Ông Phan Ngọc Dạng trình bày, ông là chủ sử dụng thửa đất hơn 1.200 m² tọa lạc tại TP Buôn Ma Thuột, Đắk Lắk và đã được cấp giấy chứng nhận (GCN). Tháng 10-2018, ông bán cho bà LTL một phần diện tích hơn 500 m² với giá 4,5 tỉ đồng. Bà L. đưa trước cho bên bán hơn 1 tỉ đồng và cam kết sau khi tách thửa xong sẽ thanh toán hết.

Giá đất 4,9 tỉ, ghi trong hợp đồng 150 triệu

Sau đó, ông Dạng ủy quyền cho bà L. tách phần đất hơn 500 m² mà hai bên giao dịch mua bán thành ba thửa nhỏ. Sau khi bà L. tách thửa xong, tháng 12-2018 hai bên đến một văn phòng công chứng để lập hợp đồng chuyển nhượng.

Lúc này, bà L. yêu cầu ghi giá trị chuyển nhượng là 800 triệu đồng để giảm thuế. Bà L. vẫn cam kết sau khi ông Dạng hoàn tất việc sang tên trên GCN xong thì bà sẽ trả dứt điểm số tiền còn lại nhưng cuối cùng bà không thực hiện.

Từ đó, ông Dạng khởi kiện yêu cầu TAND TP Buôn Ma Thuột hủy hợp đồng chuyển nhượng đất giữa vợ chồng ông với bà L. Ngày 2-4-2019, tòa án thụ lý vụ án thì 22 ngày sau vợ chồng bà L. bán ba thửa đất cho người phụ nữ tên N. Bà N. đã hoàn tất thủ tục sang tên và thế chấp ba GCN cho ngân hàng để vay 2 tỉ đồng.

Khu đất liên quan đến vụ án. Ảnh: Q.NAM

Trong vụ kiện này, bà N. là người được tòa xác định là người liên quan có yêu cầu độc lập buộc bà L. phải tiếp tục thực hiện hợp đồng vì sau khi nhận đủ tiền thì bà L. không giao đất. Ngoài ra, bà N. yêu cầu làm rõ việc bà mua đất của bà L. với số tiền thực tế 4,9 tỉ đồng nhưng bà L. yêu cầu ghi trong hợp đồng công chứng mua bán chỉ là 150 triệu đồng.

Về phần mình, bà L. có yêu cầu phản tố, yêu cầu vợ chồng ông Dạng phải tiếp tục thực hiện hợp đồng chuyển nhượng đất và bàn giao ba thửa đất đất cho bà.

Tháng 3-2020, TAND TP Buôn Ma Thuột xử sơ thẩm đã bác đơn khởi kiện của ông Dạng, tuyên chấp nhận yêu cầu phản tố của bà L. Tòa cũng chấp nhận một phần yêu cầu độc lập của bà N. tuyên bố hợp đồng chuyển nhượng giữa vợ chồng bà L. với bà N. có hiệu lực; bác việc bà N. yêu cầu ông Dạng phải bàn giao quyền sử dụng đất đối với ba thửa đất trên.

Tòa phúc thẩm: Có dấu hiệu hình sự

Tháng 6-2020, HĐXX TAND tỉnh Đắk Lắk xử phúc thẩm, tuyên hủy toàn bộ bản án sơ thẩm.

Tòa nhận định hai hợp đồng chuyển nhượng đất trên là cùng một đối tượng giao dịch nhưng cấp sơ thẩm không xem xét, giải quyết hợp đồng giữa ông Dạng và bà L. Cạnh đó, phần nhận định án sơ thẩm ghi các đương sự có quyền khởi kiện bằng một vụ án khác nhưng không đề cập đến trong phần quyết định của bản án. Đây là việc tòa sơ thẩm đánh giá chứng cứ chưa toàn diện và không phù hợp với thực tế giao dịch.

Cũng theo tòa, quá trình giải quyết vụ án bà L. thừa nhận giá mua đất của ông Dạng là 4,5 tỉ đồng, sau đó bán lại cho bà N. 4,9 tỉ đồng. Việc bà L. bán lại đất cho bà N. được thực hiện khi ông Dạng đã khởi kiện và tòa đã thụ lý, giải quyết vụ án. Bà L. đã nhận được thông báo thụ lý vụ án nhưng vẫn cố tình bán đất cho bà N.

Như vậy, hành vi của bà L. có dấu hiệu của tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản và trốn thuế nhưng cấp sơ thẩm không có văn bản yêu cầu cơ quan điều tra (CQĐT) cùng cấp xem xét khởi tố vụ án hay không.

Ngoài ra, tòa sơ thẩm chưa thu thập chứng cứ làm rõ việc bà L. giao cho vợ chồng ông Dạng hai GCN đất ở huyện Ea H’leo để bảo đảm cho việc thực hiện nghĩa vụ có giá trị bao nhiêu. Tòa chưa làm rõ quá trình giải quyết vụ án có ai yêu cầu áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời hay không.

Cấp sơ thẩm chưa đối chất, làm rõ việc khi bà N. thế chấp ba GCN để vay vốn ngân hàng có trực tiếp thẩm định tại nhà ông Dạng hay không, nếu có thì ông Dạng có biết và có ý kiến gì hay không.

Từ đó, HĐXX tuyên chấp nhận kháng cáo của nguyên đơn và bị đơn, hủy bản án, giao hồ sơ về cho tòa sơ thẩm xét xử lại. Trong phiên xử sơ thẩm lại mới đây, TAND TP Buôn Ma Thuột đã phải tạm hoãn để làm rõ một số nội dung liên quan.