Bộ Tài chính đang dự thảo thông tư hướng dẫn thi hành một số điều của Luật quản lý thuế và Nghị định liên quan. Trong đó có nội dung đáng chú ý là quản lý thuế đối với các doanh nghiệp công nghệ hàng đầu thế giới như Google, Facebook, Netflix. Để tạo thuận lợi cho doanh nghiệp nước ngoài khi không hiện ở Việt Nam, Bộ Tài chính dự kiến thiết lập cơ chế đăng ký giao dịch điện tử và đăng ký thuế lần đầu thực hiện thông qua Cổng thông tin điện tử của Tổng cục Thuế.

Nguồn thuế lên tới nghìn tỉ đồng

Tại Việt Nam, trong những năm gần đây, giao dịch giữa nhà cung cấp bên ngoài lãnh thổ Việt Nam như: Facebook, Amazon, Netflix (Mỹ); Grab (Singapore); iFlix (Malaysia); WeTV, iQiYi, Alibaba (Trung Quốc)... với người tiêu dùng Việt Nam và ngược lại qua nền tảng ứng dụng App Store, Google Play Store và web.… cũng ngày càng tăng về quy mô, cường độ và giá trị.

Mặc dù có nguồn thu “khủng” từ thị trường Việt Nam nhưng những nhà cung cấp dịch vụ xuyên biên giới như Google, Facebook hay Netflix vẫn chưa thực hiện các nghĩa vụ thuế, đặt ra không ít thách thức trong công tác quản lý cho ngành Thuế.

Theo ông Đặng Ngọc Minh - Phó Tổng Cục trưởng Tổng cục Thuế - số thu thuế từ kinh doanh thương mại điện tử xuyên biên giới, chủ yếu qua 3 nhóm: Bán hàng qua mạng xã hội; Thu nhập từ hoạt động viết các ứng dụng trò chơi, quảng cáo qua Facebook, YouTube...; Các tổ chức, gia đình có hoạt động cho thuê nhà thông qua các trang mạng điện tử (Agoda, Booking...).

Tại Việt Nam hiện có rất nhiều nhà cung cấp dịch vụ nước ngoài kinh doanh thương mại điện tử, kinh doanh dựa trên nền tảng số đã phát sinh hàng tỉ USD doanh thu tại thị trường Việt Nam. Tuy nhiên, các nhà cung cấp dịch vụ nước ngoài này vẫn chưa thực hiện kê khai và nộp thuế đầy đủ.

Bộ Thông tin và Truyền thông ước tính, riêng năm 2018, thuế từ các doanh nghiệp thương mại điện tử tự kê khai và nộp khoảng 800 tỉ đồng, năm 2019 trên 1.000 tỉ đồng. Nhưng số thu này vẫn chưa phản ánh được hết thực tế hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp nói trên. Bộ này cũng ước tính doanh thu từ quảng cáo của Facebook tại Việt Nam năm 2018 khoảng 1 tỉ USD nhưng chưa đóng thuế. Nếu truy thu đủ số thuế các nhà cung cấp dịch vụ nước ngoài đã phát sinh tại Việt Nam, số thu có thể lên tới hàng trăm triệu USD.

Lãnh đạo ngành Thuế cho biết, ngành Thuế đã có kế hoạch làm việc với các công ty tư vấn, kiểm toán để mời các doanh nghiệp nền tảng như: Netflix, Amazon, Google, YouTube… tới trao đổi, hướng dẫn về các nghĩa vụ thuế theo quy định mới, biện pháp quản lý trong thời gian tới để họ hiểu và thực hiện.

Có thể nộp thuế trực tuyến

Để hướng dẫn cụ thể hơn các quy định về quản lý thuế đối với hoạt động thương mại điện tử, tại dự thảo thông tư hướng dẫn, Bộ Tài chính dành một chương quy định về quản lý thuế đối với hoạt động thương mại điện tử, kinh doanh dựa trên nền tảng số do doanh nghiệp nước ngoài không có cơ sở kinh doanh cố định tại Việt Nam thực hiện.

