Trao đổi với Tuổi Trẻ, nhiều chuyên gia ủng hộ việc cấp phép kinh doanh đặt cược công khai để ngăn chặn cá cược chui, đồng thời quản lý, giám sát chặt hoạt động cá cược, hạn chế tiêu cực phát sinh từ cá cược chui.
Đề xuất thí điểm cho cá cược bóng đá ở 20 tỉnh, thành phố
Theo Bộ Tài chính, hiện có 7 tỉnh, thành phố đang đề xuất cấp phép đầu tư các dự án đua ngựa, đua chó có cá cược là Hà Nội, Phú Yên, Bình Dương, Vĩnh Phúc, Đà Nẵng, Lâm Đồng, Hà Tĩnh. Tuy vậy, hầu hết các dự án vẫn đang ở dạng đề xuất đầu tư, chưa triển khai xây dựng, chưa tổ chức đặt cược.
Trong số này có hai dự án đang triển khai gồm dự án trường đua ngựa Sóc Sơn (Hà Nội) có tổng vốn đầu tư 420 triệu USD (tương đương khoảng 10.300 tỉ đồng) và dự án trường đua ngựa, đua chó Thiên Mã - Madagui - câu lạc bộ polo và ngựa biểu diễn (huyện Đạ Huoai, tỉnh Lâm Đồng), vốn đầu tư khoảng 1.546,8 tỉ đồng.
Bên cạnh đó, trong quá trình sửa đổi nghị định 06 năm 2017 về kinh doanh đặt cược đua ngựa, đua chó và bóng đá quốc tế, Bộ Tài chính cũng đề xuất cho thí điểm kinh doanh đặt cược bóng đá quốc tế, địa bàn đặt cược kinh doanh bóng đá quốc tế gồm 20 tỉnh, thành phố là Hà Nội, Hải Phòng, Đà Nẵng, TP.HCM, Cần Thơ, Quảng Ninh, Khánh Hòa, Đắk Lắk, Bình Dương, An Giang, Kiên Giang, Bà Rịa - Vũng Tàu, Nam Định, Thanh Hóa, Nghệ An, Thừa Thiên Huế, Đồng Nai, Long An, Tây Ninh và Tiền Giang.
Về vấn đề rất nhiều người quan tâm liên quan đến cá cược bóng đá quốc tế, ông Trần Hào Hùng, cục trưởng Cục Quản lý và đấu thầu (Bộ Kế hoạch và Đầu tư), cho hay theo nghị định 23 năm 2024 của Chính phủ về hướng dẫn Luật Đấu thầu thì dự án kinh doanh đặt cược bóng đá quốc tế theo quy định của pháp luật về kinh doanh đặt cược đua ngựa, đua chó và bóng đá quốc tế sẽ phải đấu thầu chọn nhà đầu tư.
Hiện hành lang pháp lý về đấu thầu đã đầy đủ để thực hiện tổ chức đấu thầu chọn nhà đầu tư thực hiện kinh doanh đặt cược bóng đá quốc tế.
Cấp phép để kiểm soát
Việc ban hành các quy định, tiến tới cấp phép chính thức hoạt động kinh doanh cá cược bóng đá quốc tế, đua ngựa, đua chó theo phân tích của nhiều chuyên gia là cần thiết nhưng phải làm chặt chẽ.
TS Ngô Trí Long, nguyên viện trưởng Viện Nghiên cứu thị trường giá cả, cho rằng cá cược là một hoạt động đánh bạc, có độ rủi ro rất lớn. Ở các nước luật pháp quy định rất rõ ràng về điều kiện kinh doanh cá cược và người tham gia hoạt động cá cược.
Rõ ràng nhu cầu kinh doanh cá cược trong nước hiện nay là có, vấn đề là chúng ta phải ban hành cơ chế, điều kiện cụ thể về hoạt động kinh doanh cá cược. Đây là hoạt động kinh doanh nhạy cảm nên không thể buông lỏng việc cấp phép.
