Tại buổi họp báo Chính phủ thường kỳ tháng 2/2021 diễn ra chiều 2/3, phóng viên đã đặt câu hỏi về hoạt động của các sàn Forex và tiền ảo hiện nay gây những rủi ro cho các nhà đầu tư tha gia. Cụ thể, loạt phóng sự điều tra của VTV liên quan đến những  bất thường của Nhóm Lion Group, khi nhóm này huy động vốn để đầu tư trong lĩnh vực ngoại hối tại sàn FX Trading Markets, với lãi suất cam kết lên tới 1% ngày, 288%/năm, theo phương thức đa cấp (4 cấp). Hiện nay sàn này đã có gần 40.000 người tham gia nhưng khoảng 1 tháng gần đây thì đã không cho nhà đầu tư rút tiền.

Đặc biệt hiện nay có ý kiến cho rằng khó kiểm soát được hoạt động của các ví điện tử, trung gian thanh toán trong các giao dịch ngoại hối, tiền ảo, chứng khoán quốc tế... Các cá nhân chuyển tiền cho nhau thì làm sao để phát hiện đâu là giao dịch hợp pháp, đâu là giao dịch bất hợp pháp?

Trả lời tại họp báo, Phó Thống đốc NHNN Đào Minh Tú cho biết các nội dung phóng viên hỏi không phải là vấn đề mới nhưng cũng không phải vấn đề "nguội".

Những tổ chức hoạt động sàn Forex hiện nay đều không đúng quy định pháp luật

"Cách đây khoảng 3 tháng, cũng trong một buổi họp báo Chính phủ, đã có câu hỏi liên quan đến sàn Forex kinh doanh bất hợp pháp, để lại hệ lụy rất lớn cho các nhà đầu tư. Tôi cũng đưa ra các khuyến cáo cụ thể và sau đó các phương tiện truyền thông đã đưa tin cho mọi người dân. Tôi nghĩ thông tin này chắc sẽ cảnh báo tích cực đến những người có nhu cầu đầu tư vào những sàn Forex này", Phó thống đốc nói.

Theo ông Đào Minh Tú, trước hết, việc cung ứng dịch vụ mua bán ngoại tệ, dịch vụ phái sinh ngoại tệ trong nước và quốc tế đều phải do các tổ chức tín dụng, các ngân hàng thương mại được NHNN cấp phép, đủ các điều kiện mới được phép kinh doanh các loại hình dịch vụ này. Đến nay, NHNN chưa cấp phép cho bất cứ DN, tổ chức nào ngoài những tổ chức tín dụng mà NHNN đã cấp phép, và Phó Thống đốc khẳng định rằng những tổ chức hoạt động sàn Forex hiện nay là hoàn toàn không đúng với quy định của pháp luật và tất nhiên những hoạt động này phải được xử lý theo quy định của pháp luật.

"Đối với người dân thì xin được nói lại, đã không tuân theo quy định pháp luật mà đưa tiền vào đây đầu tư thì rõ ràng là hết sức rủi ro và chắc chắn pháp luật không bảo vệ cho những rủi ro đó khi đã được cảnh báo vì luật pháp đã quy định rất rõ", Phó Thống đốc cho biết.

Do đó, vị lãnh đạo NHNN cũng đề nghị mỗi người dân hết sức thận trọng, nhất là với dạng kinh doanh mời chào đến mấy trăm phần trăm lãi suất với lợi nhuận khi trong điều kiện hiện nay rất khó khăn để có được lợi nhuận cao như thế. Ngay từ đầu đã thấy dấu hiệu của sự không minh bạch, không đúng đắn và lừa đảo.

Thứ hai, đối với quản lý với giao dịch hợp pháp, khó khăn của trung gian thanh toán như ví điện tử… là khó phát hiện ra được những giao dịch nào là hợp pháp và không hợp pháp. Tất nhiên, sự phát triển của khoa học công nghệ hiện nay cũng đang rất nhanh, đem lại lợi ích lớn trong cuộc sống, nhất là những dịch vụ trung gian thanh toán như hiện nay.

Theo Phó Thống đốc, rất nhiều sản phẩm, rất nhiều đơn vị cung ứng những dịch vụ này và điều đầu tiên mà NHNN, theo chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, luôn coi trọng bảo đảm an toàn an toàn cho việc cung ứng sản phẩm trung gian thanh toán và làm sao có những đơn vị thực hiện chức năng, nhiệm vụ trung gian thanh toán đảm bảo an toàn, hạn chế rủi ro của chính những đơn vị đó và cho những người tham gia thanh toán.

Đã có rất nhiều văn bản như Thông tư 19, Thông tư 35, thậm chí không phải ban hành gần đây mà ban hành từ rất lâu, có văn bản từ năm 2014 đã cảnh báo chuyện này. Hằng năm, NHNN cũng chỉ đạo các tổ chức tín dụng (TCTD) cũng như các trung gian thanh toán thường xuyên cảnh báo cho người sử dụng và tất cả những giao dịch thông qua các ngân hàng được phép, các tổ chức trung gian thanh toán được phép một cách công khai, chính xác thì câu chuyện phát hiện ra hợp pháp hay bất hợp pháp không có gì là khó.

Tuy nhiên, những giao dịch chỉ có thông qua hệ thống công nghệ không hợp pháp ở Việt Nam được NHNN xem xét để có phương pháp xử lý thích hợp. Điều mà NHNN muốn lưu ý người dân khi tham gia vào các hệ thống thanh toán này là cần bảo vệ thông tin dữ liệu cá nhân của mình, tuân thủ những quy định để đảm bảo quyền lợi của mình khi tham gia.

Sàn Forex hay tiền ảo đều là mặt hàng cấm trong kinh doanh đa cấp

Trong khi đó, Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải cho biết, các sàn Forex hiện nay là hình thức kinh doanh theo phương thức đa cấp.

Theo quy định của pháp luật hiện nay thì kinh doanh đa cấp, hàng hóa phải rất rõ ràng. Tức là đối với sàn Forex hay tiền ảo, không phải là mặt hàng có thể kinh doanh đa cấp và có thể nói đây là mặt hàng cấm trong kinh doanh đa cấp.

"Chúng ta khẳng định đây là hình thức kinh doanh theo phương thức đa cấp và tôi cũng đồng ý quan điểm như Chánh Văn phòng Bộ Công an nêu là các bộ, ngành cần phải đưa ra những hướng dẫn cụ thể về những quy định rất rõ ràng của pháp luật đối với phương thức kinh doanh này", ông Đỗ Thắng Hải cho biết.

Về góc độ bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, lãnh đạo Bộ Công Thương cho biết Bộ cũng đã có những khuyến cáo không nên tham gia vào những hình thức kinh doanh này. Người tham gia cũng là vi phạm pháp luật vì đây là hình thức bị cấm. Thứ hai là quyền lợi của người tham gia chắc chắn ảnh hưởng và không có phương thức nào để có thể đòi lại tiền mà chúng ta tham gia.

PV