Bà Nguyễn Thị Kim Phương bên phần cửa nhà mà bà kêu thợ xây bít lại, dẫn đến việc bị khởi tố tội cố ý hủy hoại tài sản người khác - Ảnh: DUY THANH
Vụ án "ly kỳ" này đến nay đã có một kết luận điều tra chính thức và 9 kết luận điều tra bổ sung. Bản kết luận điều tra mới nhất vừa hoàn tất chuyển viện kiểm sát ngày 4-3.
Gặp họa khi mua nhà
Theo hồ sơ, năm 2003 ông Lê Định (người gốc Cam Ranh, quốc tịch Nhật Bản) được cha mẹ có di chúc giao phần trước ngôi nhà số 2361 đường Hùng Vương (P.Cam Lợi, TP Cam Ranh, Khánh Hòa) để thờ cúng ông bà.
Tháng 2-2012, ông Định vay của bà Lê Thị Liêng (ở TP Cam Ranh) 900 triệu đồng và cam kết nếu không trả nợ thì bà Liêng được quyền quản lý, sử dụng phần nhà đất số 2361 đường Hùng Vương.
Sau đó, ông Định không trả nợ nên bà Liêng khởi kiện. Tháng 4-2014, TAND tỉnh Khánh Hòa tuyên ông Định phải giao nhà cho bà Liêng.
Trước đó, khi cha mẹ mất, ông Định còn ở Nhật Bản, thì chị ruột là bà L.T.H. quản lý căn nhà này. Năm 2011 ông Định về nước, đòi lại phần nhà thừa kế nhưng bà H. không giao, do vậy ông khởi kiện đòi tài sản thừa kế.
Tháng 8-2013, TAND tỉnh Khánh Hòa xử sơ thẩm, tuyên buộc bà H. giao nhà trên cho ông Định quản lý, sử dụng vào việc thờ cúng. Tháng 2-2014, TAND tối cao tại Đà Nẵng xử phúc thẩm vụ án này và tuyên y án sơ thẩm. Sau đó, bà H. đã bàn giao lại căn nhà cho ông Định.
Có bản án phúc thẩm, tháng 6-2015 ông Định lập giấy tay sang nhượng phần nhà, đất này cho vợ chồng bà Nguyễn Thị Kim Phương - ông Nguyễn Văn Tú với giá 700 triệu đồng, có sự làm chứng của 3 người dân nhưng không có chứng thực của chính quyền địa phương. Khi bà Phương đến mở cửa ngôi nhà trên thì xảy ra tranh chấp, mâu thuẫn với bà Liêng.
Ngày 27-5-2017, bà Phương kêu thợ đến tháo 2 cửa đi hướng nam của ngôi nhà để xây bít lại, sửa nhà vệ sinh thì bị bà Liêng tố cáo xâm phạm gia cư bất hợp pháp và hủy hoại tài sản của bà.
Ngày 8-1-2018, Cơ quan CSĐT Công an TP Cam Ranh khởi tố bà Phương tội "cố ý làm hư hỏng tài sản người khác", tổng giá trị gây thiệt hại là 10 triệu đồng. Ngày 5-2-2018, Viện KSND TP Cam Ranh ban hành cáo trạng truy tố bà Phương tội danh trên.
9 kết luận điều tra bổ sung
Quá trình thụ lý vụ án này, ngày 16-4-2018 TAND TP Cam Ranh trả hồ sơ cho Viện KSND cùng cấp, yêu cầu lấy lời khai một số nhân chứng liên quan đến giấy sang nhượng nhà đất giữa ông Định với vợ chồng bà Phương và điều tra hành vi xâm phạm chỗ ở của công dân.
Tuy nhiên, Viện KSND TP Cam Ranh trả lời đã có kết luận chữ ký trong giấy sang nhượng là của ông Định nên không cần lời khai các nhân chứng; không truy cứu tội "xâm phạm chỗ ở của công dân" vì nhà này thuộc sở hữu của ông Định, ủy quyền cho bà Liêng quản lý sử dụng, còn bà Liêng không sử dụng nơi này làm nhà ở.
Ngày 7-8-2018, xét xử sơ thẩm, TAND TP Cam Ranh trả hồ sơ điều tra bổ sung, yêu cầu phải lấy lời khai của ông Định về việc ông đã ủy quyền cho bà Liêng quản lý sử dụng nhà và sau đó chính ông đem bán cho vợ chồng bà Phương (vì trong hồ sơ vụ án không có bất kỳ lời khai nào của ông Định tại cơ quan điều tra) và cần định giá lại căn nhà theo quy định pháp luật.
Kể từ thời điểm trên, hồ sơ vụ án trả đi trả lại rất nhiều lần giữa Viện KSND TP Cam Ranh với cơ quan điều tra cùng cấp. Đến nay đã có tổng cộng 9 bản kết luận điều tra bổ sung, trong đó có những nội dung yêu cầu và kết quả điều tra bổ sung lặp lại y như trước đó.
