Đô thị càng to càng khó xây nhà ở xã hội

Ở các đô thị lớn như Hà Nội, TP.HCM, người dân đỏ mắt tìm mua nhà ở xã hội.

Trong khi đó tại các tỉnh vùng ven như Bắc Ninh có hàng ngàn căn hộ "nằm chờ" người mua, đó là nghịch lý trong chính sách phát triển nhà ở xã hội hiện nay.

Ghi nhận của Tuổi Trẻ tại Hà Nội cho thấy từ năm 2013 đến nay chỉ có một vài dự án nhà ở xã hội được khởi công, xây dựng và mở bán căn hộ. Trong đó có thể kể tới các dự án nhà ở xã hội NHS Trung Văn (quận Nam Từ Liêm), quy mô 149 căn hộ được khởi công xây dựng, mở bán nhà vào tháng 5-2023.

Tiếp đó là dự án nhà ở xã hội CT-05, CT-06 (thuộc khu đô thị mới Thanh Lâm - Đại Thịnh, huyện Mê Linh), quy mô 280 căn hộ, được khởi công xây dựng vào tháng 12-2023. Từ đầu năm 2024 đến nay chưa có thêm dự án nhà ở xã hội nào được khởi công xây dựng tại Hà Nội.

Và để thực hiện đề án xây dựng 1 triệu căn nhà ở xã hội của Chính phủ, TP Hà Nội đang chuẩn bị đầu tư năm khu nhà ở xã hội tập trung, trong đó có hai dự án sẽ được đầu tư tại xã Tiên Dương (huyện Đông Anh), ba dự án còn lại sẽ được đầu tư tại xã Cổ Bị (huyện Gia Lâm), xã Ngọc Hồi, xã Đại Áng (huyện Thanh Trì) và xã Khánh Hà (huyện Thường Tín), xã Đại Mạch (huyện Đông Anh). Các dự án này trên thực tế đã được TP Hà Nội đầu tư từ lâu nhưng đến nay vẫn nằm trên giấy.

Tương tự tại TP.HCM, theo kế hoạch phát triển nhà ở TP giai đoạn 2021 - 2025 đã được phê duyệt, dự kiến phát triển 2,5 triệu m² sàn nhà ở xã hội, tương đương 35.000 căn hộ. Trong đề án "Đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021 - 2030", TP.HCM được giao đến năm 2030 hoàn thành 69.700 căn, trong đó giai đoạn 2021 - 2025 hoàn thành 26.200 căn và giai đoạn 2026 - 2030 hoàn thành 43.500 căn.

Báo cáo giám sát của HĐND TP.HCM (cuối năm 2023) cho thấy nhu cầu về nhà ở xã hội trên địa bàn TP rất lớn nhưng nguồn cung hạn chế, chưa đáp ứng nhu cầu. Giai đoạn 2016 - 2021, TP chỉ đạt được gần 67% so với chỉ tiêu diện tích sàn xây dựng nhà ở xã hội (1,78 triệu m²), số dự án hoàn thành chỉ đạt 20/93 dự án đặt ra.

Trong khi đó, giai đoạn 2021 - 2025, khả năng hoàn thành thêm khoảng 2,5 triệu m² sàn (tương đương 35.000 căn hộ nhà ở xã hội) rất thấp, khó khả thi. Tính đến quý 3-2023 chỉ có một dự án hoàn thành, đạt 1,31% chỉ tiêu. UBND TP.HCM cũng xác định khả năng chỉ có thể hoàn thành khoảng 12.000 căn trong giai đoạn 2021 - 2025.

Trong khi đó tại Bắc Ninh, dự án nhà ở xã hội Lan Hưng (thị xã Thuận Thành) được xây dựng từ năm 2019, quy mô khoảng 1.400 căn nhà ở công nhân (hiện mới hoàn thành khoảng 700 căn hộ), với giá bán từ 10-11 triệu đồng/m² lại đang ế khoảng 400 căn hộ.

Tương tự là trường hợp của Tổng công ty Viglacera đã triển khai khoảng 10.000 căn nhà ở xã hội (chủ yếu là nhà ở công nhân) tại bốn tỉnh Bắc Ninh, Quảng Ninh, Hà Nam và Phú Thọ, giá bán căn hộ từ 8-10 triệu đồng/m², tương đương giá từ 250 - 600 triệu đồng/căn hộ nhưng hiện vẫn còn khoảng 3.000 căn nhà chưa bán được.

Còn tại Bắc Giang, tháng 6-2023 dự án nhà ở xã hội dành cho công nhân tại khu đô thị mới thị trấn Nếnh (huyện Việt Yên) được khởi công xây dựng với quy mô khoảng 7.000 căn hộ. Đến tháng 1-2024, TP Hải Phòng cũng khởi công xây dựng dự án nhà ở xã hội Tràng Cát (tên thương mại Happy Home) quy mô xây dựng khoảng 4.300 căn hộ.

