7/10 nguyên nhân tử vong hàng đầu trên thế giới có sự góp phần của viêm mãn tính

Bác sĩ Trần Anh Tuấn, Bệnh viện K, cho biết viêm là hệ thống phòng thủ tự nhiên của cơ thể giúp chống lại những tác nhân gây hại. Viêm cấp tính chỉ diễn ra trong thời gian ngắn và cần thiết cho cơ thể. Mặt khác, viêm mãn tính là vấn đề nghiêm trọng, nó góp phần gây ra 7/10 nguyên nhân tử vong hàng đầu trên thế giới.

Không giống như viêm cấp tính chỉ kéo dài vài ngày đến vài tuần hoặc cho đến khi vấn đề được giải quyết, sau đó mọi thứ trở lại bình thường. Viêm mãn tính có thể kéo dài trong một thời gian dài, nhiều tháng, nhiều năm, thậm chí cả đời

Viêm mãn tính thường là do lối sống, chế độ ăn uống không lành mạnh hoặc thiếu ngủ, thiếu vận động, căng thẳng quá mức… Không giống như viêm cấp tính, cơ thể thông minh của chúng ta biết nhận ra các tác nhân xấu, và nó làm hết sức mình để chống lại.

Tuy nhiên, ở viêm mãn tính, các tình trạng như căng thẳng kéo dài, không hoặc ít vận động, độc tố môi trường… cơ thể sẽ đấu tranh chăm chỉ mà không có kết quả. Quá trình sửa chữa tế bào không ngừng nghỉ dễ dẫn tới sai sót trong DNA, khiến cho các tế bào sinh sôi phát triển quá mức, dẫn tới sự hình thành ung thư.

Viêm mãn tính có thể dẫn đến tổn thương DNA và làm tăng nguy cơ ung thư. Những người bị các tình trạng viêm mãn tính chẳng hạn như viêm loét đại tràng, bệnh Crohn, tình trạng tự miễn dịch có nguy cơ ung thư cao hơn. Hơn nữa, ung thư có thể dẫn đến viêm nhiều hơn và có thể kích hoạt sự tăng trưởng và lây lan của bệnh ung thư.

Ngoài tăng nguy cơ ung thư, viêm mãn tính còn đóng góp nguyên nhân cho: bệnh tim, viêm khớp, bệnh tự miễn, bệnh Alzheimer, bệnh tiểu đường, dị ứng, gout, bệnh thận, loãng xương…

Cơ hội nâng cao sức khỏe, chống viêm và ung thư nằm trong tay chúng ta

Bác sĩ Nguyễn Xuân Tuấn, giảng viên Trường đại học Y dược, Đại học Quốc gia Hà Nội, cho biết viêm mãn tính không biểu hiện triệu chứng, tuy nhiên bệnh nhân hoàn toàn có khả năng kiểm soát tình trạng này. Một chế độ ăn "chống viêm" đồng thời cũng giúp bệnh nhân tránh được bệnh tiểu đường, những bệnh về tim mạch và bệnh Alzheimer.

Những thực phẩm giúp giảm ung thư thì cũng sẽ giảm viêm và ngược lại. Vì vậy cơ hội để cải thiện sức khỏe và nâng cao chất lượng cuộc sống nằm trong tay của chính bản thân mỗi người.

- Bổ sung rau xanh, hoa quả vào chế độ ăn: Những thực phẩm có nguồn gốc thực vật thường chứa nhiều chất chống viêm. Ngoài ra chúng còn chứa nhiều chất chống oxy hóa và chất xơ giúp cần thiết cho cơ thể và có tác dụng giảm nguy cơ mắc ung thư. 

Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng chất xơ cũng góp phần làm giảm nồng độ của protein phản ứng C (CRP), một loại protein trong huyết tương có tác dụng khởi phát phản ứng viêm.

