Gỡ khó cho "rau thành phố"

Theo thống kê, mỗi ngày, người dân Tp.HCM tiêu thụ khoảng 4.200 tấn rau củ quả. Trong số này, gần 30% là nguồn cung cấp tại chỗ, phần lớn còn lại phải nhập từ nhiều tỉnh thành khác trong cả nước. Hiện Tp.HCM có nhiều vùng chuyên canh rau như Củ Chi, Bình Chánh, Hóc Môn, Thủ Đức với tổng diện tích hơn 6.000 ha, sản lượng khoảng 219.400 tấn/năm.

Trồng rau an toàn theo tiêu chuẩn VietGAP từ hơn chục năm qua, ông Trần Văn Thích, Giám đốc Hợp tác xã nông nghiệp sản xuất thương mại và dịch vụ Phước An (HTX Phước An) ở huyện Bình Chánh (Tp.HCM), cho biết: Thời gian gần đây, việc tiêu thụ các sản phẩm rau của HTX ở kênh siêu thị gặp nhiều khó khăn do sức mua yếu. Sản phẩm của HTX ngoài đạt tiêu chuẩn an toàn còn tốn thêm nhiều công đoạn sơ chế, bao gói nên giá thành tương đối cao so với rau thường. Trong khi đó, có siêu thị một ngày chỉ còn nhập vài chục ký rau. Để giải quyết đầu ra, HTX phải chuyển hướng sang các kênh trường học và bếp ăn tập thể để lấy số lượng.

"Hiện tại, nghề trồng rau hết sức bấp bênh khi doanh thu mỗi năm chỉ từ 400 - 500 triệu đồng/ha, lợi nhuận còn lại chỉ 50% số này. Bà con ít đất nên sản xuất nhỏ lẻ, thu nhập rất thấp. Trước đây, có nhà đầu tư muốn vào phát triển sản xuất quy mô lớn, công nghệ hiện đại nhưng cuối cùng rút đi vì vướng chính sách. Theo quy định, đất sản xuất nông nghiệp không cho phép xây dựng kể cả nhà kho, nhà xưởng… thậm chí chòi để giữ đất. Đây là một trong những vướng mắc cần tháo gỡ. Bên cạnh đó, cần quy hoạch các vùng chuyên canh, chính sách hỗ trợ về vốn, cơ sở hạ tầng kèm theo để người dân yên tâm sản xuất", ông Thích nói với Thanh Niên.

HTX Phước An sản xuất theo hình thức canh tác trên đất truyền thống còn HTX Tuấn Ngọc ở phường Long Trường (Tp.Thủ Đức, Tp.HCM) trồng rau bằng công nghệ cao, hoàn toàn bằng thủy canh nhưng cũng gặp khó khăn tương tự. Ông Lâm Ngọc Tuấn, Giám đốc HTX Tuấn Ngọc, chia sẻ: Việc kinh doanh của HTX đang rất thuận lợi. Bình quân 1 ha mỗi tháng tạo ra doanh thu lên đến 200 triệu đồng, tính ra doanh thu mỗi năm đến 1,4 tỉ đồng. Đối với thị trường Tp.HCM, HTX đang có đơn hàng với nhiều kênh phân phối, đáng chú ý là hợp đồng 30 tấn/tháng đối với chuỗi siêu thị Bách Hóa Xanh.

"Bên cạnh đó, chúng tôi đang đi đến giai đoạn cuối của thỏa thuận xuất khẩu rau sang Hàn Quốc với sản lượng đến 10 tấn/tháng. Nếu "chốt giá" thành công, hoạt động kinh doanh của HTX sẽ phát triển rất thuận lợi. Tuy nhiên, khâu sản xuất thì gặp không ít khó khăn. Chúng tôi sản xuất 100% rau thủy canh, sử dụng công nghệ cao và cần phải có hệ thống nhà màng. Bắt buộc phải xây dựng hệ thống sơ chế, đóng gói, bảo quản… Tuy nhiên, việc xây dựng lại bị vướng quy định về "cấm xây dựng trên đất nông nghiệp". Có thể, sắp tới chúng tôi phải chuyển cơ sở sản xuất về các địa phương khác", ông Tuấn nói.

Tiếp xúc thường xuyên với nhiều bà con nông dân, ông Nguyễn Văn Mười, Phó trưởng chi nhánh phía nam - Hội Làm vườn Việt Nam, nói: "Tp.HCM là địa phương có dân số đông nhất cả nước, hơn 10 triệu người. Việc tự chủ một phần nguồn cung thực phẩm là điều rất quan trọng. Tuy nhiên, với mức độ đô thị hóa cao, ngành nông nghiệp của thành phố không thể cạnh tranh được về giá với các địa phương khác. Đó chính là lý do vì sao thời gian gần đây nhiều HTX trồng rau ở Hóc Môn ngừng sản xuất. Chính vì vậy, ngành nông nghiệp nói chung cũng như rau nói riêng cần tập trung vào công nghệ và chất lượng để đáp ứng nhu cầu thị trường ở phân khúc cao. Để làm được điều này cần có chính sách nhất quán và đồng bộ từ khâu quy hoạch, đến cơ chế phát triển hạ tầng, chuỗi cung ứng, hỗ trợ vốn…".