Họa sĩ trẻ Nguyễn Thanh Vũ bên tác phẩm tại triển lãm Từ tính tứ linh - Ảnh: H.VY
Những cảm xúc chân thực, trực quan và mạnh mẽ đến khó diễn tả đó đã mê hoặc Nguyễn Thanh Vũ, để anh chọn dấn thân vào hành trình nghiên cứu, đi khảo sát thực tế khắp nơi vẽ về văn hóa và lịch sử Việt rồi nhận ra: đây chính là điều không thể thiếu trong cuộc đời mình.
Đam mê lịch sử và văn hóa Việt
Gây ấn tượng qua hai triển lãm sơn dầu Kỳ ẩn Việt Nam tại Văn Miếu - Quốc Tử Giám năm 2022 và Từ tính tứ linh đầu tháng 3-2024 ở TP.HCM nhưng Nguyễn Thanh Vũ lại xuất thân là "dân" kiến trúc.
Tốt nghiệp ĐH Kiến trúc TP.HCM, Vũ đi làm một thời gian rồi rẽ hướng vì thấy mình không hợp môi trường văn phòng dù vẫn rất yêu nghề.
Tranh Cá hóa long thuộc bộ Từ tính tứ linh
Vũ tìm về sở thích hội họa từ thời phổ thông bằng việc vẽ tranh tường. Rồi dịch COVID-19 ập đến.
Không đi đâu được, Vũ miệt mài vẽ những bức tranh năng lượng theo cảm xúc để xả stress và đăng lên mạng, không ngờ nhiều người ủng hộ.
Thế là Vũ cứ vẽ và chẳng thể rời cây cọ được nữa.
Ban đầu, Vũ được biết đến với dòng tranh năng lượng gắn liền hình ảnh sóng biển và mây trời.
Chọn chất liệu sơn dầu, theo trường phái hậu ấn tượng, tranh của Vũ nhấn vào cảm xúc và sức biểu đạt của màu sắc để lan tỏa cảm hứng tích cực, tươi mới, vừa giàu sức sống vừa bình an đến người xem.
Đây cũng là dòng tranh giúp họa sĩ sinh năm 1995 "đủ sống" để nuôi đam mê cho sự nghiệp lâu dài là những dự án hội họa gắn liền văn hóa và lịch sử.
Với triển lãm đầu tay Kỳ ẩn Việt Nam, Vũ chọn tôn vinh vẻ đẹp của những di tích lịch sử còn hiện hữu như Nhà thờ Đức Bà Sài Gòn, Nhà thờ lớn Hà Nội, chùa Thầy, tháp Báo Thiên, Khuê Văn Các... và cả những di sản đậm chất huyền thoại trong sử sách như Thần điện Lưu Cừ - nơi thờ cúng đạo Bà La Môn trong thời kỳ văn hóa Óc Eo xưa.
Những công trình ngỡ bạc màu cũ kỹ theo thời gian bỗng trở nên sống động, gần gũi với giới trẻ qua sắc màu rực rỡ và góc nhìn tươi mới của họa sĩ 9X.
Triển lãm gây tiếng vang khi được đón nhận nhiệt tình ở cả TP.HCM và Hà Nội. Vũ vui lắm và thấy mình may mắn vì biết còn nhiều điểm "non tay", mới chỉ là những bước đầu tiên trên hành trình dài phía trước.
Thế là tiếp tục nỗ lực cho triển lãm thứ hai Từ tính tứ linh, bộ tranh giới thiệu các linh thú trong văn hóa Việt tập trung ở bốn triều đại Lý, Trần, Hậu Lê và Nguyễn.
Đây là đề tài không mới vì đã được khai thác nhiều. Thách thức với Vũ là phải chuyển tải đúng những hình tượng linh thú quen thuộc gắn liền đời sống tâm thức người Việt, đồng thời vẫn mới mẻ và đậm dấu ấn cá nhân.
Quan niệm hội họa cũng là văn hóa, phải phản ánh được dòng chảy thời đại, Vũ tin người trẻ không chỉ có nhiệm vụ làm mới cái cũ mà còn phải biết bứt phá bằng những ưu thế của thời đại mình.
Những ấp ủ hướng nội
Tự nhận là người hướng nội, chỉ thích được bên giá vẽ suốt ngày nhưng khao khát hiểu về lịch sử thôi thúc Vũ phải đi.
Hỏa phụng - Từ tính Tứ Linh
Vì chỉ nghiên cứu thì không đủ, phải đến tận nơi, ngắm tận mắt, sờ tận tay, cảm tận sâu bằng tất cả giác quan, mới càng thấy mình nhỏ bé và ngưỡng mộ những giá trị trường tồn qua năm tháng.
Đó không chỉ là vẻ đẹp của thẩm mỹ mà còn ẩn chứa nhiều chiều sâu văn hóa.
Với dự án đầu tay, Vũ đã đi và vẽ trực họa nhiều tỉnh thành khắp Việt Nam.
Với dự án thứ hai, Vũ mất cả năm khảo sát ở Huế, Hoàng thành Thăng Long, lặn lội sang cả Campuchia và Thái Lan để hiểu văn hóa người Chăm ở các vùng miền.
Đến mỗi nơi lại trò chuyện với những người cao tuổi, những nhà nghiên cứu để nạp cho bản thân những cảm hứng mới trước khi họa lại theo trải nghiệm và cảm xúc của riêng mình.
Việt Nam có một bề dày văn hóa lịch sử quý giá. Từ vốn quý đó, những nghệ sĩ trẻ có nền tảng để sáng tạo, làm sống lại và quảng bá thêm những vẻ đẹp đậm đà bản sắc.
Bởi giữa dòng chảy hội nhập, tìm về bản sắc chính là trân trọng tương lai. Dẫu còn trẻ, Vũ luôn tin một thế hệ vững mạnh là thế hệ hiểu được và có thái độ đúng đắn với di sản tiền nhân để lại.
Sau dịp triển lãm tại TP.HCM vừa qua, Vũ sẽ tiếp tục mang Từ tính tứ linh ra Hà Nội và hy vọng có dịp giới thiệu cả ở Huế. Họa sĩ trẻ cũng đang chuẩn bị cho bộ sưu tập dòng tranh năng lượng Sunrise & Sunset (Bình minh và hoàng hôn) để truyền cảm hứng tích cực đến mọi người trong năm 2025.
Có những di sản còn được bảo tồn, cũng có nhiều công trình đã mất. Đứng ở đó, mình cảm nhận được cả không gian và thời gian, những ảnh hưởng của nắng mưa, rêu phong, thời tiết in hằn thành dấu vết, kể lại những câu chuyện không lời.
Mình đã vẽ từ những cảm xúc thực tế đó, dùng chính những vết loang thời gian để tạo nét riêng cho bộ tranh Từ tính tứ linh, cũng là phong cách thể hiện rõ màu sắc và cá tính mình nhất đến hiện tại.
Nguyễn Thanh Vũ
Có một đời sống nhức buốt trong tranh của họa sĩ trẻXem các tác phẩm thắng giải cuộc thi UOB Painting of the year 2023 tại Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam, thấy những khoảnh khắc dịu dàng hiếm hoi xen giữa một đời sống nhiều mệt mỏi, nhức buốt của thế giới ngày nay.