Viện nghiên cứu Ung thư Hoa Kỳ khuyến cáo nên đưa những thực phẩm như rau củ không chứa tinh bột, ngũ cốc và hoa quả vào 2/3 lượng thức ăn của một bữa. Còn lại là những thực phẩm giàu đạm, có thể có nguồn gốc từ thực hoặc động vật.

- Hạn chế sử dụng những thực phẩm qua chế biến: Sử dụng thực phẩm tươi sống và tự chế biến sẽ giúp tối đa hóa những chất dinh dưỡng trong thực phẩm. Đồng thời điều này còn giúp cơ thể tránh hấp thu những chất phụ gia có trong những đồ ăn đóng hộp. Dinh dưỡng đến từ rau quả sẽ giúp cơ thể khỏe mạnh cũng như có tác dụng chống viêm.

Thực phẩm qua chế biến nghèo chất dinh dưỡng hơn, chứa nhiều đường tinh luyện, phụ gia và các chất béo xấu. Những chất này thường chứa nhiều thành phần nhân tạo có thể làm tăng nồng độ protein C phản ứng trong máu, từ đó gián tiếp gây phản ứng viêm. 

Chúng ta nên hạn chế tối đa việc sử dụng những đồ ăn đóng hộp, đóng gói, thức ăn nhanh; Tránh ăn nhiều các loại thịt đã qua chế biến, như thịt nguội, thịt xông khói, xúc xích; tránh những đồ uống có gas, soda.

- Cân bằng acid béo trong cơ thể: Một chế độ ăn với lượng chất béo phù hợp là quan trong để giảm viêm. Acid béo omega-3 có thể giúp ngăn ngừa viêm cấp tính. Mặt khác, acid béo omega-6 lại tăng phản ứng viêm.

Thực tế cho thấy có rất nhiều người tăng cường bổ sung omega-3 trong thực đơn của họ. Nhưng mặt khác họ vẫn hấp thụ nhiều omega-6. Điều quan trọng là cần nhận biết được những thực phẩm giàu hai chất trên, từ đó đưa ra được chế độ ăn cân bằng. 

Chúng ta có thể giảm omega-6 và tăng omega-3 bằng nhiều cách: Ăn nhiều thực phẩm giàu omega-3 hơn như cá hồi, cá ngừ, cá bơn, hạt lanh, hạt chia, quả óc chó, quả hồ đào và quả bơ; Sử dụng dầu thực vật giàu omega-3 như dầu ôliu và dầu hạt cải.

Hạn chế hoặc tránh những thức ăn giàu omega-6 như dầu ngô, hướng dương, đậu phộng, đậu nành. Những loại dầu này có thể có nhiều trong bim bim, bánh kẹo hoặc đồ ngọt.

- Hạn chế thịt đỏ: Các chuyên gia dinh dưỡng khuyến cáo nên thay thịt đỏ bằng những thức ăn giàu protein để giảm tình trạng viêm cấp tính gồm tiêu thụ đạm động vật từ gà hoặc cá; Thay thế đạm động vật bằng đạm thực vật từ các loại đậu; Chọn loại thịt, sữa, phô mai và trứng từ động vật ăn cỏ.

- Bổ sung thực phẩm lên men: Thực phẩm lên men là thực phẩm được lên men bằng phương pháp vi sinh, có tác dụng giảm viêm. 

Nếu mong muốn tình trạng sức khỏe cải thiện hơn thì có thể cố gắng bổ sung loại thực phẩm này vào khẩu phần ăn hằng ngày. Sữa chua, nấm sữa có ít chất béo và giàu thành phần hữu cơ; Ăn kèm những loại rau lên men như dưa chua, kim chi với bánh mì sandwich hoặc salad.

Dùng xúp miso hoặc trà kombucha.

Hiểu lầm thường gặp về dinh dưỡng cho người lớn tuổi

Dịp Tết là khoảng thời gian người lớn tuổi rất dễ bị mất cân bằng dinh dưỡng do chế độ ăn uống không theo quy luật, cùng với những ngộ nhận về dinh dưỡng khiến chế độ ăn uống mất cân đối, ảnh hưởng tới sức khỏe.