Hãng tin Reuters dẫn lời Thủ tướng Úc Scott Morrison ngày 12-3 cho biết cuộc họp đầu tiên của các nhà lãnh đạo bốn nước thành viên thuộc nhóm “bộ tứ kim cương” (nhóm QUAD) sẽ thảo luận về các thách thức an ninh tại khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, biến đổi khí hậu và nỗ lực ngăn chặn sự lây lan của COVID-19 trong khu vực.
Phát ngôn của ông Morrison được đưa ra trong bối cảnh các nhà lãnh đạo bốn nước Mỹ, Úc, Nhật, Ấn Độ ngày 12-3 dự kiến sẽ có phiên họp thượng đỉnh trực tuyến bốn bên đầu tiên trong khuôn khổ nhóm QUAD.
Ông Morrison gọi cuộc họp này là “thời khắc lịch sử”.
Thủ tướng Úc Scott Morrison. Ảnh: THE AUSTRALIAN
Trao đổi với các phóng viên hôm 12-3, ông Morrison cho biết: “Tôi có thể đảm bảo với bạn rằng tôi rất mong đợi khi tham gia một cuộc họp cực kỳ quan trọng đối với Úc”.
Theo ông Morrison, cuộc họp cũng sẽ bao gồm các kế hoạch nhằm đạt mục tiêu phát thải ròng bằng 0 trong tương lai khi các nước trong khu vực chuyển sang một nền kinh tế năng lượng mới.
Các nỗ lực nhằm ngăn chặn sự lây lan của đại dịch COVID-19 ở khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương cũng sẽ được thảo luận trong bối cảnh nhóm QUAD có kế hoạch công bố các thỏa thuận tài trợ nhằm hỗ trợ tăng năng lực sản xuất vaccine ngừa COVID-19 của Ấn Độ.
Reuters dẫn lời một quan chức cấp cao Mỹ vào đầu tuần này cho biết cuộc họp dự kiến sẽ kéo dài khoảng hai giờ và sẽ đặt nền móng cho một cuộc gặp trực tiếp vào cuối năm nay.
Đài ABC News cùng ngày dẫn lời ông Morrison cho biết: “Đã có nhiều cuộc họp khác, nhưng khi các chính phủ họp lại ở cấp cao nhất, điều này cho thấy mức độ hợp tác hoàn toàn mới nhằm tạo ra một điểm tựa mới cho hòa bình và ổn định ở Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương”.
Trung Quốc gọi nhóm QUAD là một "nỗ lực nhằm kiềm chế tham vọng của Bắc Kinh".
Ông Morrison cho rằng không có lý do gì để Trung Quốc phản đối cuộc họp của các nhà lãnh đạo.
“Cuộc họp này là về bốn quốc gia đã có lợi ích lâu dài ở Ấn Độ Dương. Đối với chúng tôi, đây là nơi chúng tôi đang sống, đây là nơi Nhật sinh sống, nơi Ấn Độ sinh sống và tất nhiên cùng với sự hiện diện lâu dài của Mỹ tại Thái Bình Dương”.
“Vì vậy, đây là điểm tựa cho hòa bình và ổn định ở Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương và điều đó mang lại lợi ích cho tất cả các quốc gia ở khu vực này” – ông Morrison nhấn mạnh.
Theo các nhà ngoại giao, nhóm QUAD đang thúc đẩy các hoạt động nhằm xây dựng “một bức tường thành tiềm năng” để đối phó các hoạt động chính trị, thương mại và quân sự ngày càng tăng của Trung Quốc ở Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Triệu Lập Kiên cho biết ông hy vọng cuộc gặp sẽ mang lại sự phát triển hòa bình và hợp tác trong khu vực.
“Chúng tôi hy vọng rằng các nước liên quan sẽ hành động phù hợp với lợi ích chung của các nước trong khu vực, duy trì nguyên tắc cởi mở, bao trùm và kết quả cùng có lợi, và làm nhiều việc có lợi cho hòa bình, ổn định và phát triển của khu vực mà không phải các điều khác” - ông Triệu nói.
Quan hệ Úc - Trung Quốc đã "tuột dốc" kể từ khi Úc kêu gọi một cuộc điều tra độc lập về nguồn gốc của đại dịch COVID-19.
