Khối nợ ‘chìm’ của Trung Quốc phình to lên 2.300 tỉ đô la

Khánh Lan

(KTSG) – Tính đến cuối năm ngoái, các chính quyền địa  phương ở Trung Quốc đang có khối nợ ‘chìm’ 14.800 tỉ nhân dân tệ (2.300 tỉ đô la Mỹ) và con số này có thể còn tăng cao hơn nữa trong năm 2021 này, theo Viện Tài chính và Phát triển quốc gia (NIFD), tổ chức trực thuộc Viện Khoa học Xã hội Trung Quốc. Số nợ này nằm ngoài sổ sách kế toán chính thức của các chính quyền địa phương nên được gọi là nợ ‘chìm’ hay nợ ‘ẩn’.

Sức ép đầu tư xây dựng hạ tầng để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế đã khiến các chính quyền địa phương Trung Quốc đẩy mạnh vay nợ vào năm ngoái. Ảnh: Reuters

Hãng tin Bloomberg 24-3 dẫn lời Liu Lei, nhà nghiên cứu cấp cao tại NIFD, cho biết sức ép đầu tư cơ sở hạ tầng và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế trong thời kỳ dịch bệnh Covid-19 đã dẫn đến việc các chính quyền địa phương ở Trung Quốc đẩy mạnh hoạt động vay nợ ngoài sổ sách vào năm ngoái, đẩy khối nợ ‘chìm’ của họ lên mức 14,8 nghìn tỉ nhân dân tệ, tăng 6% so với mức thấp gần đây 13,9 nghìn tỉ nhân dân tệ trong quí 3-2019.

Khối nợ ‘chìm’ này bao gồm các khoản tiền do các tổ chức liên quan đến chính quyền địa phương huy động để đầu tư cho cơ sở hạ tầng và các dự án công cộng khác. Trái phiếu được bán ra bởi các công ty tài chính địa phương (LGFV) là một trong những ví dụ về cách các chính chính quyền địa phương cấp tỉnh ở Trung Quốc huy động tiền để tăng chi tiêu mà không phải ghi nhận nợ trên bảng cân đối kế toán chính thức của họ.

LGFV là các thực thể tài chính do chính quyền các địa phương thành lập để huy động vốn đầu tư vào dự án hạ tầng.

Năm ngoái, khối nợ ‘chìm’ của Trung Quốc tăng mạnh trở lại, lên mức 14,8 nghìn tỉ nhân dân tệ sau khi giảm trong giai đoạn 2017-2019. Ảnh: Bloomberg

Chính phủ Trung Quốc đã tuyên bố sẽ ổn định tỉ lệ đòn bẩy vĩ mô và giảm tỉ lệ nợ công so với GDP trong năm nay để kiềm chế các  rủi ro. Tuy nhiên, Liu Lei cho rằng điều này có thể khó đạt được vì chi tiêu ngân sách của Trung Quốc không đủ trang trải cho các khoản đầu tư cần thiết để thúc đẩy tăng trưởng GDP của nền kinh tế lớn thứ hai thế giới đạt mức mục tiêu năm 2035.

Ông nói: “Các chính quyền địa phương sẽ tìm cách tăng nợ ‘chìm’ vì họ đang chịu áp lực mở rộng đầu tư. Về dài hạn, nền kinh tế Trung Quốc vẫn đối mặt với rất nhiều cản lực bao gồm môi trường bên ngoài bất ổn và dân số già”.
Trung Quốc không có có con số thống kê chính thức về khối nợ ‘chìm’. Các ước tính của các tổ chức khác nhau có thể chênh nhau đáng kể. Một ước tính của S&P Global Ratings vào năm 2019 đưa ra quy mô khối nợ ‘chìm’ của Trung Quốc là 20 nghìn tỉ nhân dân tệ, trong khi đó, một ước tính khác của Rhodium Group lại đưa ra con số từ 41.200 -51.700 tỉ nhân dân tệ.

Khối nợ ‘chìm’ 14.800 tỉ nhân dân tệ theo tính toán của Liu Lei bao gồm trái phiếu do các LGFV phát hành và các khoản vay của các quỹ tín thác, các công ty bảo hiểm và các công ty đầu tư khác có liên quan đến chính quyền địa phương. Khối nợ này chưa tính đến đến các khoản vay ngân hàng của các LGFV, có thể được sử dụng cho các dự án thương mại, thay vì các dự án phúc lợi công cộng.

Theo ước tính của Bloomberg, các chính quyền địa phương ở Trung Quốc sẽ đến hạn thanh toán nợ trái phiếu do các LGFV phát hành với giá trị kỷ lục 2.140 tỉ nhân dân tệ trong năm nay.

Khối nợ tiềm ẩn của các chính quyền địa phương Trung Quốc có thể làm tăng thêm chi phí trả lãi 700 tỉ nhân dân tệ mỗi năm. Liu Lei nhận định khối nợ ‘chìm’ này cũng gây rủi ro cho sự ổn định của hệ thống tài chính của Trung Quốc vì nó được mua bởi tất cả các loại hình tổ chức tài chính ở Trung Quốc, bao gồm ngân hàng, công ty môi giới và quỹ ủy thác.

Theo Bloomberg