Hầm trú ẩn dự kiến sẽ được xây dựng trong năm tài chính sắp tới (đầu tháng 4-2024), bên trong khuôn viên nhà ga tàu điện ngầm Azabu-juban ở quận Minato.
Tất nhiên không phải người Nhật nào cũng bi quan về ngày X này, nhưng có sự chuẩn bị trước từ cấp chính phủ vẫn tốt hơn, đặc biệt là với quốc gia đã từng bị thả hai trái bom hạt nhân và thường xuyên "sống chung với động đất" như Nhật.
Ám ảnh với nỗi sợ hãi động đất và chiến tranh hạt nhân
Nhật đã chọn khoảng 56.000 địa điểm như trường học và cơ sở công cộng làm nơi sơ tán khẩn cấp tạm thời, song nhiều ý kiến lo ngại các cơ sở tạm thời này không bảo đảm an toàn nếu vụ tấn công tên lửa kéo dài hoặc cường độ tấn công ngày càng dữ dội, vì vậy cần xây hầm ngầm trú ẩn.
Hầm ngầm sẽ dự trữ thực phẩm, nước uống, trang bị hệ thống thông gió, nguồn điện khẩn cấp, thiết bị liên lạc và nhiều vật dụng thiết yếu khác để người dân có thể ẩn náu trong thời gian dài. Do chi phí bảo trì hầm ngầm rất tốn kém nên chính quyền Tokyo đang kêu gọi khu vực tư nhân tham gia cung ứng các cơ sở khẩn cấp tương tự.
Trong khi đó, động đất cũng xảy ra thường xuyên ở Nhật với khoảng 1.500 vụ mỗi năm. Dự báo xác suất 70% thủ đô Tokyo sẽ phải hứng chịu động đất mạnh 7,3 độ Richter vào năm 2050. Thảm họa tiềm ẩn này được gọi là "ngày X".
GS danh dự về địa chấn học Naoshi Hirata tại Đại học Tokyo, thành viên nhóm chuyên gia về phòng chống thảm họa của chính quyền thủ đô Tokyo, nhận xét: "Không phải người dân nào cũng suy nghĩ nghiêm túc về ngày X".
Với suy nghĩ ấy, chính quyền Tokyo đã biên soạn sách hướng dẫn dày 300 trang đồng thời đưa dự án xây dựng "công viên trú ẩn" vào quy hoạch đô thị. Công viên sẽ trở thành trung tâm sinh tồn trang bị trạm sạc pin mặt trời, ghế dài công cộng dùng làm bếp ăn và hố ga trở thành nhà vệ sinh khẩn cấp. Dưới lòng đất là hồ chứa nước và kho lương thực đủ dùng cho cả quận.
Ngoài động đất và sóng thần, người Nhật còn lo sợ tên lửa đạn đạo như từ CHDCND Triều Tiên, nguy cơ chiến tranh hạt nhân sau khi Nga tấn công Ukraine và nguy cơ xảy ra xung đột giữa Trung Quốc với Đài Loan.
Trong bối cảnh đó, vào ngày 10-5-2023, Hội Hầm trú ẩn hạt nhân Nhật ở Tsukuba (tỉnh Ibaraki) đã trưng bày hầm trú ẩn hạt nhân kiểu mẫu. Hội khẳng định hầm được xây dựng theo các thông số kỹ thuật của Thụy Sĩ và có thể chịu được vụ nổ tương tự vụ đánh bom nguyên tử ở Hiroshima và Nagasaki năm 1945 với điều kiện cách tâm vụ nổ từ 1km trở lên.
Hầm ngầm rộng 48m2 với diện tích sinh hoạt 25,6m2, đủ chỗ cho gia đình gồm bốn người lớn, ba trẻ em và một thú cưng sống trong hai tuần. Trong hầm có thiết bị vệ sinh di động, hệ thống lọc không khí và cửa chống nổ dày 200mm.
Chi phí xây dựng hầm và trang bị nội thất vào khoảng 40 triệu yen (267.000 USD), song mức giá tiêu chuẩn không bao gồm giá đất chỉ khoảng từ 20 - 30 triệu yen (từ 134.000 USD đến 200.000 USD).
Những hình ảnh kinh hoàng trong quá khứ về bom nguyên tử và động đất đã thôi thúc người dân Nhật tìm nơi trú ẩn càng an toàn càng tốt. Bà Hiroko đã thiết kế căn hầm dưới phòng khách chứa đầy thức ăn và nước uống đủ chỗ cho bà và con gái nhỏ. Do hầm không có nhà vệ sinh, bà phải sử dụng thùng rác dùng một lần.