Chẳng hạn, liên tục 3 lần viện kiểm sát trả hồ sơ yêu cầu cơ quan điều tra thay đổi quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can từ tội "cố ý làm hư hỏng tài sản" sang tội "xâm phạm chỗ ở của công dân" thì cả 3 bản kết luận điều tra bổ sung sau đó đều cho là chưa có căn cứ để thay đổi tội danh.
Hay 2 quyết định trả hồ sơ (ngày 20-10-2020 và 6-1-2021) của viện kiểm sát yêu cầu điều tra bổ sung xác định chủ sở hữu (bị hại) của căn nhà, ý thức của bà Phương khi đập phá thay đổi nguyên trạng căn nhà, việc đập phá và xây dựng mới làm thay đổi nguyên trạng căn nhà có gây thiệt hại về tài sản cho chủ sở hữu căn nhà không... thì 2 bản kết luận điều tra bổ sung đều có nội dung giống nhau là "Quá trình điều tra vụ án, Cơ quan CSĐT Công an TP Cam Ranh đã thu thập đủ tài liệu chứng minh, làm rõ các nội dung nêu trên".
Bà Nguyễn Thị Kim Phương bức xúc nói vợ chồng bà khó khăn, có một đứa con thì bị thiểu năng trí tuệ, ở nhà thuê nhiều năm mới dành dụm và vay mượn thêm mới đủ tiền mua căn nhà của ông Định để ở.
"Chúng tôi dành hết tiền mồ hôi nước mắt bao năm của mình để mua nhà ông Lê Định theo bản án đã có giá trị pháp luật, vậy mà khi sửa nhà lại bị khởi tố. Tôi đã kêu oan suốt ba năm rưỡi qua và đó cũng là khoảng thời gian tôi cùng gia đình sống trong đau khổ, uất ức, bị hạn chế quyền công dân, phải bỏ công việc để đến làm việc với cơ quan điều tra liên tục..." - bà Phương bức xúc.
Ngày 8-3, bà Đậu Thị Vân Anh - phó viện trưởng Viện KSND TP Cam Ranh - cho biết hồ sơ điều tra bổ sung vụ án mới nhất được cơ quan điều tra chuyển sang viện hôm 4-3, theo luật thì viện sẽ nghiên cứu 20 ngày và có thể gia hạn thêm 10 ngày nữa mới có quyết định tiếp theo.
Cũng theo bà Anh, nếu nghiên cứu thấy kết luận điều tra bổ sung chưa thỏa mãn các yêu cầu phải điều tra thì viện tiếp tục trả hồ sơ cho cơ quan điều tra.
Vậy vì sao vụ án kéo quá dài, vi phạm nghiêm trọng về thời gian theo quy định của Luật tố tụng hình sự? Bà Anh trả lời: "Do các cơ quan tiến hành tố tụng chưa thống nhất quan điểm về tội danh".
Có sai lầm nghiêm trọng trong đánh giá chứng cứ
Luật sư Nguyễn Hồng Hà - phó chủ nhiệm Đoàn luật sư tỉnh Khánh Hòa - cho biết qua nghiên cứu hồ sơ và theo dõi quá trình xử lý của các cơ quan tiến hành tố tụng, ông nhận thấy có sai lầm trong việc đánh giá chứng cứ, xác định không đúng chủ sở hữu tài sản.
Cụ thể, bà Liêng chỉ là người cho ông Định vay tiền, theo bản án có hiệu lực năm 2017. Việc cơ quan điều tra căn cứ giấy ủy quyền năm 2013 để xác định bà Liêng là người quản lý hợp pháp căn nhà là sai. Giấy ủy quyền này vô hiệu, vì thời điểm ông Định ủy quyền cho bà Liêng thì ông chưa có quyền quản lý căn nhà mà ông đang khởi kiện tại tòa án.
Thời điểm này căn nhà thuộc quyền quản lý và sử dụng của bà H., chị ông Định. Trên thực tế, ngày 25-11-2014 người chị ruột ông Định mới bàn giao cho ông. Ngoài ra, giấy ủy quyền chỉ nhằm đảm bảo cho khoản vay chứ không phải là tài sản của bà Liêng.
Từ sai lầm cơ bản trong việc đánh giá chứng cứ dẫn đến việc tòa án và viện kiểm sát trả hồ sơ nhiều lần, vi phạm tố tụng kéo dài.
Căn cứ hồ sơ và diễn biến vụ án, tôi nhận thấy không có nội dung nào chứng minh được bà Phương có hành vi phạm tội "cố ý làm hư hỏng tài sản" hay tội "xâm phạm chỗ ở bất hợp pháp". Do đó, cần đình chỉ vụ án và sớm khôi phục danh dự, bồi thường thiệt hại cho người bị oan.
Hủy án, xét xử lại vụ mua nhà 58 tỉ đem bán... 28 tỉ TTO - Quyết định giám đốc thẩm cho rằng tòa sơ thẩm và phúc thẩm áp dụng pháp luật không đúng, buộc giao nhà cho bên thứ ba là gây thiệt hại cho vợ chồng ông Quyện và bà Trông.
Xem thêm: mth.65353721281301202-cahk-iougn-nas-iat-gnoh-uh-mal-y-oc-iot-ot-yurt-ib-aum-ahn-aus/nv.ertiout