chơi trực tuyến chứa các nội dung không lành mạnh, bạo lực, ảnh hưởng lệch lạc, tiêu cực tới giới trẻ, không được khuyến khích phát triển như các ngành giải trí – sáng tạo nội dung số khác.

Đại diện VNG nhấn mạnh tại Việt Nam, game là 1 ngành kinh doanh có điều kiện. Tất cả các game muốn phát hành chính thống đều phải được thẩm định nội dung bởi cơ quan quản lý nhà nước chuyên ngành, cụ thể ở đây là Cục Phát thanh truyền hình và Thông tin điện tử, Bộ Thông tin và Truyền thông. Bên cạnh việc phải đảm bảo các yêu cầu về yếu tố nội dung, trò chơi trực tuyến khi đưa ra thị trường luôn có sự phân loại độ tuổi rất rõ ràng và khuyến cáo người dùng trước khi sử dụng.

"Hầu hết những nội dung không lành mạnh, lệch chuẩn đều đến từ các game được phát hành trái phép trên lãnh thổ Việt Nam", ông Lã Xuân Thắng nhấn mạnh.

Lợi nhuận không lớn

Liên quan đến quan điểm ngành game có lợi nhuận cao nêu trong dự thảo Luật, ông Lã Xuân Thắng cho biết tỷ suất lợi nhuận chỉ đạt khoảng 3-5% trong doanh thu. Ông Thắng đánh giá đây là mức tỷ suất lợi nhuận trung bình, nếu không muốn nói là thấp so với nhiều ngành nghề.

Cùng quan điểm với ông Lã Xuân Thắng, theo bà Nguyễn Thuỳ Dung, Giám đốc SohaGame, đa số các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ trò chơi điện tử trong ngành có mức doanh thu tương đối với lợi nhuận thấp, đặc biệt trong giai đoạn những năm 2021 đến nay.

Các doanh nghiệp cho rằng ngành game có lợi nhuận không cao

Theo bà Dung, phần lớn các trò chơi trên thị trường Việt Nam đều được các doanh nghiệp trong nước nhận bản quyền từ các nhà phát triển trò chơi nước ngoài để phát hành. Theo đó, doanh nghiệp trong nước cần chi trả các chi phí bản quyền và chia sẻ doanh thu cho các nhà phát triển nước ngoài với tổng tỷ lệ từ 25 – 35% doanh thu.

Ngoài ra, doanh nghiệp trong ngành tự mình chi trả các khoản liên quan đến phát hành và duy trì dịch vụ tại Việt Nam như: chi phí xúc tiến thương mại, quảng cáo, phí dịch vụ…

Bên cạnh đó, Phần lớn các dự án trò chơi được phát hành đều cần tối thiểu một năm để hòa vốn trước khi có lãi.

"Trên thực tế, lợi nhuận sau khi trừ chi phí thu được không hề lớn trong điều kiện kinh doanh thuận lợi", đại diện SohaGame thông tin.

Tránh bảo hộ ngược?

Góp ý thêm về đề xuất đánh thuế tiêu thụ đặc biệt với game online, ông Nguyễn Xuân Cường - Chủ tịch Hội thể thao điện tử giải trí Việt Nam cho rằng các doanh nghiệp phát triển game triển khai tại Việt Nam phải tuân thủ nhiều thủ tục hành chính, giấy phép, nghĩa vụ nộp thuế (VAT, thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế nhà thầu). Tuy nhiên theo ông Cường, hiện chúng ta chưa có nhiều biện pháp hữu hiệu để quản lý các dịch vụ xuyên biên giới.

"Các doanh nghiệp trong nước đang chịu nhiều thiệt thòi so với các dịch vụ xuyên biên giới", ông Cường nhấn mạnh.

Ông Nguyễn Xuân Cường - Chủ tịch Hội thể thao điện tử giải trí Việt Nam lo ngại nguy cơ bảo hộ ngược trong trường hợp đánh thuế tiêu thụ đặc biệt với game online

Nói thêm về nội dung này, ông Lã Xuân Thắng - Giám đốc phát hành trò chơi trực tuyến của VNG nhấn mạnh doanh thu của ngành game ở Việt Nam khoảng 780 triệu nhưng chỉ có 22% trong số này chịu sự quản lý của các cơ quan quản lý nhà nước bao gồm: quản lý về nội dung và quản lý thuế. 78% doanh thu còn lại đang thuộc về các doanh nghiệp không có trụ sở ở Việt Nam.

