Phán quyết cột mốc ngày 17/3 của tòa sơ thẩm thành phố Sapporo, ở phía bắc Nhật Bản, có thể là một bước quan trọng trong quá trình hợp pháp hóa hôn nhân đồng giới trên phạm vi cả nước, theo The New York Times.
Phán quyết xuất phát từ vụ kiện dân sự của ba cặp đôi đồng giới tại thành phố Sapporo nhằm vào chính quyền. Đơn kiện cho rằng việc chính quyền không công nhận quan hệ chung sống dân sự (hay còn gọi là "kết hợp dân sự") của nguyên đơn đã ngăn họ tiếp cận những dịch vụ và lợi ích mà cặp đôi đã kết hôn được nhận.
Vì thế, các cặp đôi cho rằng chính quyền đã vi phạm quy tắc hiến định đảm bảo bình đẳng trước pháp luật và cấm phân biệt đối xử dựa trên giới tính. Phía nguyên đơn đòi bồi thường gần một triệu yên cho mỗi người.
Chính quyền lập luận, thể chế hôn nhân được thiết lập tại Nhật nhằm bảo vệ quyền sinh và nuôi con của các cặp đôi khác giới, qua đó trao cho Nghị viện căn cứ hợp lý để từ chối quyền hôn nhân cho cặp đôi đồng giới.
Đồng ý với nguyên đơn, tòa sơ thẩm thành phố Sapporo nhận định những đạo luật hoặc quy định ngăn cặp đôi đồng tính tiếp cận lợi ích hợp pháp của hôn nhân là "sự phân biệt đối xử mà không có căn cứ hợp lý".
"Khác biệt giữa người dị tính và người đồng tính chỉ nằm ở xu hướng tính dục, thứ không thể được chọn và không thể thay đổi. Không có sự phân biệt về đặc ân pháp lý mà một người được hưởng, bất kể xu hướng tính dục của người đó", phán quyết viết.
Tòa sơ thẩm Sapporo từ chối cho nguyên đơn nhận bồi thường vì cho rằng chính quyền không thể bị bắt chịu trách nhiệm vì hôn nhân đồng giới gần đây mới trở thành chủ đề được bàn luận trong công chúng. Theo tòa, Nghị viện cần nhiều thời gian hơn để khắc phục tình trạng này.
Alexander Dmitrenko, luật sư quốc tịch Canada sống ở Tokyo, người đứng đầu nhóm phi lợi nhuận hoạt động vì bình đẳng hôn nhân, nhận xét rằng tuyên bố của tòa sơ thẩm Sapporo là "thành tựu đáng kể và độc đáo".
Dù vậy, phán quyết của tòa không làm thay đổi quy định pháp luật. Hôn nhân đồng giới sẽ chỉ được công nhận ở Nhật Bản nếu Nghị viện quốc gia này ban bố luật, theo luật sư Dmitrenko. Nhưng đến nay, việc này chưa khả thi.
Tuy nhiên, phán quyết của tòa án vẫn được coi là bước quan trọng trong việc dỡ bỏ rào chắn để hướng tới bình thường hóa hôn nhân đồng giới tại Nhật Bản, quốc gia duy nhất trong nhóm G7 không hợp pháp hóa quan hệ chung sống dân sự đồng giới.
Kết hợp dân sự đồng giới không chính thức bị cấm ở Nhật Bản nhưng cũng không được chính quyền trung ương và hầu hết các địa phương công nhận.
Những năm gần đây, một số chính quyền địa phương đã cung cấp cho các cặp đồng giới giấy chứng nhận chung sống để giải quyết vướng mắc khi tiếp cận các dịch vụ y tế, ví dụ không thể ký cam đoan đồng ý phẫu thuật vì giữa hai bên không tồn tại quan hệ hôn nhân hợp pháp.
Các cặp đôi đồng tính cùng luật sư hướng về tòa án sơ thẩm Tokyo ngày 14/2/2019. Ảnh: Kyodo News.
Vụ kiện trên không phải là duy nhất về vấn đề tính hợp hiến của hôn nhân đồng giới. 10 cặp đôi khác cũng đệ đơn lên tòa án ở các thành phố Nagoya, Osaka, và Tokyo.
Phán quyết của tòa án Sapporo có khả năng sẽ có tác động tích cực tới kết quả của những vụ kiện khác, theo Takeharu Kato, một trong số luật sư đại diện cho các cặp đôi theo kiện. "Đương nhiên, chúng tôi sẽ trình phán quyết của tòa Sapporo lên các tòa án khác làm bằng chứng", Kato nói.
Đồng thời, nhóm luật sư của nguyên đơn thắng kiện dự định kháng cáo quyết định từ chối bồi thường của tòa án Sapporo.
Quốc Đạt (Theo The New York Times)
Xem thêm: lmth.8620524-ioig-gnod-nahn-noh-oh-gnu-uad-nal-nab-tahn-na-aot/ten.sserpxenv