Viện Kiểm sát cho rằng, bị cáo Trịnh Xuân Thanh đã thực hiện tích cực theo chỉ đạo của lãnh đạo PVN và của ông Đinh La Thăng trong dự án Ethanol Phú Thọ.
Ngày 12.3, xét xử sai phạm xảy ra tại Dự án Ethanol Phú Thọ, 4 đại diện Viện KSND TP Hà Nội đã đưa ra các quan điểm đối đáp.
Đại diện thứ nhất của Viện Kiểm sát khi nêu các quan điểm buộc tội với bị cáo Đinh La Thăng (cựu Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Dầu khí Việt Nam - PVN), Trần Thị Bình (cựu Phó Tổng giám đốc PVN) có nói đến vấn đề lợi ích nhóm.
Theo đó, đại diện này cho hay, giữa các bị cáo từ trên xuống dưới đều có sự thống nhất, câu kết với nhau cùng thực hiện hành vi tội phạm. Viện Kiểm sát nêu rõ đây là vấn đề lợi ích nhóm tiêu cực, một sự câu kết với nhau để thực hiện hành vi sai trái, trái pháp luật.
Đại diện Viện kiểm sát thứ hai trong phần đối đáp cho hay, Tổng Công ty Xây lắp Dầu khí Việt Nam - PVC, là công ty con của PVN, chấp hành chủ trương, ý kiến chỉ đạo thực hiện các dự án. Trong vụ án này, PVC đã chịu sự chỉ đạo của PVN và bị cáo Đinh La Thăng, Trần Thị Bình.
Trong đó, bị cáo Trịnh Xuân Thanh (cựu Chủ tịch HĐQT PVC) ký văn bản gửi Công ty CP Hoá dầu và Nhiên liệu sinh học dầu khí - PVB hạ các tiêu chí năng lực, kinh nghiệm để PVC được chỉ định thầu song không được chấp nhận.
Tuy nhiên, sau đó PVB có chủ trương chỉ định cho PVC thực hiện dự án này trên cơ sở thông báo cuộc họp 5495 ngày 1.8.2008.
Đối chiếu với các quy định của pháp luật, bị cáo Trịnh Xuân Thanh đã liên danh với nhà thầu không đủ năng lực.
Viện Kiểm sát khẳng định, chính lời khai của Trịnh Xuân Thanh, nếu không có sự chỉ đạo của PVN thì PVC sẽ không thực hiện dự án này.
Với bị cáo Phạm Xuân Diệu (cựu Chủ tịch HĐQT PVC) khai biết PVC không đáp ứng được yêu cầu của PVB. Theo quy định pháp luật cũng như yêu cầu của chủ đầu tư (PVB). Song theo chỉ đạo của lãnh đạo PVN thời điểm đó, bị cáo đã ký văn bản để xin được chỉ định thầu, đồng thời chấp nhận chỉ đạo của HĐQT PVC.
Đối với bị cáo Nguyễn Ngọc Dũng, Phó Tổng giám đốc PVC khai tại phiên toà, theo quy định của pháp luật, liên danh nhà thầu không đáp ứng được yêu cầu. Song theo chỉ đạo của lãnh đạo PVN, PVC, bị cáo ký nhiều văn bản cam kết thực hiện gói thầu với chủ đầu tư.
Bị cáo tham gia các cuộc họp của Ban chỉ đạo ngày 7.5.2009, tiếp nhận chỉ đạo của lãnh đạo PVN. Các văn bản này có ý nghĩa, giá trị hoàn thiện thủ tục để giúp cho PVC được chỉ định thầu trái pháp luật.
Từ những phân tích trên cho thấy các bị cáo của PVC biết PVC không đủ năng lực song từ chỉ đạo của lãnh đạo PVN, đã hoàn thành các thủ tục để cho PVC được chỉ định thầu trái quy định pháp luật.
Viện Kiểm sát thấy, bị cáo Trịnh Xuân Thanh ngoài tiếp nhận chỉ đạo của PVN, còn chịu trách nhiệm chính với vai trò người đứng đầu PVC. Bị cáo được cấp dưới đề xuất, báo cáo liên danh nhà thầu và bản thân PVC không đủ năng lực tài chính. Song, bị cáo do sức ép đã tiếp nhận việc chỉ định thầu.
Bị cáo có chủ trì cuộc họp HĐQT và Ban tổng giám đốc PVC ngày 26.5.2009, trên cơ sở nghị quyết chấp nhận gói thầu TK05, để các bị cáo của PVC thực hiện các bước tiếp theo, hoàn thành quy trình chỉ định thầu trái pháp luật.
Đối chiếu với Điều 17 Bộ Luật hình sự 2015, việc truy tố các bị cáo với vai trò đồng phạm là có cơ sở, đúng pháp luật.
Viện Kiểm sát đánh giá, bị cáo Trịnh Xuân Thanh trong vụ án có vai trò cao hơn so với các bị cáo đồng phạm khác thuộc PVC và PVB. Trịnh Xuân Thanh có thể chủ động thực hiện hoặc không việc tham gia gói thầu. Tuy nhiên, bị cáo đã nhận chỉ đạo của ông Đinh La Thăng, tập đoàn PVN để thực hiện gói thầu trên.
Mối quan hệ nhân quả của hành vi phạm tội, Viện Kiểm sát thấy, chủ đầu tư đã sử dụng số tiền lớn trên 1.400 tỉ đồng. Tuy nhiên các hạng mục công trình cho đến nay chưa hoàn thành, đưa vào sử dụng. Vì vậy đã phát sinh các chi phí bảo dưỡng, bảo quản, quản lý tài sản và các chi phí khác.
Như vậy có cả những thiệt hại khác. Tuy nhiên, Viện Kiểm sát chỉ xác định các thiệt hại thực tế trên cơ sở các kết luận giám định.
Dự án dừng thi công nguyên nhân chính là PVC đã liên danh nhà thầu không đủ năng lực, kinh nghiệm.