Trên thực tế năm 2017, chúng ta đã ban hành nghị định về hoạt động kinh doanh cá cược nhưng đến nay chưa cấp phép được cũng là một thiếu sót. "Nếu xã hội có nhu cầu mà chúng ta không ban hành quy định để quản lý, cấp phép, giám sát thì sẽ sinh ra hoạt động chui, vi phạm pháp luật và xảy ra nhiều tệ nạn xã hội" - ông Long nói.
Cũng theo ông Long, đã có quy định pháp luật rồi thì cần sớm hoàn thiện văn bản hướng dẫn liên quan đến hoạt động cá cược để cấp phép, quản lý phù hợp với điều kiện thực tế Việt Nam.
Còn theo ông Nguyễn Quang Đồng (viện trưởng Viện Nghiên cứu chính sách và phát triển truyền thông), cần sớm cấp phép hoạt động kinh doanh cá cược để quản lý, giám sát bởi thời gian qua chúng ta cấm thì nhiều người vẫn cá độ bóng đá chui. Hiện nay, chúng ta có quy định cho thí điểm kinh doanh cá độ bóng đá quốc tế nhưng chưa có doanh nghiệp nào được cấp phép.
Ông Đồng cũng cho rằng việc cấp phép kinh doanh cá độ bóng đá, đặt cược đua chó, đua ngựa sẽ giúp Nhà nước thu được thuế. Qua hoạt động cấp phép cơ quan quản lý cũng kiểm soát được hành vi của người chơi, định hướng cho họ về mặt thông tin, bảo vệ lợi ích người tham gia theo hướng minh bạch hơn. Bảo vệ an toàn tính mạng, sức khỏe cho người tham gia hoạt động kinh doanh cá cược.
Về mặt thuần phong mỹ tục, ông Đồng cho rằng cần đặt quan điểm ngược lại là nước Anh và nhiều nước châu Âu cho phép cá độ hợp pháp nhưng họ vẫn bảo đảm được trật tự, an toàn xã hội và không vi phạm đạo đức xã hội.
Hơn nữa, cũng cần có cái nhìn cởi mở hơn khi chúng ta xác định xây dựng ngành công nghiệp văn hóa, thu hút ngày càng nhiều khách quốc tế đến Việt Nam thì cần sớm cấp phép hoạt động cá cược, coi đây là trò chơi có thưởng bình thường.
Trong khi đó, từ góc độ văn hóa, xã hội, PGS.TS Nguyễn Thị Minh Thái băn khoăn: "Không dễ để một đất nước xuất phát điểm từ nông nghiệp lại ngay lập tức quen với văn hóa cá cược, chơi casino. Vì vậy, cần phải thí điểm một cách thận trọng nếu không sẽ lợi bất cập hại".
* Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc:
Vừa nghiên cứu, triển khai, vừa ngăn ngừa những rủi ro
Hiện có ba loại đặt cược bóng đá, đua ngựa, đua chó nhưng hiện chưa triển khai được. Thời gian qua khi triển khai đặt cược về bóng đá, bộ đã xây dựng quy định để tổ chức đấu thầu về loại hình này thì vướng quy định của Luật Đấu thầu. Vừa rồi sửa Luật Đấu thầu đã đưa được điều này vào. Bây giờ phải xây dựng được hành lang pháp lý để triển khai đặt cược bóng đá.
Đặt cược ngựa, chó, hiện đã có quy định yêu cầu chủ đầu tư phải xây dựng hệ thống trường đua chuẩn, phải có thiết bị, có nhân công chuyên nghiệp, bảo đảm. Hiện đang triển khai 2 dự án liên quan đến đua ngựa, đua chó. Đây là loại hình mới, bộ vừa nghiên cứu, triển khai, vừa ngăn ngừa những rủi ro.
Với các hình thức này, khi cấp phép đầu tư, bộ sẽ trình với Thủ tướng quyết định chủ trương đầu tư. Khi hoàn thành cơ sở vật chất để đạt được điều kiện cấp phép đặt cược thì bộ xem xét cấp phép.