"Khi không có trụ sở ở Việt Nam, các doanh nghiệp sẽ không có bất cứ nghĩa vụ nào với Chính phủ Việt Nam kể cả kiểm soát nội dung lẫn nghĩa vụ thuế", ông Thắng nói.

Dẫn thống kê của Data.ai, ông Thắng cho biết trong số 10 tựa game có số lượng người chơi lớn nhất tại Việt Nam thì có hơn một nửa số này được cung cấp bởi nhà phát hành có trụ sở nước ngoài, tức là không phát sinh bất cứ nghĩa vụ nào, bao gồm thuế, với Việt Nam chúng ta.

"Số liệu từ Cục Phát thanh Truyền hình cho biết, hiện có hơn 220 doanh nghiệp kinh doanh game được cấp phép kinh doanh tại Việt Nam, nhưng số còn thực sự hoạt động, cung cấp game ra thị trường chỉ còn 30 đơn vị. Còn lại là gần như không còn hoạt động vì không thể cạnh tranh với doanh nghiệp nước ngoài", ông Thắng dẫn thông tin.

Đại diện VNG cho biết trong trường hợp bị áp thêm thuế tiêu thụ đặc biệt thì những game do các công ty trong nước cung cấp sẽ bị đội giá lên cao. Người chơi sẽ chuyển sang chơi game do các công ty có trụ sở ở nước ngoài cung cấp vì có giá rẻ hơn hẳn.

"Việc này dẫn đến 2 hệ luỵ. Thứ nhất là không đạt được mục đích khi áp thuế là hạn chế người chơi game. Thứ hai là doanh thu/lợi nhuận của doanh nghiệp trong nước, hoạt động phù hợp với pháp luật Việt Nam sẽ bị giảm mạnh, không thể đóng góp cho nền kinh tế số và ngành công nghiệp phần mềm của Việt nam như kỳ vọng của Chính phủ", ông Thắng nêu quan điểm.

Ngoài ra có thể dẫn đến tình trạng nhiều doanh nghiệp Việt sẽ chuyển hướng thành lập công ty tại các quốc gia khác để phát triển và phát hành game, nhằm hưởng các chính sách hỗ trợ, tài trợ, khuyến khích, đặc biệt là về thuế cho doanh nghiệp game. Khi đó thì ngân sách Nhà nước cũng bị thất thu thuế.

Cần làm rõ mức độ tác động

Góp ý về tại hội thảo, ông Phan Đức Hiếu, Uỷ viên thường trực - Uỷ ban Tài chính Ngân sách của Quốc hội cho rằng dự thảo luật cần làm rõ hơn việc có nên can thiệp bằng việc áp dụng thuế tiêu thụ đặc biệt với game online. Ông Hiếu cho rằng cần làm rõ thông qua các bằng chứng khoa học, bằng chứng thực tế mối nguy hoại của game online với người chơi.

"Không nên đánh đồng tất cả game online đều nguy hại. Khi cần thiết mới nên đánh thuế, nếu không thì nên sử dụng các biện pháp hành chính", ông Hiếu nêu quan điểm.

Ông Phan Đức Hiếu, Uỷ viên thường trực - Uỷ ban Tài chính Ngân sách của Quốc hội cho rằng cần làm rõ tác động của việc đánh thuế tiêu thụ đặc biệt với game online

Trong trường hợp áp thuế, ông Hiếu cho rằng cần làm rõ hiểu quả của việc thu thuế cũng như giảm tác hại của game với người chơi.

"Mục tiêu của việc hạn chế nghiện game là cần thiết nhưng ngoài biện pháp thuế ra còn biện pháp nào tốt hơn, rẻ hơn, ít tác động hơn, cũng như thúc đẩy ngành game phát triển nào không?", ông Phan Đức Hiếu đặt câu hỏi.

Theo ông Hiếu có thể điều chỉnh hành vi tiêu dùng có thể thông qua việc kiểm soát nội dung. Bên cạnh đó cũng cần có giải pháp tăng thu thuế với những đối tượng cung cấp dịch vụ xuyên biên giới

* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!