Trò chuyện với kênh truyền hình SBS Dateline (Úc), bà giải thích: "Hầm được làm bằng vật liệu máy bay nên rất chắc chắn. Ngay cả khi ngôi nhà bị phá hủy thì nó vẫn chống chịu được, như vậy nó có thể bảo vệ chúng tôi khỏi động đất, tên lửa đạn đạo và nhiều mối nguy hiểm khác. Chúng tôi không có nơi nào trú ẩn vì nhà không có tầng hầm, bởi vậy tôi nghĩ hầm trú ẩn chính là giải pháp".
Phòng trú ẩn hạt nhân có máy tăng áp suất dương
World Net International (WNI) ở Tokyo là công ty chuyên thiết kế và lắp ráp phòng trú ẩn số 1 ở Nhật. Phòng trú ẩn đầu tiên của WNI chỉ có chức năng trú ẩn tránh sóng thần, sau đó công ty đã mở rộng các dòng sản phẩm có thêm chức năng trú ẩn động đất, trú ẩn lũ lụt và gần đây nhất là trú ẩn hạt nhân.
Ông Hiroki Nakajima - giám đốc tiếp thị công ty - cho biết trên trang SoraNews24 (Nhật): "Đối với phòng trú ẩn hạt nhân, điều quan trọng là nhanh chóng đạt được áp suất dương (áp suất không khí trong phòng cao hơn áp suất không khí bên ngoài). Bạn chỉ có thể đạt được áp suất dương khi nơi trú ẩn kín hoàn toàn. Khi đạt áp suất dương, người bên trong sẽ được bảo vệ khỏi chất phóng xạ bên ngoài".
Ông giải thích: "Tính từ thời điểm tên lửa được phóng đi đến khi Chính phủ Nhật phát còi báo động phải mất khoảng năm phút, sau đó mất khoảng năm phút nữa để tên lửa bay tới Nhật. Vì vậy phải đạt được áp suất dương trong thời gian đó cộng với thời gian chạy vào phòng trú ẩn, bằng không sẽ công cốc".
Phòng một người của WNI có giá 6,8 triệu yen (45.400 USD), còn phòng hai người có giá 8,8 triệu yen (58.700 USD). Một yếu tố quan trọng nữa là độ dày của tường. Tường mỏng nhất vẫn đủ chắc chắn khi tên lửa tấn công cách 10km.
Tường dày tối đa sẽ đạt hiệu quả chống tác động của tên lửa phát nổ cách 5km. Ông Nakajima tự tin ngay cả xe tăng đâm vào thì tường vẫn đứng vững. Giá phòng hai người có tường dày khoảng 12,8 triệu yen (85.400 USD).
Theo báo Financial Times (Anh), trước đây mỗi năm WNI bán được chừng vài sản phẩm cao cấp giá 80.000 USD. Nhưng sang năm 2022, số lượng tăng vọt lên 25 đơn vị do tâm lý sợ hãi gia tăng vì Triều Tiên thử tên lửa đạn đạo, chiến sự ở Ukraine và sức mạnh quân sự ngày càng gia tăng của Trung Quốc. Ông Nakajima hy vọng nếu có nguồn trợ cấp nhà nước, doanh số bán hàng có thể tăng gấp 100 lần.
Trên thế giới, Nhật dù là quốc gia duy nhất đến nay phải hứng chịu hai trái bom nguyên tử trong Thế chiến thứ 2, cũng như thường xuyên bị thảm họa nặng nề bởi động đất và sóng thần, nhưng không phải người dân nào cũng quá bi quan về ngày X.
Mặc dù có sự chuẩn bị trước là tốt nhất, nhưng họ cũng không bị quá ám ảnh bởi nguy cơ hiểm họa nào đó. Nhiều người tin vào các kế hoạch bảo vệ đất nước của chính phủ cũng như giải pháp khoa học. Thực tế là đến nay Nhật đã rất phát triển các ngành khoa học, công nghệ "sống chung với động đất" như trong lĩnh vực xây dựng, giao thông...
***************
Mặc dù khả năng thiên thạch hủy diệt loài người hay chiến tranh thế giới dẫn đến mùa đông hạt nhân rất khó xảy ra, điều chắc chắn là những người chuẩn bị cho ngày tận thế sẵn sàng móc hầu bao trả tiền cho các sản phẩm có thể bảo vệ họ sống sót. Chuẩn bị cho ngày tận thế đã trở thành thị trường kinh doanh lớn.
Kỳ tới: Làm giàu với ngày tận thế
Không chỉ một người, mà có nhiều người xây dựng kế hoạch sống sót cho ngày tận thế. Họ xây nhà và học các kỹ năng sinh tồn để sống sót nếu tận thế xảy ra.