* GS Hà Tôn Vinh (chuyên gia về kinh doanh casino, trò chơi có thưởng, cá cược):
Không phải doanh nghiệp nào cũng đủ kinh nghiệm
Đến nay, chúng ta chưa có dự án kinh doanh cá cược nào được cấp phép hoạt động vì hoạt động cá cược ở nhiều nước trên thế giới hiện nay chủ yếu thực hiện qua mạng, chi phí rất ít, nhà đầu tư cũng rất ít, phần thưởng dành cho người chơi nhiều. Giờ ai cũng có điện thoại thông minh nên việc lập một tài khoản cá cược trên điện thoại cũng khá dễ dàng.
Trong khi đó, quy định hiện nay của chúng ta lại quy định doanh nghiệp kinh doanh cá cược phải có trụ sở, văn phòng, máy móc như Công ty Vietlott kinh doanh xổ số thì không nhiều nhà đầu tư tham gia. Hơn nữa, chúng ta từng có một trường đua chó ở Vũng Tàu nhưng không hoạt động hiệu quả phải đóng cửa vì dự án đặt ở vùng không đông đúc dân cư.
Ngay cả hoạt động đua ngựa nhiều nơi họ tổ chức đua trên máy, ngựa ảo, đua ảo trên mạng, giờ nếu chúng ta yêu cầu nhà đầu tư phải xây một trường đua ngựa thật như ở Macau, Hong Kong thì lỗi thời. Những mô hình này giờ không thành công nữa. Với điều kiện kinh doanh về vốn đầu tư ban đầu lên tới hàng ngàn tỉ như hiện nay, nhiều nhà đầu tư không tham gia.
Hơn nữa, cá cược bóng đá là lĩnh vực đặc thù không phải doanh nghiệp nào cũng làm được, các công ty cá cược chuyên nghiệp trên thế giới không nhiều, họ có vài chục năm kinh nghiệm, có phần mềm kiểm soát mới làm được. Trên thế giới cũng không có nhiều doanh nghiệp kinh doanh hoạt động cá cược.
Vì thế, việc đấu thầu chọn doanh nghiệp trong nước kinh doanh cá cược rất khó thành công. Các doanh nghiệp trong nước khó tự mình tổ chức kinh doanh cá cược mà cần phải liên kết với các doanh nghiệp nước ngoài để cùng kinh doanh.
Chưa nói, quy mô thị trường cá cược Việt Nam quá nhỏ, chưa thực sự hấp dẫn.
Quản lý chặt chẽ có thể tạo ra một nguồn thuế đáng kể
Đây là nhận định của ông Fredric Gushin, chủ tịch kiêm giám đốc điều hành Tập đoàn trò chơi Spectrum Gaming Group, nhấn mạnh khi Chính phủ Thái Lan đang đặt mục tiêu cạnh tranh trong ngành "công nghiệp trò chơi cá cược" với Singapore và Philippines.
Cụ thể, ông Fredric Gushin cho rằng các quan chức Thái Lan đã sẵn sàng khám phá những lợi ích tiềm năng của việc hợp pháp hóa các trò chơi cá cược tại nước này. "Thái Lan đang bị các nước láng giềng như Campuchia, Lào và Myanmar bỏ lại phía sau. Mặc dù những quốc gia này cũng là những quốc gia có phần đông dân số theo đạo Phật nhưng họ đều có sòng bạc của riêng mình.
Xét đến mức độ hấp dẫn của Thái Lan đối với du khách Trung Quốc, Ấn Độ hay các nhóm du khách từ nhiều quốc gia khác, đây chính là thời điểm tốt để thúc đẩy quá trình hợp pháp hóa các loại trò chơi cá cược. Và mục tiêu khôi phục nền kinh tế Thái Lan chính là động lực chính yếu của việc hợp pháp hóa các trò chơi cá cược", ông Gushin phân tích.
Theo vị này nhận định, chính phủ của nhiều quốc gia trên thế giới bắt đầu nhận ra các trò chơi cá cược thể thao, cá cược trực tuyến nếu được quản lý chặt chẽ có thể tạo ra một nguồn doanh thu thuế đáng kể.
