Nhà văn Nguyễn Huy Thiệp bên vợ, em vợ, hai con trai và các cháu - Ảnh: Gia đình cung cấp

Gần đó, tượng Phật do người bạn thân của Nguyễn Huy Thiệp là họa sĩ Nguyễn Hồng Hưng khắc tạc, vẫn nét mặt thanh thản đến tận cùng chứng kiến những đau khổ và yêu thương trùm lên ngôi nhà này trong đúng một năm đầy biến cố sinh tử.

Nguyễn Phan Khoa là con trai út của Nguyễn Huy Thiệp, đứa con "tội tình" của nhà văn, nước mắt và tình yêu thương của ông, cũng có khi là người đã "gánh nghiệp văn chương" thay cho người cha dám "dính đến cả quỷ thần" mà viết văn.

Khoa - niềm đau đớn của nhà văn trong hàng chục năm trời vì những lầm lỗi tuổi trẻ, để rồi biến thành Khuê, "ngang tàng" bước vào cuốn tiểu thuyết Tuổi 20 yêu dấu của cha mình - tròn 1 năm qua cùng với anh trai Nguyễn Phan Bách thay phiên nhau chăm bố, hết bệnh viện lại ở nhà.

Anh nhớ rành rọt từng mốc thời gian của những biến cố gia đình trong hơn 1 năm, kể từ khi bố bị tai biến lần đầu tiên, cũng vào tháng 3 năm ngoái, rồi mẹ lại đột ngột qua đời, bố thêm hai lần tai biến mỗi ngày thêm yếu hơn.

Những ngày đầu nhà văn ốm, bạn bè tới thăm có thể thấy rõ sự vụng về của Khoa trong những chăm sóc cho bố mình. Dần dần thì Khoa thành thục hết những việc chăm người ốm như pha sữa, bón mớm, thay rửa tưởng chẳng gã đàn ông nào có thể thành thục được.

Nguyễn Huy Thiệp ngồi vẽ bên vợ và người cháu gái út ông ẵm bế từ khi mới 3 tháng tuổi - Ảnh: Gia đình cung cấp

"Bố ơi, chỉ có bằng tình yêu thương thì chúng con mới có thể chăm bố được như thế này bố nhỉ", anh trai của Khoa - Nguyễn Phan Bách - thì thầm như thế vào tai bố chỉ vài ngày trước khi nhà văn cưỡi hạc về trời.

Lúc đó Nguyễn Huy Thiệp hầu như không còn nhận biết được gì nữa, thế mà kì lạ thay, nói xong thì hai anh em Khoa nghe thấy bố "ừ". Khi còn khỏe hơn, Nguyễn Huy Thiệp thường hay khoe với khách tới thăm rằng con trai ông rất chu đáo trong việc chăm sóc bố.

Một năm thật căng thẳng với hai anh em Khoa. Trong đêm xuân lành lạnh, Khoa ngồi đếm thời gian. Vậy là chưa đầy 120 ngày, hai anh em mất cả cha lẫn mẹ. Mất mát chẳng gì bù đắp được, nhưng Khoa chẳng khóc nổi.

Triền miên ngày nối ngày Khoa chỉ loanh quanh bên giường bệnh của bố, mệt đã đành, hẳn còn rất căng thẳng nữa. Nhưng khi không còn được mệt và căng thẳng vì bố nữa, Khoa tưởng như thân mình thừa ra, sụp xuống.

Chỉ có một niềm an ủi lớn lao cho hai anh em: bố đã kết thúc những khổ ải, thanh thản ra đi bên đông đủ con cháu. Giọng Khoa lạc đi khi đặt giả thiết nếu bố mà đi trong đêm, một mình, thì anh xót xa lắm.

Nguyễn Huy Thiệp bên bạn bè thân quý tại nhà riêng của ông ở xóm Cò - Ảnh: Lê Thiết Cương cung cấp

Cuối cùng thì trời cũng chiều nhà văn một lần chót, chiều cả hai đứa con ông khi cho ông được thanh thản cưỡi hạc về cõi thương nhớ chứ chẳng phải hóa cánh "hạc vừa bay vừa kêu thẳng thốt". Lại "may mắn" nữa là cõi yên nghĩ đã có người vợ hiền đã đi trước ông vài bước để chờ ông.

"Mẹ cả đời chờ đợi bố, đến chết cũng chờ đợi", Khoa rưng rưng nhớ mười mấy năm trời bố mẹ kẻ Sơn La người Hà Bắc dạy học xa xôi, rồi lại mấy chục năm nữa mẹ kiên trinh đợi những cuộc vui bên đời rộng rãi của bố, của một ông nhà văn nổi tiếng trong và ngoài nước.

Vài ngày nữa họ sẽ lại về nằm cạnh nhau, hai con người từng mắc một lòng yêu thương gia đình sâu nặng. Nghĩ thế Khoa thấy lòng buồn của mình khởi lên nỗi vui miên man như nước róc rách chảy không ngừng qua suối.

Không còn nỗi khổ ải nào của cha mẹ, Khoa yên lòng để mặc tâm trí mình trôi dạt về những ngày thơ Khoa là đứa con được bố cưng chiều, ngày ngày ngồi sau bố trên xe đạp đi đến những cuộc hẹn phố phường của người cha vừa bước chân vào chốn văn tài đầy vinh quang nhưng cũng ê hề cay đắng…

Nhưng bây giờ thì Khoa tin bố mình chỉ còn một nụ cười bất tận mang đi từ xóm Cò về cõi Phật mà khi sống ông cũng đã mong tìm.

'Tôi đã đọc những câu thơ có lẽ cuối cùng của nhà văn Nguyễn Huy Thiệp...'

TTO - Tôi đã đọc những câu thơ có lẽ là cuối cùng trên giường bệnh của nhà văn Nguyễn Huy Thiệp - một tên tuổi lừng lẫy trên văn đàn Việt Nam cuối thế kỷ XX đầu thế kỷ XXI...