Hãng thông tấn RIA Novosti (Nga) ngày 25/3 cho biết, Nhóm các nền kinh tế mới nổi gồm 11 nước (BRICS) đang nỗ lực trong việc mở rộng hình thức thanh toán không sử dụng đồng USD và SWIFT.

Kế hoạch trước mắt bao gồm việc tạo ra hệ thống thanh toán quốc tế dựa trên công nghệ blockchain để triển khai hệ thống số BRICS Pay.

Cơ chế đa tiền tệ phi tập trung sẽ giúp Nga vượt qua các biện pháp trừng phạt của phương Tây, tăng cường ảnh hưởng kinh tế của BRICS và đẩy nhanh sự xuất hiện của một loại tiền tệ siêu quốc gia. Điều này đã được coi là mối đe dọa trực tiếp đối với đồng tiền siêu quyền lực của Mỹ.

BRICS Pay

Tránh sự phụ thuộc vào đồng USD là một trong những mục tiêu chính của BRICS. Ví dụ, với Trung Quốc, 95% giao dịch thương mại được thực hiện bằng đồng Rúp và Nhân dân tệ.

Shen Yi, người đứng đầu Trung tâm Nghiên cứu BRICS tại Viện Nghiên cứu Phát triển thuộc Đại học Phúc Đán (Trung Quốc) cho biết, điều này làm tăng khả năng thanh toán và khả năng phục hồi kinh tế trước những bất ổn và cú sốc bên ngoài.

"Nói một cách khách quan, sự phát triển đa dạng của hệ thống thanh toán và tiền tệ quốc tế phù hợp với xu hướng thay đổi trong phân bổ quyền lực và định hướng phát triển chung của hệ thống toàn cầu".

Mới đây, Trợ lý Tổng thống Nga Yury Ushakov đã công bố ý định của các nước BRICS là tạo ra một hệ thống thanh toán dựa trên công nghệ tiền kỹ thuật số - blockchain. 

Nhiệm vụ là phát triển một dịch vụ thanh toán hiện đại, hiệu quả, thuận tiện, tiết kiệm chi phí và quan trọng nhất là không bị ảnh hưởng chính trị (với tên thí điểm BRICS Pay). 

Guzel Protsenko, Giám đốc điều hành của Alfa-Forex cho rằng, rất có thể đây sẽ là nền tảng chung của các ngân hàng trung ương BRICS. Thông qua hệ thống, các quốc gia  BRICS sẽ có thể thanh toán qua lại lẫn nhau.

Ưu điểm của hệ thống mới là tính bảo mật, xử lý thanh toán nhanh, rủi ro chính trị thấp. Ngoài ra, đây còn là một cách hiệu quả để tránh trừng phạt.

"Một giải pháp thay thế mạnh mẽ cho SWIFT là hiển nhiên - cần phải giảm thiểu rủi ro cho các ngân hàng quốc tế phục vụ các doanh nghiệp nhỏ, vừa và lớn của Nga. Điều này là cần thiết cho sự an toàn và ổn định trong giao dịch chuyển khoản", chuyên gia này nói.

Tiền lệ nguy hiểm

BRICS Pay, cùng với sự phát triển của các nền tảng thanh toán kỹ thuật số trong BRICS, đặc biệt là ở Trung Quốc, sẽ làm suy yếu đáng kể vị thế của đồng USD trên trường thế giới.

"Điều này nguy hiểm đối với ảnh hưởng của Mỹ hơn là vũ khí hạt nhân", tạp chí Forbes dẫn lời nhà kinh tế Yanis Varoufakis, cựu Bộ trưởng Tài chính Hy Lạp.

Theo ông Vladislav Antonov, nhà phân tích tài chính tại BitRiver, hệ thống thanh toán của BRICS thực sự có thể vô hiệu hóa các lệnh trừng phạt của Mỹ và các đồng minh.

Lý do thứ nhất là, các nước BRICS và các quốc gia tham gia khác sẽ có thể thực hiện thanh toán qua lại lẫn nhau mà không cần thông qua đồng USD. Điều này sẽ làm suy yếu vai trò của đồng đô la Mỹ trong vai trò phương tiện thanh toán quốc tế và tiền dự trữ chính.

Thứ hai, hệ thống tiền điện tử phi tập trung trên blockchain khó theo dõi hơn nhiều. Điều này sẽ cho phép giao thương với Nga mà không sợ bị trừng phạt thứ cấp.

Thứ ba, BRICS Pay sẽ trở thành đối thủ cạnh tranh trực tiếp với SWIFT do phương Tây kiểm soát. Điều này sẽ củng cố tính đa cực trong tài chính toàn cầu, làm suy yếu sự thống trị của phương Tây và EU. 

Cuối cùng, việc ra mắt thành công hệ thống thanh toán của riêng khối sẽ giúp BRICS tăng cường khả năng hội nhập kinh tế, ảnh hưởng tài chính, cũng như chính trị của khối này trên trường quốc tế. 

"Nếu dự án này được triển khai, những quốc gia tham gia sẽ chuyển sang sử dụng đồng tiền nội địa trong thanh toán quốc tế mà không cần đến đồng USD và hệ thống SWIFT. Đồng thời, theo kế hoạch, các quốc gia ngoài khối cũng sẽ có thể sử dụng hệ thống mới này", Yaroslav Ostrovsky, chuyên gia bộ phận nghiên cứu chiến lược tại Total Research, cho biết tác động tổng hợp từ sự tương tác như vậy sẽ củng cố vị thế của BRICS trong hệ thống kinh tế toàn cầu.

Tất nhiên, việc thiết lập hệ thống thanh toán sẽ mất thời gian. Các chuyên gia không loại trừ việc sửa lỗi sẽ mất hơn một năm.