Những nhận định trên của ông Gushin đến từ việc quan sát Singapore, quốc gia đã hợp pháp hóa cá cược. Theo báo Straits Times, hồi năm 2005, ông Lý Hiển Long, khi đó là thủ tướng Singapore, đã bày tỏ mong muốn bãi bỏ lệnh cấm cửa các sòng bạc để cho phép người dân tổ chức xổ số, cá cược đua ngựa, cá cược bóng đá vào thời điểm đó.
Tuy nhiên, dự định của ông Lý đã vấp phải không ít ý kiến trái chiều từ người dân Singapore và cả sự phản đối từ những quốc gia láng giềng, nơi cá cược dưới mọi hình thức đều bị tính là vi phạm pháp luật.
Nhiều nhóm tôn giáo và xã hội ở Singapore khi đó lập luận rằng việc hợp pháp hóa sòng bạc tại quốc đảo này có thể trở thành đòn bẩy làm gia tăng các hoạt động cho vay nặng lãi, mại dâm, là cầu nối đưa người dân vào con đường nợ nần.
Thế nhưng, từ ngày 1-8-2022, các hình thức cờ bạc như mạt chược hoặc chơi bài poker trong phạm vi gia đình, bạn bè tại nhà đã được hợp pháp hóa, theo những thay đổi mới của đạo luật kiểm soát cờ bạc Singapore.
Tuy nhiên những người tham gia đánh bạc dưới 21 tuổi sẽ bị tính là phạm tội, ngoại trừ trường hợp người chơi tham gia tại các trung tâm thuộc Công ty Singapore Pool - nơi độ tuổi tham gia đánh bạc hợp pháp tối thiểu là 18 tuổi, theo thông tin từ trang web của Bộ Nội vụ Singapore (MHA).
Luật mới này cũng quy định các cơ sở tư nhân phải có giấy phép của chính phủ về việc cung cấp dịch vụ cờ bạc như cá cược hay xổ số thì mới được hoạt động. Tuy nhiên, các hình thức đánh bạc trên mạng xã hội vẫn bị cấm tại đảo quốc sư tử.
Theo thông tin từ trang web của Công ty luật Detons (Singapore), các hình thức cờ bạc trực tuyến bị cấm, trừ những trường hợp được giới chức cấp phép hoạt động.
Những người tổ chức cá cược, đánh bạc mà không có giấy phép sẽ đối mặt với mức phạt từ phạt hành chính tối đa 500.000 SGD (hơn 12 triệu đồng) đến mức phạt tối đa 7 năm tù giam. Những người tái phạm sẽ đối mặt với mức án từ tối đa 700.000 SGD (hơn 17 triệu đồng) đến tối đa 10 năm tù giam.
Việt Nam: nhan nhản web lậu, vài chục tỉ đồng/vụ cá cược
Tại Việt Nam hiện nay, tình trạng các web lậu kinh doanh cá cược bóng đá khá phổ biến, người có nhu cầu cá cược bóng đá chỉ cần lên mạng là có thể dễ dàng truy cập vào các web lậu kinh doanh cá cược bóng đá. Các trang web này có số thành viên trực tuyến lên đến hàng nghìn người. Đây cũng là những nơi tường thuật lậu các trận đấu bóng đá kết hợp với bình luận, đọc trận đấu, phân tích kèo, tỉ lệ "nhà cái" đưa ra.
Tình trạng cá độ bóng đá chui hiện nay khá phổ biến, trong thời gian gần đây hàng loạt vụ cá độ bóng đá chui đã bị cơ quan công an khởi tố, bắt giam ở nhiều tỉnh thành. Mỗi vụ có số tiền giao dịch lên đến vài chục tỉ đồng.
GS HÀ TÔN VINH, chuyên gia có hàng chục năm kinh nghiệm trong lĩnh vực casino, phân tích việc nới rộng và phát triển casino để phát triển kinh tế và giảm thiểu mặt trái.