Theo Chi cục Hải quan cửa khẩu Hoành Mô, từ đầu năm đến nay kim ngạch tại cửa khẩu này khá khiêm tốn, mới đạt trên 22 triệu USD, số thu thuế hơn 18 tỉ đồng.
Qua đánh giá của Cục Hải quan Quảng Ninh, lượng thông quan như trên chưa tương xứng với kỳ vọng của ngành cũng như địa phương đối với cửa khẩu này.
Một trong những nguyên nhân được chỉ ra là hàng hóa thông quan còn nghèo nàn về chủng loại, chủ yếu là hàng tạp, nông sản…; trong khi đó, cơ sở hạ tầng, nhất là về kho bãi còn yếu kém, hạn chế.
Ghi nhận của Thanh Niên trong ngày 9.3 vừa qua cho thấy, tại Cửa khẩu Hoành Mô cơ sở hạ tầng khá chắp vá. Các bãi tập kết hàng hóa khá nhỏ bé, bụi đất bám đầy sân. Mỗi lần có xe ô tô đi qua là gây ra bụi mù mịt. Trong khi đó, tại nhà cửa khẩu tại khu vực làm thủ tục gần như không có một bóng người, chỉ có vài nhân viên hải quan, biên phòng ngồi trực.
Ông Đỗ Hải Sơn, Phó chi cục trưởng Chi cục Hải quan Hoành Mô, cho biết tại đây trung bình có khoảng 20 phương tiện mỗi ngày thông quan; trong đó chủ yếu là hàng tạp, gạch men. Mỗi khi ô tô vào bãi tập kết là có công nhân là người cư dân biên giới tới bốc dỡ hàng hóa.
Trong khi đó, đại diện Ban Quản lý cửa khẩu Hoành Mô cho biết, hiện nay sân bãi tập kết hàng hóa, phương tiện vận tải, kiểm tra giám sát hàng hóa xuất nhập khẩu tại đây chỉ có diện tích 25.000 m². Với diện tích này chỉ đáp ứng tối đa khoảng 60 phương tiện/ngày; trong khi đó, trước khi chưa có dịch Covid-19, số lượng phương tiện chở hàng hóa xuất nhập khẩu qua cửa khẩu Hoành Mô trung bình là 150 xe/ngày.
Rót thêm 240 tỉ nâng cấp cửa khẩu nhưng chưa thấy đâu
Theo UBND H.Bình Liêu, để nâng cấp cửa khẩu Hoành Mô, vào năm 2021, UBND tỉnh Quảng Ninh đã triển khai dự án hạ tầng kỹ thuật Khu kinh tế cửa khẩu Hoành Mô giai đoạn 2, với tổng mức đầu tư 240 tỉ đồng.
Việc nâng cấp giai đoạn 2 sẽ tăng gấp 3 so với hiện tại và sẽ góp phần đưa hạ tầng cửa khẩu Hoành Mô phát triển tương xứng với cửa khẩu Động Trung của phía Trung Quốc trong thời gian tới.
Kỳ vọng là thế, nhưng đến nay dự án vẫn "án binh bất động". Kể từ năm 2021, sau khi dự án được giao cho nhà đầu tư là Công ty TNHH Vũ Gia Quảng Ninh thì đến nay mặt bằng thi công vẫn là bãi hoang.
Cũng theo UBND H.Bình Liêu, ngay sau khi có quyết định chấp thuận, nhà đầu tư đã chi trả xong toàn bộ tiền đền bù giải phóng mặt bằng theo quy định và hỗ trợ thêm từ 5 - 10 triệu đồng cho các hộ dân bị ảnh hưởng của dự án với số tiền trên 11 tỉ đồng. Tuy vậy, dự án vẫn chưa được triển khai theo đúng kế hoạch.
Nguyên nhân được UBND H.Bình Liêu chỉ ra là do những bất cập trong công tác cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất của địa phương dẫn đến việc chuyển nhượng đất đai giữa người dân và doanh nghiệp bị kéo dài; bên cạnh đó, một số người dân mặc dù đã nhận tiền đền bù nhưng không hợp tác cùng doanh nghiệp trong việc thực hiện những thủ tục tiếp theo.
Hiện tại, chính quyền địa phương đang tiến hành giải quyết theo quy định của pháp luật để giải phóng dứt điểm mặt bằng, bàn giao cho doanh nghiệp.
Theo Quyết định số 417/QĐ-TTg ngày 11.4.2012 của Thủ tướng Chính phủ thì Cửa khẩu Hoành Mô (H.Bình Liêu (Quảng Ninh, Việt Nam) – Đông Trung (Quảng Tây, Trung Quốc) được nâng cấp từ cửa khẩu phụ lên cửa khẩu chính.
Tuy nhiên, đã gần 10 năm trôi qua, bên phía nước bạn Trung Quốc vẫn chưa công nhận, chỉ coi Hoành Mô là một cửa khẩu địa phương. Vì vậy việc sớm đầu tư nâng cấp hạ tầng cho cửa khẩu Hoành Mô sẽ tạo động lực cho hoạt động xuất nhập khẩu, giao thương hàng hóa của tỉnh Quảng Ninh nói riêng, Việt Nam nói chung.