Theo dự thảo thông tư hướng dẫn, doanh nghiệp không có cơ sở kinh doanh cố định ở Việt Nam, nhưng có hoạt động kinh doanh thương mại điện tử ở Việt Nam (nhà cung cấp nước ngoài), phải thực hiện trách nhiệm đăng ký thuế, khai thuế và nộp thuế với cơ quan thuế Việt Nam.

Để tạo thuận lợi cho doanh nghiệp nước ngoài khi không ở Việt Nam, Bộ Tài chính dự kiến thiết lập cơ chế đăng ký giao dịch điện tử và đăng ký thuế lần đầu thực hiện thông qua Cổng thông tin điện tử của Tổng cục Thuế. Sau khi đăng ký thuế, nhà cung cấp nước ngoài được cấp mã số thuế loại 10 số. Quy định về kê khai, nộp thuế cũng có nhiều phương án để nhà cung cấp nước ngoài lựa chọn, theo hướng có thể trực tiếp thực hiện trực tuyến tại Cổng thông tin điện tử của Tổng cục Thuế, hoặc ủy quyền cho doanh nghiệp, tổ chức kinh doanh dịch vụ làm thủ tục về thuế (đại lý thuế) tại Việt Nam thực hiện.

Nhằm tránh trùng lặp về thuế, không làm ảnh hưởng đến quyền lợi của các bên, dự thảo thông tư hướng dẫn nhà cung cấp nước ngoài đã tự khai, nộp thuế tại Việt Nam thì thông báo cho tổ chức mua hàng tại Việt Nam biết để không phải khấu trừ, nộp thuế thay cho nhà cung cấp nước ngoài.

Trao đổi với Lao Động, ông Nguyễn Đức Huy - Phó Chánh Văn phòng Tổng cục Thuế (Bộ Tài chính), cho biết thêm, trong trường hợp nhà cung cấp ở nước ngoài không thực hiện đăng ký thuế, khai thuế, nộp thuế tại Việt Nam thì các tổ chức có đăng ký kinh doanh và hoạt động theo pháp luật Việt Nam phát sinh mua hàng hóa, dịch vụ của nhà cung cấp ở nước ngoài có nghĩa vụ kê khai, khấu trừ và nộp thuế thay cho nhà cung cấp ở nước ngoài. Ông Huy đánh giá rằng, vấn đề này rất khả thi và đảm bảo tính chặt chẽ về thu thuế.

Theo ông Huy, nếu cá nhân có mua hàng hóa, dịch vụ của nhà cung cấp ở nước ngoài thì ngân hàng thương mại, tổ chức cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán có trách nhiệm khấu trừ, nộp thay.

Trong dự thảo cũng nêu rõ, Bộ Tài chính quy định Tổng cục Thuế sẽ công bố tên, địa chỉ website của nhà cung cấp ở nước ngoài chưa thực hiện đăng ký, kê khai, nộp thuế mà người mua hàng hóa, dịch vụ có thực hiện giao dịch; Sau đó chuyển cho các ngân hàng, trung gian thanh toán để khấu trừ thuế.

Trường hợp cá nhân có mua hàng hóa, dịch vụ của nhà cung cấp nước ngoài có thanh toán bằng thẻ hoặc các hình thức khác mà ngân hàng, trung gian thanh toán không thể khấu trừ, nộp thay thì ngân hàng, trung gian thanh toán có trách nhiệm theo dõi số tiền chuyển cho các nhà cung cấp ở nước ngoài và định kỳ ngày thứ 10 hằng tháng gửi về Tổng cục Thuế.

Hiện Dự thảo Thông tư hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Quản lý thuế và Nghị định số 126/2020/NĐ-CP ngày 19.10.2020 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật Quản lý thuế đã được Bộ Tài chính hoàn thiện và lấy ý kiến người dân và các tổ chức. Sau khi thông qua được kỳ vọng là giải pháp hữu hiệu quản lý thuế các ngành kinh doanh xuyên biên giới mà không đặt văn phòng ở Việt Nam.