Thông tin được công bố bởi tổ chức nghiên cứu tư vấn về thị trường nội thất và ngành công nghiệp CSIL (Center for Industrial Studies) trụ sở tại Milan (Italy), tại "Diễn đàn Đồ gỗ và Nội thất" thuộc khuôn khổ Hawa Expo 2024 ở TP HCM.

Theo đó, Việt Nam đạt được "tăng trưởng ấn tượng" về thứ hạng trong ngành sản xuất đồ nội thất toàn cầu, từ hạng 13 vào năm 2014 lên hạng 6 năm ngoái, tính theo quy mô giá trị. Hiện top 5 nhà sản xuất đồ nội thất lớn nhất lần lượt là Trung Quốc, Mỹ, Italy, Đức và Ấn Độ. Trong đó, Trung Quốc và Mỹ đã giữ vững vị thế nhất và nhì suốt thập niên qua.

Bà Giovana Castellina, Giám đốc nghiên cứu đa khách hàng về nội thất tại CSIL đánh giá ngành nội thất Việt Nam khá linh hoạt, tăng trưởng nhanh hơn các nước khác trong 10 năm qua. "Ban đầu nơi đây chủ yếu cung cấp đồ ngoài trời nhưng giờ đã phát triển mạnh nội thất. Ví dụ, 25% sản phẩm là đồ bọc nệm, chiếm đến 10% sản lượng đồ bọc nệm của châu Á - Thái Bình Dương", bà chỉ ra.

Theo CSIL, trung bình hàng năm, Việt Nam tăng trưởng 10% về sản xuất và 11% về xuất khẩu nội thất, đứng thứ hai châu Á. "Xuất khẩu là động lực tăng trưởng, chiếm 93% tổng sản lượng sản xuất", bà nói.

Theo dữ liệu của Tổng cục Lâm Nghiệp, trong tổng kim ngạch xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ năm ngoái, đồ nội thất chiếm đến 82,9%, đạt gần 8,4 tỷ USD. Ông Trần Quang Bảo, Cục trưởng Cục Lâm nghiệp đánh giá các sản phẩm Việt Nam đang được khách quốc tế tin dùng.

Ông Trần Đức Hiếu, Phó chủ tịch Tập đoàn Trần Đức cho hay năng suất đang đạt 200 container xuất khẩu mỗi tháng. Trần Đức Homes, đơn vị thành viên của tập đoàn này, gần đây còn bán được nhà gỗ lắp ghép đi Mỹ. Sở hữu hai nhà máy 120.000 m2 ở Bình Dương, họ vừa đầu tư thêm dây chuyền cấu kiện CLT đầu tiên tại Đông Nam Á, một giải pháp kết cấu sàn thay thế bê tông cốt thép truyền thống.

Chuyên gia Cục Lâm Nghiệp, TS Nguyễn Tuấn Hưng đánh giá tiềm năng của ngành nội thất là thị trường quốc tế quy mô 405 tỷ USD. Trong khi đó, Việt Nam có ít nhất 20 năm kinh nghiệm, nguồn nguyên liệu trên 30 triệu m3 khai thác hàng năm, đáp ứng được 75% nhu cầu. "Gỗ là vật liệu thân thiện môi trường, có khả năng tái tạo, giảm phát thải nếu khai thác hợp pháp. Chúng tôi đang thúc đẩy cấp chứng chỉ rừng và mã số vùng trồng", ông Hưng nói.

Hai tháng đầu năm, kim ngạch xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ đạt 2,4 tỷ USD, tăng gần 44%. Hội Mỹ nghệ và Chế biến gỗ TP HCM (Hawa) cho hay các doanh nghiệp đã có đơn hàng đến tháng 4-5. Tình hình sáng sủa hơn 2023 nhưng các chuyên gia cho rằng vẫn còn phải thận trọng.

Ông Nguyễn Liêm, Chủ tịch Hiệp hội chế biến gỗ Bình Dương (Bifa) cho biết đặc điểm nhà mua hàng hiện nay là đặt đơn ngắn hạn. "Giờ lạm phát và chi phí lãi vay cao nên họ không đặt theo năm hay 6 tháng mà theo vài tháng, thậm chí từng tháng. Doanh số xuất khẩu năm nay bằng năm rồi là tốt. Nếu các xung đột giảm đi thì may mắn tăng hơn nữa", ông Liêm nói. Hiện ngành gỗ Bình Dương chiếm tỷ trọng xuất khẩu hàng năm hơn 40% cả nước.

Bà Giovana Castellina cho rằng rất khó dự báo sức mua nội thất toàn cầu 2024 trong thế giới bất trắc, khó đoán định. "Tôi cho rằng thị trường năm nay đi ngang và tăng trưởng lại vào 2025", bà đánh giá.

Về dài hạn, ngành nội thất Việt Nam cũng có những thách thức, từ cơ cấu bạn hàng, năng lực thiết kế đến chống gian lận thương mại.

CSIL cho rằng xuất khẩu nội thất Việt Nam "rất rủi ro" khi tập trung quá nhiều vào Mỹ, chiếm hơn 50% kim ngạch hàng năm. "Tiêu thụ suy yếu của họ năm ngoái do lạm phát cao, lãi thế chấp mua nhà tăng là ví dụ. Năm nay, nước này bầu cử tổng thống nên mọi người cũng còn thở khẽ", bà Castellina đánh giá.

Do đó, bà cho rằng cần đa dạng hóa khách hàng như tiếp cận thêm châu Âu, mở rộng hệ thống giao thương. Ngoài ra, nên sớm có thương hiệu, mẫu mã của riêng mình để tăng được khoảng giá, tiếp cận được khách cao cấp hơn.

Còn theo Tiến sĩ Nguyễn Tuấn Hưng, ngành gỗ nội thất nhiều năm tăng trưởng nhưng dựa vào nguyên liệu và lao động rẻ nên giá trị gia tăng không cao. "Các thế mạnh này dần dần phai nhạt", ông nói.

Trong khi đó, thị trường ngày càng khắt khe hơn với hàng loạt chính sách như Luật chống phá rừng của EU, quy định về gỗ của EU (EURT), Luật xử lý buôn bán gỗ bất hợp pháp của Mỹ (LACY). Cơ chế điều chỉnh biên giới carbon (CBAM) chưa áp dụng cho ngành nhưng sẽ đến vào 2027.

Ông Nguyễn Liêm nói nhiều doanh nghiệp Bifa đã tích cực nâng cao năng lực thiết kế sản phẩm nhưng cũng lo về gian lận thương mại. Ngành nội thất phải tìm cách chứng minh với thế giới mình "làm ăn đàng hoàng".

"Chúng tôi hiện đối diện với thách thức gian lận thương mại trong xuất xứ. Gần đây, chúng tôi làm việc với lãnh đạo địa phương, hải quan, thuế, an ninh kinh tế để chống gian lận thương mại bằng xuất xứ", ông cho biết.

Viễn Thông