Nguồn: Viện Kinh tế thế giới Kiel (IfW Kiel) - Dữ liệu: BÌNH AN - Đồ họa: TUẤN ANH
Ngày 19-3, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin nhấn mạnh Mỹ "sẽ không để Ukraine thất bại", trong bối cảnh Quốc hội Mỹ vẫn chưa thể thông qua gói viện trợ mới 95 tỉ USD cho các đồng minh mà trong đó có khoảng 60 tỉ USD cho Ukraine.
Thông điệp rõ ràng, nhưng...
Phát biểu tại cuộc họp của Nhóm liên lạc quốc phòng Ukraine (UDCG) ở Căn cứ không quân Ramstein (Đức), ông Austin nói: "Thông điệp của chúng tôi hôm nay rõ ràng: Mỹ sẽ không để Ukraine thất bại. Liên minh này sẽ không để Ukraine thất bại. Và thế giới tự do sẽ không để Ukraine thất bại". Bộ trưởng Austin cũng ca ngợi những cam kết viện trợ vũ khí gần đây của Đan Mạch, Pháp, Đức, Thụy Điển… và kêu gọi các đồng minh tiếp tục ủng hộ Kiev.
Tuy nhiên, giới quan sát cho rằng mặc dù thông điệp trên "rõ ràng" nhưng con đường để thực hiện lại không hề rõ ràng, cụ thể. Ai có thể nói chắc rằng Mỹ sẽ thông qua thêm các gói viện trợ trị giá hàng chục tỉ USD cho Ukraine để đảm bảo Kiev chiến thắng? Trang Politico bình luận: "Gần đây Mỹ đưa ra nhiều lời nói hơn là đạn dược".
Cuộc họp của UDCG - với hơn 50 nhà lãnh đạo quốc phòng từ châu Âu và khắp thế giới tham gia - diễn ra vào thời điểm rất khó khăn với Ukraine.
Các quan chức quốc phòng phương Tây tiếp tục cảnh báo Ukraine đang bị Nga áp đảo về vũ khí trên chiến trường. Tình trạng thiếu đạn pháo vừa qua đã buộc họ phải rút lui khỏi thành phố chiến lược Avdiivka ở đông Ukraine.
Hôm 19-3 đánh dấu cuộc họp lần thứ 20 của UDCG - tổ chức chủ chốt điều phối việc cung cấp vũ khí và viện trợ cho Ukraine.
"Quân đội Ukraine phải đối mặt với điều kiện khắc nghiệt và giao tranh khó khăn. Người dân Ukraine phải đối mặt các cuộc tấn công liên tục của tên lửa Nga và máy bay không người lái Iran. Nhưng Ukraine sẽ không lùi bước, và Mỹ cũng vậy" - ông Austin nói.
Trong bối cảnh bế tắc về viện trợ cho Ukraine tại Quốc hội Mỹ, tuần trước Lầu Năm Góc công bố gói viện trợ trị giá 300 triệu USD cho Ukraine nhờ vào các khoản tiết kiệm tài chính từ các hợp đồng của quân đội Mỹ.
Tuy nhiên, báo New York Times nhận định quân đội Ukraine có thể sẽ "đốt hết" phần lớn số viện trợ mới chỉ trong vài tháng, thậm chí vài tuần. Khó có khả năng chính quyền Tổng thống Joe Biden sẽ viện trợ nhiều hơn nữa, trừ khi các thành viên Đảng Cộng hòa tại Hạ viện Mỹ chịu thông qua kế hoạch chi khẩn 60 tỉ USD để mua thêm vũ khí cho Ukraine và tăng cường sản xuất vũ khí ở Mỹ.
"Chúng ta sẽ phải giải quyết chuyện đó" - Bộ trưởng Quốc phòng Đức Boris Pistorius nói bên lề cuộc họp trên, khi được hỏi về nguồn viện trợ đang bị chặn tại Quốc hội Mỹ. Ông nói thêm Đức sẵn sàng tiếp tục hỗ trợ Ukraine và "tôi tin chắc Mỹ cũng sẽ làm như vậy, giống như trước đây".
Một binh sĩ Ukraine bên cạnh khẩu pháo D-20 tại vùng Donetsk, ảnh chụp 11-3 - Ảnh: REUTERS
Mỹ cho vay không lãi suất?
Đầu tuần này thượng nghị sĩ Cộng hòa Lindsey Graham đã gặp Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tại Kiev. Trong thông cáo báo chí sau cuộc gặp, ông Graham cho biết ông dự đoán một số khoản hỗ trợ của Mỹ dành cho Ukraine trong tương lai sẽ được cung cấp dưới dạng khoản vay thay vì tặng hoàn toàn. Ông nói ý tưởng của cựu tổng thống Mỹ Donald Trump về việc viện trợ dưới dạng khoản vay không lãi suất là "con đường khả thi nhất phía trước".
"Tôi biết người Mỹ muốn giúp đỡ bạn bè và đồng minh của mình, nhưng tôi cũng tin rằng chúng ta phải xem xét tình hình kinh tế của mình khi giúp đỡ người khác" - ông Graham nói.
Tình trạng không chắc chắn về cam kết của Mỹ với Ukraine nhìn chung đã khiến các đồng minh ở châu Âu cố gắng lấp đầy khoảng trống. Tuy nhiên, các nhà sản xuất đạn dược của "lục địa già" cũng đang vật lộn với khó khăn và không thể theo kịp nhu cầu.
Trong cuộc họp của UDCG, lãnh đạo từ các nước khác đã hứa hỗ trợ thêm cho Ukraine. Bộ trưởng Quốc phòng Đức Boris Pistorius công bố gói viện trợ mới trị giá 500 triệu euro (khoảng 540 triệu USD) cho Ukraine, trong đó có 10.000 quả đạn, 100 xe bọc thép cho bộ binh…
Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Austin cũng cảnh báo nếu Ukraine thua, NATO sẽ bị kéo vào một cuộc chiến với Nga. Ông nói: "Đừng đùa! Ông Putin sẽ không dừng lại ở Ukraine. Tuy nhiên, như Tổng thống Biden đã nói, Ukraine có thể chặn ông Putin nếu chúng ta sát cánh cùng Ukraine và cung cấp những vũ khí họ cần để tự vệ".
Ukraine "sốc"
Ukraine đã bày tỏ bị sốc vì đến giờ Quốc hội Mỹ vẫn chưa phê duyệt gói viện trợ quân sự mới trị giá 60 tỉ USD cho họ trong lúc Kiev đang phải vật lộn với tình trạng thiếu vũ khí.
"Điều thực sự quan trọng và khiến chúng tôi bị sốc là quyết định này vẫn chưa được thông qua. Chúng ta đang tiến gần đến cuối tháng 3, trong khi các cuộc thảo luận - về vấn đề lợi ích sống còn và lợi ích chiến lược của Mỹ ở châu Âu - vẫn đang tiếp diễn", Ngoại trưởng Ukraine Dmytro Kuleba phát biểu hôm 19-3.
Châu Âu đề xuất chuyển lợi nhuận từ tài sản của Nga cho Ukraine, Nga dọa 'đáp trả'Ngày 20-3, Ủy ban châu Âu đề xuất chuyển 90% lợi nhuận của các tài sản Nga để mua vũ khí cho Ukraine, phần còn lại dành cho việc tái thiết.