Hình thành từ năm 1963 và đổi tên sau năm 1975, Khu công nghiệp Biên Hòa 1 là khu công nghiệp lâu đời nhất cả nước, được xem là "cái nôi" phát triển công nghiệp - Ảnh: A LỘC
Khu công nghiệp Biên Hòa 1 (phường An Bình, Biên Hòa) được hình thành từ năm 1963, với tên gọi Khu kỹ nghệ Biên Hòa. Sau năm 1975, Khu kỹ nghệ Biên Hòa đổi tên thành Khu công nghiệp Biên Hòa 1.
Đây là khu công nghiệp đầu tiên của cả nước và được xem là "cái nôi" về phát triển công nghiệp với nhiều doanh nghiệp tên tuổi, lâu đời trong lĩnh vực sản xuất công nghiệp của cả nước.
Ông Nguyễn Hữu Nguyên, giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Đồng Nai, cho biết hơn 10 năm trước Đồng Nai đã lên kế hoạch, lộ trình để chuyển đổi công năng Khu công nghiệp Biên Hòa 1.
Sau thời gian dài rà soát các quy định, điều kiện để chuẩn bị, UBND tỉnh Đồng Nai vừa phê duyệt đề án chuyển đổi Khu công nghiệp Biên Hòa 1 thành khu đô thị, thương mại, dịch vụ.
Hình thành năm 1963 với tên Khu kỹ nghệ Biên Hòa, sau năm 1975 đổi tên thành Khu công nghiệp Biên Hòa 1 như hiện nay
Đề án này sẽ có hai dự án gồm khu vực Trung tâm chính trị - hành chính của tỉnh Đồng Nai (diện tích khoảng 44ha) và khu đô thị dịch vụ Biên Hòa 1 (diện tích hơn 286ha).
Mục tiêu của đề án là xây dựng một khu đô thị, thương mại, dịch vụ mới văn minh, hiện đại và phát triển bền vững, tạo bộ mặt mỹ quan đặc trưng cho khu vực nói riêng và TP Biên Hòa nói chung. Đồng thời cải thiện môi trường, hạn chế ô nhiễm môi trường nước của hệ thống sông Đồng Nai.
Theo ông Nguyễn Hữu Nguyên, việc di dời các doanh nghiệp trong khu công nghiệp này được chia thành 2 giai đoạn.
Trong giai đoạn 1 sẽ hoàn thành trước tháng 12-2024, bao gồm các doanh nghiệp ở phía nam Khu công nghiệp Biên Hòa 1. Khu vực này có diện tích hơn 75ha tiếp giáp cầu An Hảo, xa lộ Hà Nội và khu Trung tâm chính trị - hành chính tỉnh Đồng Nai.
Ở giai đoạn 2, các doanh nghiệp nằm trong phần diện tích còn lại sẽ hoàn thành di dời trước tháng 12-2025.
Hiện có khoảng 70 doanh nghiệp trong Khu công nghiệp Biên Hòa 1 còn thời hạn thuê đất, với hơn 21.000 lao động làm việc tại đây
Cũng theo Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Đồng Nai, hiện có 70 doanh nghiệp còn thời hạn hợp đồng thuê đất trong Khu công nghiệp Biên Hòa 1 và có hơn 21.000 lao động. Trong đó, trên 6.100 lao động làm việc ở doanh nghiệp FDI, còn lại là lao động làm việc tại các doanh nghiệp trong nước.
Qua thống kê, độ tuổi của người lao động làm việc từ 30 tuổi trở lên, do Khu công nghiệp Biên Hòa 1 có nhiều doanh nghiệp đã hoạt động từ lâu và người lao động đã có nhiều năm làm việc, đang có cuộc sống ổn định tại TP Biên Hòa.
Dự báo về những khó khăn của doanh nghiệp khi di dời, ông Nguyên nói trước khi có đề án, tỉnh cũng nhiều lần đối thoại với doanh nghiệp, lắng nghe tâm tư nguyện vọng của doanh nghiệp.
Vì vậy, đề án trên cũng xác định rõ những khó khăn liên quan đến người lao động đang làm việc tại Khu công nghiệp Biên Hòa 1 khi thực hiện di dời.
Khu công nghiệp Biên Hòa 1 rộng 340ha, có vị trí đắc địa như tiếp giáp quốc lộ 1, sông Đồng Nai và kết nối với Bình Dương, TP.HCM thông qua cầu Đồng Nai
Việc di dời Khu công nghiệp Biên Hòa 1 còn giúp giảm thiểu ô nhiễm môi trường nước, bảo vệ nguồn nước sông Đồng Nai, góp phần cải thiện nguồn nước cấp cho khoảng 20 triệu dân sống trên lưu vực sông Đồng Nai nói chung và gần 10 triệu dân TP.HCM nói riêng
Trong giai đoạn 1, các doanh nghiệp nằm ở phía nam khu công nghiệp sẽ hoàn thành di dời trước tháng 12-2024. Khu vực này có diện tích hơn 75ha, tiếp giáp cầu An Hảo, xa lộ Hà Nội và khu Trung tâm chính trị - hành chính tỉnh Đồng Nai
Trụ sở Kiểm toán Nhà nước khu vực 13 và Công an tỉnh Đồng Nai đang được xây dựng trên khu Trung tâm chính trị - hành chính mới của tỉnh Đồng Nai
UBND tỉnh Đồng Nai đã giao cho các sở ngành tính toán các khoản chi phí hỗ trợ liên quan về thuế, tiền thuê đất cho doanh nghiệp, quỹ đất xây dựng nhà ở xã hội… để hỗ trợ doanh nghiệp và người lao động
Chuyển đổi Khu công nghiệp Biên Hòa 1 thành khu đô thị hiện đại
Năm 2008, Đồng Nai đề xuất Chính phủ thực hiện chuyển đổi công năng của Khu công nghiệp Biên Hòa 1, nhằm mục tiêu bảo vệ môi trường nước sông Đồng Nai.
Một năm sau, Thủ tướng đồng ý chủ trương chuyển đổi công năng Khu công nghiệp Biên Hòa 1 thành khu đô thị - thương mại - dịch vụ.
Đến cuối tháng 1-2021, Thủ tướng có văn bản chấp thuận đưa Khu công nghiệp Biên Hòa 1 ra khỏi quy hoạch phát triển các khu công nghiệp Việt Nam.
Ngày 5-2, UBND tỉnh Đồng Nai có quyết định phê duyệt đề án chuyển đổi Khu công nghiệp Biên Hòa 1 thành khu đô thị, thương mại, dịch vụ và cải thiện môi trường.
Kiến nghị kéo dài metro Bến Thành - Suối Tiên đến Khu công nghiệp Biên Hòa 1TTO - Việc kéo dài tuyến metro Bến Thành - Suối Tiên đến Khu công nghiệp Biên Hòa 1 sẽ tạo thuận tiện kết nối giao thông của tỉnh Đồng Nai.