Biểu cảm của ông Dương Khiết Trì (giữa) trong cuộc gặp với quan chức Mỹ tại Alaska ngày 18-3 - Ảnh chụp màn hình THX
Sự việc diễn ra trong cuộc gặp cấp cao trực tiếp đầu tiên giữa Mỹ và Trung Quốc dưới thời Tổng thống Mỹ Joe Biden ngày 18-3 (giờ Mỹ), tại bang Alaska (Mỹ).
Bài phát biểu của Ủy viên Bộ Chính trị Trung Quốc Dương Khiết Trì, Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị tại cuộc họp với Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken và Cố vấn an ninh quốc gia Mỹ Jake Sullivan đã thu hút sự chú ý của truyền thông quốc tế.
Theo thông lệ, các quan chức Mỹ là người mở màn trước. Đáp trả những cáo buộc của phía Mỹ, ông Dương Khiết Trì nói liên tục 15 - 16 phút bằng tiếng Trung và không để phiên dịch viên làm nhiệm vụ.
Các phóng viên có mặt trong phòng họp khi đó mô tả quan chức Mỹ có phần bất ngờ trước màn phát biểu dài của Trung Quốc, bởi theo thỏa thuận mỗi bên chỉ nói 2 phút. Tuy nhiên, họ cũng không thể làm gì khác ngoài việc đợi ông Dương Khiết Trì nói xong và chờ phiên dịch lại tiếng Anh.
Sau một hồi chỉ trích Mỹ "trịch thượng" và đưa ra các tuyên bố thể hiện quan điểm của Bắc Kinh, ông Dương Khiết Trì ra hiệu cho phiên dịch viên của đoàn Trung Quốc. "Đây chỉ là bài kiểm tra cho phiên dịch viên thôi", quan chức họ Dương cười nhẹ và đến lúc này mới nói bằng tiếng Anh.
Ngoại trưởng Mỹ Blinken, người lúc này vẫn chưa được nghe phiên dịch, đã đùa rằng "phiên dịch viên Trung Quốc nên được tăng lương" sau khi dịch xong phát biểu của ông Dương Khiết Trì.
"Vâng", ông Dương Khiết Trì đáp lại ngắn gọn. Hãng tin Reuters bình luận đây có lẽ là khoảnh khắc nhẹ nhàng hiếm hoi trong cuộc họp đầy căng thẳng của quan chức Mỹ - Trung tại Alaska ngày 18-3.
Thái độ của Ngoại trưởng Mỹ Blinken và Cố vấn an ninh quốc gia Jake Sullivan đã chuyển sang trạng thái "sửng sốt" sau khi nghe phát biểu được dịch lại, theo Reuters.
Trước các phát ngôn chế giễu nền dân chủ Mỹ của phía Trung Quốc, ông Blinken đã ra hiệu giữ lại các phóng viên báo chí bên trong phòng họp để chứng kiến màn phản bác của Mỹ. Theo mô tả của Đài CNN, quan chức Mỹ liên tục viết vào giấy ghi chú và chuyển cho nhau trong lúc nghe phiên dịch.
Ngoại trưởng Blinken hướng mắt về Cố vấn an ninh quốc gia Jake Sullivan trong cuộc gặp ngày 18-3 - Ảnh: REUTERS
Đoàn Trung Quốc sau đó đã phản ứng mạnh, cho rằng mình có quyền được nói tiếp khi Mỹ ra hiệu cho các phóng viên ra ngoài sau khi ông Blinken phản hồi xong.
"Tại sao Mỹ lại sợ có phóng viên ở đây? Không phải các ông tin vào dân chủ hay sao? Việc gì phải sợ có mặt phóng viên đúng không?", ông Dương Khiết Trì tỏ ra tức giận và cho rằng đoàn Trung Quốc phải được nói lần hai để phản biện những gì Mỹ vừa nói.
Từng là đại sứ tại Mỹ và được đào tạo bài bản ở Anh, việc nói tiếng Anh lưu loát không phải là chuyện khó với ông Dương Khiết Trì, theo Reuters.
Ủy viên Bộ Chính trị Trung Quốc từng khiến các phiên dịch viên "khiếp sợ" (cách dùng từ của Reuters) khi chỉnh lại những gì họ dịch, vì cho rằng họ dịch không chính xác hoặc thiếu ý của ông.
Cuộc gặp trực tiếp cấp cao đầu tiên giữa Mỹ và Trung Quốc đã kết thúc ngày 20-3 mà không có kết quả đột phá nào. Cả hai bên cùng khẳng định đã nói chuyện "thẳng thắn" và "trực diện", thể hiện rõ quan điểm, lập trường với bên còn lại nhưng không đi vào chi tiết.
Cư dân mạng Trung Quốc đã vô cùng hài lòng trước những gì ông Dương Khiết Trì và Ngoại trưởng Vương Nghị thể hiện ở Alaska.
Trong khi đó, giới quan sát cho rằng những gì diễn ra trong cuộc gặp một lần nữa cho thấy sự tự tin ngày càng tăng của Trung Quốc trước Mỹ.
Đối thoại Mỹ - Trung tại Alaska: Rất căng thẳng ngay từ đầu TTO - Những cuộc đối thoại đầu tiên giữa chính quyền của Tổng thống Mỹ Joe Biden và Trung Quốc “căng thẳng và trực diện” như mô tả của một quan chức cấp cao Mỹ.