Đà Nẵng cho thuê nhà ở xã hội

Tính đến hết năm 2023, Đà Nẵng đã đầu tư hoàn thành hơn 16.700 căn hộ nhà ở xã hội, trong đó vốn ngân sách nhà nước đã đầu tư hơn 12.000 căn hộ. Đối với chung cư nhà ở xã hội thuộc sở hữu nhà nước,

TP đã bố trí cho thuê trên 98% số căn.

Sở Xây dựng TP Đà Nẵng cho biết hiện nay TP tập trung hoàn thành dự án chung cư nhà ở xã hội cho người có công với cách mạng tại đường Vũ Mộng Nguyên (hơn 200 căn hộ, đầu tư từ vốn ngân sách). Ngoài ra TP thực hiện chuyển đổi công năng hai khu ký túc xá sinh viên sang nhà ở xã hội (hơn 600 căn hộ), triển khai đề án bán nhà ở xã hội thuộc sở hữu nhà nước đang bố trí thuê (hơn 1.700 căn hộ).

"Đối với trường hợp nhà ở xã hội thuộc sở hữu nhà nước, hiện quỹ nhà còn rất ít. TP đã chỉ đạo tập trung thu hồi nhà ở đối với các trường hợp không còn đảm bảo điều kiện thuê hoặc vi phạm quy chế quản lý sử dụng chung cư thuộc sở hữu nhà nước để bổ sung quỹ nhà bố trí lại", đại diện Sở Xây dựng cho biết.

Ngoài ra, theo Sở Xây dựng, Đà Nẵng đang đôn đốc hoàn thành bốn dự án nhà ở xã hội gồm chung cư thu nhập thấp tại khu tái định cư Đại Địa Bảo (khối nhà C), chung cư thu nhập thấp tại khu dân cư An Trung 2 (khối nhà A, B), khu chung cư nhà ở xã hội KCN Hòa Khánh (khối nhà B2) và chung cư nhà ở xã hội tại lô đất B4-2 thuộc khu đô thị xanh Bàu Tràm Lakeside với hơn 2.500 căn hộ.

Ngoài ra TP cũng đang kêu gọi đầu tư mới ba dự án nhà ở xã hội tại khu đất B4-1, B4-2 thuộc khu tái định cư Hòa Hiệp 4, tại khu đất chung cư số 3 thuộc khu B - khu dân cư Nam cầu Cẩm Lệ và tại khu đất chung cư số 5 thuộc khu B - khu dân cư Nam cầu Cẩm Lệ.

Ba dự án này có quy mô hơn 3.500 căn hộ từ nguồn vốn ngoài ngân sách sẽ dành để bán, cho thuê đối với các đối tượng được hưởng chính sách về nhà ở xã hội theo quy định.

Bình Định: ủng hộ hết mình

Ngày 16-3, ông Trần Viết Bảo - giám đốc Sở Xây dựng tỉnh Bình Định - thông tin trong kế hoạch thực hiện đề án đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội giai đoạn 2021 - 2030 của Chính phủ, tỉnh Bình Ðịnh đặt mục tiêu đến năm 2030 có 20.346 căn. Trong đó giai đoạn 2021 - 2025 phấn đấu đầu tư xây dựng 9.706 căn, giai đoạn 2026 - 2030 đầu tư xây dựng khoảng 10.640 căn.

Đến thời điểm hiện tại đã triển khai 14 dự án với 9.845 căn và hoàn thành đưa vào sử dụng 1.393 căn, đang thi công xây dựng 4.300 căn và trong năm 2024 sẽ hoàn thành đưa vào sử dụng 1.487 căn. Chủ đầu tư đang lập thủ tục đầu tư xây dựng tiếp tám dự án với 4.152 căn. Tỉnh cũng đã đấu thầu lựa chọn chủ đầu tư, chấp thuận nhà đầu tư cho 28 dự án với 24.675 căn nhà ở xã hội; rà soát, bố trí 22 vị trí, quỹ đất quy hoạch nhà ở xã hội dự kiến phát triển 16.703 căn...

Để tạo thuận lợi cho chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội, UBND tỉnh sẽ hỗ trợ 50% kinh phí đầu tư xây dựng hệ thống hạ tầng kỹ thuật trong phạm vi dự án xây dựng nhà ở xã hội (trừ hệ thống kỹ thuật bên trong tòa nhà). Đồng thời tỉnh thực hiện giải phóng mặt bằng và giao mặt bằng sạch cho nhà đầu tư triển khai dự án.

Theo ông Bảo, sở cũng ghi nhận nhiều khó khăn, vướng mắc từ nhà đầu tư xây dựng nhà ở xã hội trên địa bàn tỉnh và đã báo cáo Bộ Xây dựng kiến nghị Chính phủ xem xét có quy định cơ chế hỗ trợ, ưu đãi đảm bảo khuyến khích các doanh nghiệp tham gia phát triển nhà ở xã hội.